65 χρόνια «Φ»: Πρωτοπόροι και στα περιοδικά

Η απόφαση του Νίκου Παττίχη να εκδώσει ένα περιοδικό ποικίλης ύλης, στα πρότυπα των αντίστοιχων εντύπων του εξωτερικού, προκαλούσε βεβαίως το ενδιαφέρον αλλά και μια καχυποψία ως προς την επιτυχία του εγχειρήματος. Αλλά να που η ζωή απέδειξε εντέλει, με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο, ότι η κοινωνία ήταν έτοιμη για να δεχτεί μια τολμηρή και πρωτότυπη εκδοτική πρόταση.
 
Οι Σελίδες της ζωής μας

Το περιοδικό Σελίδες, μετά από μια εντυπωσιακή διαφημιστική καμπάνια, εμφανίστηκε στα κυπριακά περίπτερα στις 30 Νοεμβρίου του 1991. Η επιτυχία ήταν τόσο εκρηκτική που σηματοδότησε και τη νέα εποχή η οποία ανέτελλε στα εκδοτικά πράγματα του τόπου. Η «συνταγή» ήταν απλή: Νέοι άνθρωποι, φρέσκια γραφή, μοντέρνα αισθητική και τολμηρή θεματολογία. Ένα δυναμικό μίγμα όπως αποδείχτηκε το οποίο δικαίως χάρισε στον Φιλελεύθερο την πρωτοκαθεδρία στον χώρο των περιοδικών εκδόσεων.

Οι Σελίδες, έγχρωμες και σε πολυτελές χαρτί, άγγιξαν θέματα ταμπού για την εποχή και φώτισαν άγνωστες πτυχές της κοινωνικής ζωής του τόπου. Πράγματα που σήμερα θεωρούνται αυτονόητα, εκείνα τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’90 γίνονταν θέμα ζωηρής συζήτησης ανάμεσα στον κόσμο. Πέτυχαν, δηλαδή, αυτό που στην σημερινή μιντιακή αργκό αποκαλείται «viral»… Οι πολιτικοί για πρώτη φορά παρουσιάζονταν τσαλακωμένοι ως προς την εικόνα τους και αντιμέτωποι με μη αναμενόμενα ερωτήματα. Οι καλλιτέχνες συμμετείχαν σε παραγωγές με πρωτότυπο concept, πρωτόγνωρες για τα κυπριακά δεδομένα.

Φάκελοι διερευνητικής δημοσιογραφίας, κριτικές απόψεις, κείμενα χρονογραφηματικού χαρακτήρα με χιούμορ, κοσμικές στήλες και φωτογραφικές αποστολές, συνέθεταν ένα δυνατό «πακέτο» το οποίο, δικαίως, αγκαλιάστηκε θερμά από το μεγάλο κοινό. Το πιο σημαντικό όμως ήταν η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό. Αρκεί να σκεφτούμε ότι πολλοί από τους δημοσιογράφους οι οποίοι σήμερα βρίσκονται σε θέσεις-«κλειδιά» στα κυπριακά ΜΜΕ πέρασαν από αυτό το περιοδικό.

Δύο χρόνια αργότερα, τον Νοέμβριο του 1993, ο εκδότης του Φιλελεύθερου έκανε την επόμενη κίνηση ματ: Την κυκλοφορία του τηλεοπτικού περιοδικού TVMania. Δεν θα ήταν υπερβολή εάν λέγαμε πως επρόκειτο για το απόλυτο εκδοτικό success story. Το περιοδικό ανέβηκε σε ιλιγγιώδη κυκλοφοριακά ύψη καταρρίπτοντας διαρκώς τα δικά του ρεκόρ. Υπήρξε το πιο δημοφιλές «όχημα» της αγοράς, γεγονός που οδήγησε σε ολοένα και πιο πολυσέλιδες εκδόσεις. Η μεγαλύτερη όμως επιτυχία του ήταν ότι κατάφερε να γίνει απαραίτητο σε κάθε κυπριακό σπίτι, εξαιρετικά επιδραστικό και με ύλη που αντλούσε από το πλούσιο έδαφος της νεαρής τότε ιδιωτικής τηλεόρασης.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’90, η κυριαρχία των εβδομαδιαίων περιοδικών αποτέλεσε μια στιβαρή βάση για το επόμενο μεγάλο βήμα: Τις εξειδικευμένες περιοδικές εκδόσεις. Άρχισε πλέον να δημιουργείται μια νέα κουλτούρα, τόσο σε επίπεδο αναγνωστών, όσο και επαγγελματιών της επικοινωνίας, δημοσιογράφων και διαφημιστών.

 

Οι Χρυσές Συνταγές έκαναν την παρθενική τους εμφάνιση το 1995, αν και το μεγάλο άλμα θα γινόταν την επόμενη δεκαετία. Αυτό το περιοδικό κατάφερε να δημιουργήσει παράδοση και να μυήσει την Κύπρια οικοκυρά στα μυστικά της καλής κουζίνας.

Το περιοδικό SuperKid αξιοποίησε την πολύχρονη σχέση του Φιλελεύθερου με το νεαρό αναγνωστικό κοινό, απευθυνόμενο στα παιδιά με ολοκαίνουρια αισθητική πρόταση και σύγχρονη θεματολογία.

Όσο για το περιοδικό Συνθέσεις, λανσαρίστηκε από τον Φιλελεύθερο στην εκπνοή των 90’ς και στη συνέχεια μπήκε με φόρα στο περιοδικό τοπίο της νέας χιλιετίας. Στα χρόνια που ακολούθησαν δεν ήταν απλώς ένα περιοδικό για την αρχιτεκτονική και τη διακόσμηση, αλλά καθόρισε τάσεις και έβγαλε τους Κύπριους από την εσωστρέφεια.
Προτού εγκαταλείψουμε πάντως την πρωτοποριακή δεκαετία του ΄90, είναι σημαντικό να θυμηθούμε το πολυσυζητημένο ντεμπούτο του μηνιαίου περιοδικού Όμικρον.

Ο Μάιος του 1996, όπου κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος, είναι ένας μήνας ορόσημο όχι μόνο για τις περιοδικές εκδόσεις του Φιλελεύθερου αλλά της Κύπρου ευρύτερα. Καθώς, δίπλα στις «ναυαρχίδες» των εβδομαδιαίων εντύπων (Σελίδες και TvMania), προστέθηκε ένα πολυτελές περιοδικό, μηνιαίο, στα πρότυπα των μεγάλων τίτλων του εξωτερικού. Μια νέα εποχή ξεκινούσε για τα περιοδικά, με έμπειρους συνεργάτες από την ελληνική αγορά και τον δημοσιογραφικό πήχη ανεβασμένο ψηλότερα.

 

Η κυριαρχία των εξειδικευμένων περιοδικών

Η επιτυχία του Όμικρον σηματοδοτεί πλέον την άνθηση των περιοδικών εκδόσεων όπως τις γνωρίσαμε τις τελευταίες δυο δεκαετίες στην Κύπρο. Ήταν φανερό πως υπήρχε το κοινό για να υποστηρίξει εξειδικευμένες προτάσεις και η διαφημιστική αγορά έδειχνε πανέτοιμη να στηρίξει έντυπα που απευθύνονται σε ομάδες αναγνωστών ειδικού προφίλ.

 

Το Cosmopolitan ήταν ο πρώτος διεθνής τίτλος που κυκλοφόρησε το συγκρότημα του Φιλελεύθερου σε συνεργασία με τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη στην Ελλάδα. Δεν ήταν δύσκολο να κερδίσει το νεανικό γυναικείο κοινό, το οποίο διψούσε για χιούμορ και προβοκατόρικη θεματολογία.

 

Την ίδια χρονιά, το 2001, κυκλοφόρησε και το Άντρας, η ανδρική εκδοχή του Όμικρον. Όλα εκείνα τα στοιχεία που καθιέρωσαν τον τίτλο στο γυναικείο κοινό προσαρμόστηκαν στις ανάγκες του σύγχρονου άντρα ο οποίος θέλει να είναι μοντέρνος και να ενημερώνεται για τις τελευταίες τάσεις.

 

Εν τω μεταξύ, το lifestyle κέρδιζε διαρκώς αναγνώστες οπότε ήταν θέμα χρόνου για να εμφανιστεί ένα περιοδικό κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τους. Το ελληνικό DownTown κυκλοφόρησε στην κυπριακή εκδοχή του τον Οκτώβριο του 2006 κερδίζοντας αμέσως τις εντυπώσεις. Τα εξώφυλλά του φιλοξενούσαν (και συνεχίζουν να το κάνουν κάθε Κυριακή) τα μεγαλύτερα ονόματα της ελλαδικής και κυπριακής showbiz, ενώ συχνά εξασφαλίζει αποκλειστικότητες που συζητιούνται.

 

Παράλληλα με την αναγέννηση των εβδομαδιαίων, στον χώρο των μηνιαίων εκδόσεων προστίθενται νέοι εξειδικευμένοι τίτλοι. Το έγκυρο TopGear για το αυτοκίνητο εμφανίστηκε το 2007 και απευθυνόταν στο ανδρικό κυρίως κοινό.

 

Το ίδιο κοινό που αγκάλιασε και το Ramcy/ HiTech από τις αρχές κιόλας ης δεκαετίας, αναδεικνύοντάς το σε ένα από τα πιο δημοφιλή περιοδικά για την τεχνολογία.
Τον Νοέμβριο του 2007 ένα περιοδικό εμφανίστηκε για να καλύψει τη σαρωτική τάση του ευ ζην. Το Taste ήταν (και παραμένει) ένα περιοδικό εκλεκτών γεύσεων χωρίς να περιορίζεται κατ’ ανάγκην στη μαγειρική.

 

Η ευζωία, αλλά από την οπτική της καλής υγιεινής ζωής, ήταν η αιτία για την κυκλοφορία του περιοδικού Life ακριβώς ένα χρόνο μετά. Η βεντάλια των εξειδικευμένων εκδόσεων άνοιγε διαρκώς, με τίτλους που στόχευαν σε ολοένα και πιο ειδικά αναγνωστικά γούστα. Από το περιοδικό Άστρα και Ζωή για την αστρολογία και το TvManiaGold για τη συνδρομητική τηλεόραση, μέχρι το εύχρηστο Τι να Μαγειρέψω μ’ ένα ολοκληρωμένο μενού συνταγών για όλο τον μήνα.

 

Τα περιοδικά της νέας εποχής

Η τρέχουσα δεκαετία μπήκε δυναμικά έχοντας προστεθεί στην γκάμα των περιοδικών εκδόσεων, από το 2009 κιόλας, το Υστερόγραφο. Δεν επρόκειτο για ένα συμβατικό περιοδικό ούτε ως προς την εικόνα αλλά ούτε και ως προς το περιεχόμενό του. Έχοντας τη μορφή ενθέτου εφημερίδας αντλούσε από το πηγάδι του πολιτισμού προσφέροντας στους απαιτητικούς αναγνώστες της εφημερίδας ποιοτικό περιεχόμενο και υψηλή αισθητική.

Τον Απρίλιο του 2011 εμφανίστηκε στα περίπτερα ένα καθαρόαιμο lifestyle περιοδικό για τον σύγχρονο άντρα. Το ICON ήταν ένα στιβαρό μηνιαίο περιοδικό για την πολιτική, τις τάσεις, την οικονομία και τη μόδα. Λίγους μήνες αργότερα, έκανε την εμφάνισή του ένα εξίσου δυναμικό έντυπο το GoingOut. Ένας ολοκληρωμένος οδηγός πόλης, για τον πολιτισμό, την ψυχαγωγία και την εστίαση. Η εμφάνιση του ΦιλGood το φθινόπωρο του 2014 ξένισε λιγάκι ως προς τον αυτοπροσδιορισμό του. Δεν ήταν ούτε αμιγώς πολιτιστικό, ούτε ένθετο ψυχαγωγίας, αλλά ούτε και ποικίλης ύλης με την κλασική έννοια.

Αυτό που συνεχίζει να είναι, έχοντας πια αποκτήσει το πιστό κοινό του κάθε Κυριακή, είναι ένα ποιοτικό περιοδικό με μια λοξή ματιά στον κόσμο γύρω μας. Λίγους μήνες μετά, την άνοιξη του 2015, ένας αγαπημένος διεθνής τίτλος εκδόθηκε με τη σφραγίδα του Φιλελεύθερου. Το Hello!, σε συνεργασία με τις Αττικές Εκδόσεις στην Ελλάδα, έφερε ένα αέρα γκλάμουρ και αποκλειστικότητες από τον αφρό του παγκόσμιου lifestyle. Ελληνικός τίτλος ήταν και οι Γλυκές Αλχημείες που κυκλοφόρησαν επίσης από τον Φιλελεύθερο εμπλουτίζοντας τη βιβλιοθήκη γεύσης του Συγκροτήματος με τις συνταγές του Στέλιου Παρλιάρου.

Η δεκαετία κλείνει με την άνθηση του οικονομικού τύπου. Ο Φιλελεύθερος, αξιοποιώντας τη νέα τάση, κυκλοφόρησε στην Κύπρο έναν από τους πιο έγκυρους και ισχυρούς διεθνείς Τίτλους, το Forbes, σε συνεργασία με τις Αττικές Εκδόσεις στην Ελλάδα. Μαζί με το περιοδικό Insider αποτελούν σήμερα το πιο δυνατό δίδυμο επιχειρηματικών εκδόσεων στην κυπριακή αγορά.

Μια τεράστια Βιβλιοθήκη Γεύσης

Έχουν κλείσει κιόλας 10 χρόνια από την κυκλοφορία της πολυτελούς σειράς βιβλίων «Περικλής Ρουσουνίδης: Οι συνταγές μου». Τα βιβλία συνταγών του καταξιωμένου σεφ (11 τον αριθμό) έθεσαν τη βάση για να δημιουργηθεί η «Βιβλιοθήκη Γεύσης – Ο Φιλελεύθερος» με δεκάδες αξιόλογες εκδόσεις.

Η σειρά «Μεγάλοι Κύπριοι Σεφ» αποτελείτο από 10 εκδόσεις με αντίστοιχες υπογραφές των σημαντικότερων μαγείρων του τόπου. Απ’ εκεί και πέρα, ακολούθησαν πολλά βιβλία επώνυμων σεφ (Αλέξανδρος Παπανδρέου, Ανδρέας Καβάζης) και γνωστών προσωπικοτήτων του χώρου της γαστρονομίας (Νίνα Θεοχαρίδου, Λουίζα Ζεμπύλα Ραφαήλ, Φλωρεντία Κυθρεώτου).

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στο βιβλίο «Η κουζίνα της Ανατόλια» του Κίμωνα Γεωργίου, ένα γαστρονομικό οδοιπορικό με πολύτιμες πληροφορίες και αυθεντικές συνταγές. Από τις ευτυχέστερες στιγμές της Βιβλιοθήκης Γεύσης ήταν η κυκλοφορία των δύο πολυτελών βιβλίων της Γαλάτειας Παμπορίδη τα οποία ανέβασαν τον πήχη ακόμα ψηλότερα.

 

Δεκάδες άλλα βιβλία μαγειρικής κοσμούν τη Βιβλιοθήκη του Φιλελεύθερου, άλλα με το λογότυπο των Χρυσών Συνταγών και άλλα με εξειδικευμένη θεματολογία όπως για παράδειγμα οι συνταγές για παιδιά. Την πλούσια βιβλιογραφία συμπληρώνουν και τέσσερις αγγλόφωνες εκδόσεις, οι οποίες στόχο είχαν κυρίως την προβολή της κυπριακής κουζίνας.