Ο λόγος του είναι «τσεκουράτος» και ενίοτε ενοχλητικός. Δεν πτοείται όμως κι αυτό φάνηκε στη διάρκεια της παρουσίας του ως πολιτικός προϊστάμενος του υπουργείου Υγείας, στη δύσκολη φάση της προσπάθειας να τεθεί σε εφαρμογή το ΓεΣΥ.
Ο Γιώργος Παμπορίδης μας έχει συνηθίσει να μιλά «έξω από το κουτί», να προκαλεί με τις τοποθετήσεις του. Αυτό πράττει και τώρα, αξιολογώντας το εκλογικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ως συναγερμικός που θέλει να ταρακουνήσει τα πράγματα σε Προεδρικό και Πινδάρου για να διορθώσουν την πυξίδα τους, εκτιμώντας πως αν δεν το κάνουν, ο κόσμος τους θα τους εγκαταλείψει.
-Την τελευταία φορά που μιλήσαμε για το πολιτικό τοπίο, πριν από ένα χρόνο, είχατε προειδοποιήσει ότι ο ΔΗΣΥ απομακρύνεται σταθερά από τη λαϊκή του βάση, τις αρχές και τις αξίες πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε. Μετά την απώλεια και νέων δυνάμεων από το κόμμα σας, τι ανάγνωση κάνετε;
-Χαίρομαι που θυμάστε τι λέγαμε πέρσι. Στην Κύπρο η μνήμη σίγουρα δεν είναι ένα από τα προσόντα μας! Η σημερινή θλιβερή εικόνα δυστυχώς επιβεβαιώνει πλήρως τις περσινές μου ανησυχίες. Η ηγεσία του κόμματος βρίσκεται σε πρόδηλη δυσαρμονία με τον συναγερμικό κόσμο. Και το χειρότερο είναι ότι δεν φαίνεται να το αντιλαμβάνεται κιόλας. Θεωρώ ότι σε αυτά τα έξι χρόνια που βρίσκεται στο πηδάλιο του κόμματος η συγκεκριμένη ηγεσία, δεν μπόρεσε να κρατήσει τον Συναγερμό στις ράγες που θεμελίωσε η ιστορική μας ηγεσία. Για μένα η σημερινή εικόνα ήταν αναμενόμενο αποτέλεσμα, γι’ αυτό έκρουα τον κώδωνα του κινδύνου από πέρσι. Και για να εξηγούμαστε, δεν με ενδιαφέρουν προσωπικά τα όποια κομματικά οφίκια. Εκφράζω όμως την αγωνία μου ως συναγερμικός, αφού από το 1982 βρίσκομαι συνειδητά και κατ’ επιλογή σε αυτό το χώρο. Δεν μπορώ να καθίσω απαθής και να αισθάνομαι ότι αυτός ο χώρος πλέον απομακρύνεται από τις αξίες που τον διέκριναν από τους υπόλοιπους σχηματισμούς.
-Τι πηγαίνει στραβά κατά την άποψή σας και γιατί δεν λήφθηκε το μήνυμα που στάλθηκε από το εκλογικό σώμα και στις βουλευτικές και στις ευρωεκλογές και προς το Προεδρικό και προς την Πινδάρου;
-Υπάρχει αποξένωση από τη βάση επειδή υπάρχει αποξένωση από τις αρχές και αξίες τις οποίες ο Συναγερμός υπηρέτησε από την ίδρυσή του. Ο Γλαύκος Κληρίδης μνημονεύεται κάθε τρεις και λίγο μόνο στα λόγια, ενώ θα έπρεπε να μνημονεύεται με σεβασμό για τις παρακαταθήκες του. Δέστε για παράδειγμα το μονοασφαλιστικό ΓεΣΥ που ήταν τέκνο του Κληρίδη και που η δική μας Κυβέρνηση κατάφερε τελικά να το υλοποιήσει και να το προσφέρει στον λαό, ως την σημαντικότερη κοινωνική μεταρρύθμιση του τόπου. Ο ίδιος ο πρόεδρος του κόμματος το πολέμησε αγνοώντας επιδεικτικά τη βάση.
Κατεβήκαμε σε ευρωεκλογές και αντί να προτάσσουμε το εκσυγχρονιστικό και μεταρρυθμιστικό έργο της Κυβέρνησης ως όραμα, λέγαμε στον κόσμο «αν δεν σας αρέσει ψηφίστε τους άλλους». Και λυπούμαι αλλά μάλλον ούτε και τώρα δεν φαίνεται να λήφθηκε το μήνυμα. Δεν μπορεί για παράδειγμα ο πατριωτισμός που για τους συναγερμικούς είναι ένα υγιές συστατικό μας στοιχείο, να μετατρέπεται σε εθνικιστικό παραλήρημα επειδή κάποιοι παρασύρθηκαν από τις κορώνες ενός ακροδεξιού σχήματος. Οι λογικές του «όλοι οι καλοί χωράνε» προδίδουν την ποιότητα για χάριν των αριθμών. Αυτό λοιπόν έχει κόστος ανάμεσα στο παραδοσιακό συναγερμικό ακροατήριο. Γιατί ο μέσος συναγερμικός είναι σκεπτόμενος ψηφοφόρος. Ο Συναγερμός δεν απευθύνθηκε ποτέ στα βασικά ένστικτα του εύκολου λαϊκισμού.
-Προέρχεστε από τη ΝΕΔΗΣΥ την εποχή που μεσουρανούσε. Γιατί απώλεσε το δυναμικό κομμάτι της νεολαίας ο ΔΗΣΥ; Είναι προφανές ότι το κόμμα σας έπαψε να είναι ελκυστικό για τους νέους ψηφοφόρους, όπου υπερτερούσε παραδοσιακά. Όπως και στη μετριοπαθή δεξιά και στους αστούς.
-Ο Συναγερμός ήταν η ριζοσπαστική παράταξη που αμφισβήτησε το κατεστημένο και πολεμήθηκε από αυτό όσο λίγα κόμματα. Ήταν η εκσυγχρονιστική κεντροδεξιά που πίστευε στη δημιουργικότητα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας όχι ως αυτοσκοπό, αλλά προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Πίστευε στην ενδυνάμωση της μικρομεσαίας τάξης, των νοικοκυραίων, ώστε να εδραιωθεί μια κοινωνία ανθρώπινη, με δικαιοσύνη και αξιοκρατία. Πίστευε στις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες ως μέσο εξέλιξης του κράτους και πολιτισμικής ανάτασης. Έννοιες που συνέπαιρναν τους νέους της εποχής μου που βίωναν τότε στην καθημερινότητά τους ένα τριτοκοσμικό κράτος. Δεν ήταν ποτέ όραμα του συναγερμικού κόσμου να καταστεί το κόμμα μας ο ενορχηστρωτής του πολιτικο-οικονομικού κατεστημένου και ο εκτελεστής των επιταγών των Τραπεζών και των “ισχυρών” οικονομικών συμφερόντων. Δεν μας γύρισε τυχαία την πλάτη ο κόσμος μας. Νεολαία και σκεπτόμενοι πολίτες δεν προσελκύονται χωρίς όραμα και πλάνο για διαρκή ρήξη με το παλιό και το σάπιο. Συμβιβαστήκαμε με το βόλεμα των “ημετέρων” δίνοντας την εντύπωση πως η εξουσία είναι λάφυρο.
-Η αυτοκριτική είναι απαιτούμενη. Όχι μόνο λεκτική. Στο διά ταύτα τι πρέπει να γίνει;
-Πρώτα και κύρια πρέπει να διαγνώσουμε και να αναγνωρίσουμε την ύπαρξη προβλήματος και την δυσαρμονία που υπάρχει με τη βάση. Δεν μπορεί στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές να διεκδικούν με έπαρση κάποιοι την “πατρότητα” της νίκης και σήμερα μετά από μια άνευ προηγουμένου ήττα που συνοδεύτηκε με απαξίωση από τον κόσμο μας, να κρύβονται όλοι και να μιλούν τάχα για «6η συνεχόμενη νίκη». Αλλά η ευθύνη για μια επανεκκίνηση του κόμματος που θα φέρει τον Συναγερμό στη σωστή του βάση βαραίνει όλους μας. Πιο πολύ όμως βαραίνει τα ιστορικά στελέχη που όφειλαν πρώτοι να διακρίνουν αυτή την κατολίσθηση και να παρεμβαίνουν εγκαίρως για να την αναχαιτίσουν. Έχουν ηθική υποχρέωση να παρέμβουν έστω και τώρα.
-Προκύπτει θέμα συνεδρίου πολιτικού για επανακαθορισμό αρχών και αξιών και ρότας; Αλλά και εκλογικού από τη βάση μέχρι την κορυφή προς ανανέωση της εντολής;
-Πιστεύω ότι πρέπει να αλλάξουν όλα στο κόμμα. Να απευθυνθούμε στον κόσμο προκειμένου να ακούσουμε τις πραγματικές του ανησυχίες και προσδοκίες. Να επαναπροσδιορίσουμε τις αρχές και τις αξίες μας, όχι μόνο ως εικόνα αλλά κυρίως ως βίωμα και ως πολιτεία. Να εισαγάγουμε δομές ελέγχου, διαφάνειας και προσβασιμότητας. Να ανοίξουμε το κόμμα στη νέα γενιά και στους παραγωγικούς ανθρώπους της κοινωνίας μας, μακριά από τις λογικές του βολέματος, της κομματικής επετηρίδας και των διαπιστευτηρίων νομιμοφροσύνης σε πρόσωπα και κλίκες. Ξέρετε τα κόμματα όλα έχουν πόρτες βαριές. Πόρτες που ανοίγουν μόνο από μέσα.
Ο Συναγερμός δεν ανήκει σε κάποιους που έτυχε να κάθονται σε κάποιες καρέκλες πίσω από τέτοιες πόρτες. Ο Συναγερμός ανήκει στον κόσμο του. Και ο κάθε Συναγερμικός πρέπει να γίνει και να αισθάνεται αφέντης στο κόμμα του κι όχι αρνί σε ένα μαντρί. Αμέσως μετά, ο κόσμος μας πρέπει να αποφασίσει για τη νέα ηγεσία του Κόμματος με άμεση εμπλοκή στις εκλογικές διαδικασίες. Αν δεν γίνουν όλα αυτά, πολύ φοβούμαι ότι στο Συναγερμό θα μείνουν οι μέτριοι και όσοι χρειάζονται πλάτες για να αποκτήσουν πρόσβαση στην εξουσία.
Ελπίζω ο Ν. Αναστασιάδης να πάρει το μήνυμα και να σηκώσει μανίκια
-Η προεδρική εκλογή και η ανάδειξη του Νίκου Αναστασιάδη στην προεδρία της Δημοκρατίας οδήγησε στην επανάπαυση και σε απλή διαχείριση στο επίπεδο της κυβέρνησης, την ώρα που απαιτούνται τομές και μεταρρυθμίσεις ριζικές. Υπηρετήσατε στην πρώτη κυβέρνηση, βάλατε το ΓεΣΥ στις ράγες και δημιουργήσατε την απαιτούμενη πίεση στην κοινωνία ώστε να μην επιτραπεί εκτροχιασμός. Οι άλλες μεταρρυθμίσεις γιατί καρκινοβατούν;
-Το κυριότερο πρόβλημα είναι μια προφανής κόπωση και αίσθημα ότι δεν υπάρχει όραμα και προγραμματισμός. Οι θεωρητικές προσδοκίες των πολιτών για ένα σύγχρονο κράτος δεν συνάδουν με τις πρακτικές προσδοκίες των ίδιων πολιτών για αυξήσεις και νέες θέσεις στο Δημόσιο. Με πρωτοβουλία του ίδιου του Αναστασιάδη πρέπει να επαναπροσδιοριστούν τρεις-τέσσερις καθαροί και απόλυτοι στόχοι και να τεθούν στο επίκεντρο της όλης προσπάθειας εκσυγχρονισμού και μεταρρύθμισης. Να συνταχθεί ολόκληρη η Κυβέρνηση, το κυβερνών κόμμα και ο κρατικός μηχανισμός στην προσπάθεια μεθοδικής υλοποίησης αυτών των στόχων και να προχωρήσει αποφασιστικά σε ρήξη με τα κατεστημένα συμφέροντα. Εναλλακτικά, αφήνεσαι και πας με το ρεύμα. Θεωρώ και ελπίζω ότι ο Αναστασιάδης θα πάρει το μήνυμα και θα σηκώσει μανίκια για να κτυπηθεί με το παλιό, με το σάπιο. Μόνη ικανή δικαιολογία να μην το κάνει είναι να χρειαστεί να επιδοθεί με όλες του τις δυνάμεις σε μια νέα προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού. Που μακάρι να έρθει και θα φέρει από μόνη της την αναγκαία μεταρρύθμιση.
-Ποια τα επόμενα βήματα σας στην πολιτική. Σκοπεύετε να επιστρέψετε;
-Με γνωρίζετε από τη δεκαετία του 1980 και με γνωρίσατε τότε ως μαχόμενο μαθητή που τον ενδιέφεραν τα κοινά. Δεν έπαψα ποτέ να ασχολούμαι με την πολιτική. Υπήρξα πάντοτε ενεργός και ποτέ δεν αρνήθηκα την εμπλοκή μου σε κάθε σοβαρή προσπάθεια μετεξέλιξης αυτού του τόπου σε ένα σύγχρονο κράτος με ευημερούσα κοινωνία. Άλλωστε γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο δέχτηκα και ανέλαβα και το υπουργείο Υγείας. Όσο ζω λοιπόν δεν πρόκειται να σταματήσω να ασχολούμαι με τα κοινά. Ενασχόληση με την πολιτική όμως δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη και απόκτηση κομματικού αξιώματος. Ιδίως ενόσω αυτό προϋποθέτει τον συμβιβασμό μου με το σημερινό διαπλεκόμενο κομματικό σύστημα.
Φοβούμαι ότι δημιουργούνται τετελεσμένα
– Έχετε ασχοληθεί επαγγελματικά με τα θέματα της ΑΟΖ και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Αν δεν κάνω λάθος διδάσκετε Διεθνές Ναυτικό Δίκαιο και Δίκαιο της Ενέργειας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Τι πιστεύετε ότι θα γίνει με τις τουρκικές διεκδικήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο;
-Ανησυχώ ιδιαίτερα και προβληματίζομαι γιατί η Κυβέρνηση Ερντογάν βρίσκεται υπό μεγάλη πίεση. Κι όταν βρίσκεσαι υπό πίεση, τυχόν απρόβλεπτες εξελίξεις μπορεί να ωθήσουν σε ακραίες αντιδράσεις. Η κλιμάκωση της έντασης με την έλευση του “Πορθητή” και τις παράνομες ενέργειές του στην υφαλοκρηπίδα μας, ήδη αποτελούν μια ήττα της κυπριακής διπλωματίας.
-Τι θα μπορούσε να κάμει η χώρα μας που δεν το έκανε, για να το αποτρέψει;
– Θα σας απαντήσω. Εδώ και 15 μήνες η Τουρκία μας έδειξε ξεκάθαρα τις προθέσεις της. Ήδη με το επεισόδιο των τριών φρεγατών στο Τεμάχιο 3 της Κυπριακής ΑΟΖ ήταν προφανές για όσους από εμάς ασχολούμαστε με το θέμα, ότι η Τουρκία θα προέβαινε σε γεώτρηση στις μη κατεχόμενες ναυτικές μας ζώνες. Σε εκείνο το στάδιο θα έπρεπε η Κυπριακή Δημοκρατία να κινηθεί προς τους Ευρωπαίους εταίρους και ειδικά σε όσους επιθυμούν καλές σχέσεις με την Άγκυρα, προειδοποιώντας ότι τυχόν γεώτρηση στην μη κατεχόμενη περιοχή θα εξανάγκαζε την Κύπρο να παγώσει κάθε επίσημη επαφή και χρηματοδότηση της Τουρκίας από την ΕΕ μέχρι πλήρους άρσης της παραβίασης και μη επανάληψής της.
Πάγωμα της όποιας διαδικασίας επέκτασης της Τελωνειακής Σύνδεσης ΕΕ-Τουρκίας, αλλά και αεροπορικής συμφωνίας μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας μέχρι και των σχέσεων ΝΑΤΟ-ΕΕ. Η κίνηση αυτή θα επέβαλλε στους Ευρωπαίους φίλους της Άγκυρας να απευθυνθούν προς τον Ερντογάν για να τον προειδοποιήσουν, ελπίζοντας στην αποτροπή τέτοιας γεώτρησης. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η Άγκυρα θα εισάκουε τις προτροπές των Ευρωπαίων αλλά τουλάχιστον θα καθιστούσε την ενδεχόμενη άρνηση της Άγκυρας να συμμορφωθεί, προσβολή προς τους υπόλοιπους Ευρωπαίους που δεν εισακούσθηκαν και επομένως την έλευση του “Πορθητή” ως πρόβλημα της Ευρώπης. Θα επέτρεπε δε στη συνέχεια στη Λευκωσία πολύ πιο εύκολα να ζητά επιτακτικά το πάγωμα των ευρω-τουρκικών σχέσεων.
Σε κάθε περίπτωση, η Κύπρος πρέπει να αντιληφθεί ότι ελλείψει της στρατιωτικής επιλογής, οφείλει να κινείται προληπτικά προκειμένου να μη δημιουργούνται τετελεσμένα επί του εδάφους. Και πολύ φοβούμαι ότι στην περίπτωση αυτή, έχουμε ήδη τετελεσμένα τα οποία ακόμα και αν διακοπούν, δύσκολα ανατρέπονται. Επιδίωξη των Τούρκων είναι να “πολιτικοποιήσουν” την αξίωση τους επί της Κυπριακής Υφαλοκρηπίδας και να την εντάξουν ως διακριτό κεφάλαιο του Κυπριακού προβλήματος με πρώτο στόχο να εξουδετερώσουν το ενεργειακό μας πρόγραμμα και δεύτερο να μπλοκάρουν την όποια πιθανότητα επίλυσης του Κυπριακού, εκβιάζοντας ότι στην όποια μελλοντική συμφωνία θα πρέπει να ρυθμίζεται και το θέμα των ναυτικών συνόρων μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας.
Πρόσφατα, με αφορμή τη λήψη των επισήμων τουρκικών θέσεων από τον υπουργό Εξωτερικών, πήρα την πρωτοβουλία να του υποβάλω ένα πλάνο με συγκεκριμένες εισηγήσεις που περιελάμβαναν και την έγκαιρη προετοιμασία νομικής επιχειρηματολογίας μέσω της εμπλοκής ηχηρών ονομάτων διεθνών νομικών προς αντίκρουση των άνευ βάσης τουρκικών επιχειρημάτων. Εισηγήθηκα επίσης την άμεση εξέταση του ενδεχομένου τριμερούς παραπομπής με συνυποσχετικό στο Δικαστήριο του Δικαίου της Θάλασσας στο Αμβούργο της οριοθέτησης ΑΟΖ ή έστω Υφαλοκρηπίδας αν η Ελλάδα συνεχίσει να έχει φοβικά σύνδρομα για ΑΟΖ, μεταξύ Ελλάδος (Κρήτης, Καστελορίζου), Κύπρου και Αιγύπτου. Δεν έτυχα όμως οποιασδήποτε ενημέρωσης για τυχόν ενέργειες της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά αντιλαμβάνομαι ο υπουργός δεν μπορεί να απαντά στον καθένα που του στέλνει κάποια εισήγηση. Εύχομαι να λήφθηκε υπόψη.
Σε κάθε περίπτωση, η ιστορία με τις τουρκικές διεκδικήσεις πρέπει να παραμείνει απόλυτα διακριτή από το Κυπριακό πρόβλημα και να προτάσσεται σε όλα τα διεθνή φόρα ως ζήτημα Διεθνούς Δικαίου με αντίστοιχη απαίτηση πλήρους καταδίκης του Εισβολέα. Σε ό,τι δε αφορά την ΕΕ, δεν νοείται να ζητείται από την Κύπρο επιβολή κυρώσεων κατά τρίτων χωρών που παραβιάζουν την εδαφική ακεραιότητα άλλων χωρών (Ρωσία-Ουκρανία) και να μην λαμβάνονται τουλάχιστον αντίστοιχα μέτρα κατά της Τουρκίας που παραβιάζει την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου, ενός Κράτους Μέλους της ΕΕ.
