Η οικονομία και η αγορά στέγασης αλλάζουν. Αλλαγή επιβάλλεται και στη στεγαστική πολιτική του κράτους, αλλά και τον ρόλο των οργανισμών που δημιούργησε πριν δεκαετίες γι’ αυτό τον σκοπό, σημειώνει ο Υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Πετρίδης.

Μιλά για κοινωνικό μέρισμα στα πλαίσια του πολεοδομικού σχεδιασμού και αναφέρει πως μελετά τον τρόπο που θα διοχετευτεί. Εξηγεί πως πρέπει να υπάρχουν εκείνα τα κίνητρα ή υποχρεώσεις για να κτίζονται διαμερίσματα ή πολυκατοικίες που να παρέχονται σε προσιτή τιμή ενοικίου ή αγοράς, μέσω επανακαθορισμού των συντελεστών δόμησης, υπό κάποιες προϋποθέσεις. Θέτει δύο στόχους για το 2019, τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και την άμβλυνση των συνεπειών από την αύξηση των ενοικίων.

-Πριν από δύο χρόνια, τέτοιες μέρες σε μια συνέντευξή μας, μου είχατε πει Mea Culpa για την καταψήφιση των νομοσχεδίων για τη μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας. Έφτασε η ώρα εφαρμογής της;

-Το Mea Culpa αφορούσε όλο το πολιτειακό σύστημα συμπεριλαμβανομένης Κυβέρνησης, Βουλής και κομμάτων. Θεωρώ ότι είχα κάνει τη δουλειά μου με τον καλύτερο τρόπο και παρέδωσα ένα ολοκληρωμένο πακέτο μεταρρύθμισης των θεμάτων αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού στη Δημόσια Υπηρεσία, το οποίο όμως δεν κατέστη δυνατό να ψηφιστεί για πολλούς και διάφορους λόγους. Έγιναν αλλαγές, και εξ όσων γνωρίζω, αυτή τη στιγμή έχει τελειώσει η νομοτεχνική επεξεργασία των νομοσχεδίων, τα οποία θα επανακατατεθούν από το Υπουργείο Οικονομικών στη Βουλή. Τα νομοσχέδια αφορούν το σύστημα αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων, ένα διαφορετικό σύστημα προσλήψεων και προαγωγών στο δημόσιο, βασικά τη διαχείριση των ανθρωπίνων πόρων ώστε να παταχθεί η διαχρονική μάστιγα της κυπριακής πολιτείας που είναι το ρουσφέτι και τον μέσο όσο αφορά στις θέσεις στο Δημόσιο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τους επόμενους μήνες οι εξαγγελίες για στεγαστική πολιτική 

-Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση πού βρίσκεται; 

-Ως Υπουργείο Εσωτερικών προσπαθούμε να εκσυγχρονιστούμε. Βάλαμε 29 εκατομμύρια στον προϋπολογισμό μας φέτος για έργα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Έχουμε ήδη παραδώσει ένα από τα πιο σύγχρονα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συστήματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης του Κτηματολογίου (το GLS portal), αξίζει να το επισκεφθείτε. Παράλληλα, η πολεοδομία προωθεί το δικό της σύστημα, το οποίο θα είναι έτοιμο εντός δύο χρόνων και ενώνεται με το Κτηματολόγιο. Έχουμε ένα πρόγραμμα μέχρι το 2021-22, να μπαίνουν κάθε χρόνο κονδύλια στον προϋπολογισμό, ούτως ώστε σταδιακά να προχωρήσουμε σε ολοκληρωμένα προγράμματα πληροφορικής και με τη λειτουργία των ηλεκτρονικών υπογραφών, το νομοσχέδιο το οποίο ετοιμάσαμε και έχει ήδη ψηφιστεί, για να γίνει μια μικρή επανάσταση. 

-Σας κατηγορούν ότι η Κύπρος πουλά διαβατήρια; 

-Πρόκειται για ένα επενδυτικό σχέδιο όπως αυτά που έχουν κι άλλες χώρες. Έχουν απαντηθεί κατ’ επανάληψη οι κατηγορίες εναντίον της Κύπρου. Δεν υπάρχουν φαινόμενα ξεπλύματος βρόμικου χρήματος μέσω αυτού του σχεδίου και το έθεσα στην Ευρωπαία Επίτροπο, αλλά συνεχώς τίθεται αυτό το θέμα.

-Στη Βουλή λέχθηκε ότι εξυπηρετούνται μεμονωμένα δικηγορικά και λογιστικά γραφεία. 

-Έχω στείλει όλες τις πληροφορίες που μου ζήτησε η Βουλή. Πέραν του τομέα των κατασκευών και των χιλιάδων θέσεων εργασίας που διασώθηκαν την περίοδο της κρίσης, ναι έχει επωφεληθεί και ο τομέας των υπηρεσιών, των λογιστικών και δικηγορικών υπηρεσιών αλλά και ο τραπεζικός τομέας για να αντιμετωπίσει σε κάποιο βαθμό τα κόκκινα δάνεια. Έχουμε επίσης δει και σημαντικές ξένες επενδύσεις στον τομέα του τουρισμού και αλλού. Από εκεί και πέρα, θεωρώ λανθασμένο το να επιμένουμε ότι αυτό κάνει η Κύπρος. Δίνουμε λανθασμένη εντύπωση. Η Κύπρος για πρώτη φορά αναπτύσσει νέους τομείς όπως την τριτοβάθμια εκπαίδευση που έχει δημιουργήσεις πολλές θέσεις εργασίας, με πανεπιστήμια με ψηλούς δείκτες κατάταξης. Ξέρετε τι άλματα κάναμε στη Ναυτιλία; Στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας; Είναι άδικο για την κυπριακή οικονομία να λέμε ότι βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στο επενδυτικό πρόγραμμα.  

-Με τα διαβατήρια συνδέονται τα ψηλά κτήρια και τα ψηλά ενοίκια;

-Ο κύριος λόγος που έχουν αυξηθεί τα ενοίκια είναι ότι λόγω της οικονομικής κρίσης, της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος και της τραπεζικής ένωσης στην ΕΕ δεν δίνονται εύκολα δάνεια για ιδιοκατοίκηση. Έτσι, υπάρχει εκ των πραγμάτων μια στροφή στα ενοίκια. Παράλληλα, υπάρχει αύξηση της ζήτησης λόγω και των φοιτητών αλλά και των ΑirBnB. Η οικονομία και κατ’ επέκταση η αγορά στέγασης βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο και αυτό που έχει παρατηρηθεί είναι η μειωμένη προσφορά σε σχέση με την αυξανόμενη ζήτηση. Αυτό είναι το πρώτιστο που πρέπει να διορθωθεί. 

-Πώς μπορεί να επιλυθεί το πρόβλημα των ενοικίων; 

-Δεν μπορεί να λυθεί μόνο με επιδοματική πολιτική, η οποία αφορά κυρίως τους πραγματικά ευάλωτους και γίνεται μέσω του ΕΕΕ. Το Υπουργείο Εργασίας αυτή τη στιγμή αναθεωρεί το ύψος του ενοικίου για να μπορεί να καλύψει τους ευάλωτους στο σκέλος της ενοικίασης μέσω του ΕΕΕ. Από εκεί και πέρα υπάρχει η μεγάλη μάζα του πληθυσμού, η μεσαία και κατώτερη μεσαία τάξη, στους οποίους το Υπουργείο Εσωτερικών κυρίως μέσω πολεοδομικών εργαλείων θα προσπαθήσει να διασφαλίσει προσιτή στέγαση. Σε λίγες εβδομάδες θα παρουσιάσουμε το ολοκληρωμένο σχέδιό μας, με δεδομένο ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει έλλειψη προσφοράς προσιτής στέγασης. 

-Πώς θα δημιουργήσετε προσιτή στέγαση στην αγορά; 

-Το θέμα είναι να υπάρχουν εκείνα τα κίνητρα ή υποχρεώσεις για να κτίζονται διαμερίσματα ή πολυκατοικίες που να παρέχονται σε προσιτή τιμή ενοικίου ή αγοράς. Αυτό γίνεται σε άλλες χώρες μέσω επανακαθορισμού των συντελεστών δόμησης, υπό κάποιες προϋποθέσεις. Πιστεύουμε ότι είναι μέσα στις αρμοδιότητες του Υπουργείου μας να προωθήσει αναζωογόνηση περιοχών στη γραμμή αντιπαράταξης και σκοπεύουμε στο επόμενο διάστημα να δώσουμε σημαντικά κίνητρα για νέους να εγκατασταθούν εκεί.

-Μιλήσατε για κοινωνικό μέρισμα; 

-Ναι, στα πλαίσια του πολεοδομικού σχεδιασμού και μελετούμε το πώς θα διοχετευτεί.

-Ο Κυπριακός Οργανισμός Ανάπτυξης Γης σας καταγγέλλει ότι δεν τους δώσατε άδεια για να προχωρήσουν στην ανέγερση κατοικιών χαμηλού κόστους; 
-Δεν θεωρώ ότι ο πρόεδρος του Οργανισμού με έχει καταγγείλει. Άλλωστε και με βάση τη νομοθεσία, οι Ημικρατικοί Οργανισμοί ακολουθούν την πολιτική του κράτους. Όλοι πρέπει να αντιληφθούμε, και αυτό μπορώ να το αποδείξω και με αριθμούς, ότι η προηγούμενη στεγαστική πολιτική, συμπεριλαμβανομένων και προγραμμάτων του ΚΟΑΓ, έχει αποτύχει και έχει δημιουργήσει ακόμη και στρεβλώσεις. Έχουν ακόμη δημιουργηθεί επιπρόσθετα βάρη σε πολλούς που έτυχαν αυτής της βοήθειας, που πήραν κατοικίες με δάνεια, τα οποία είναι κόκκινα αυτή τη στιγμή, και για τα οποία από τους ίδιους τους οργανισμούς ζητούνται ανακτήσεις. Όπως εξήγησα πριν, η οικονομία και η αγορά στέγασης αλλάζουν και το ίδιο πρέπει να αλλάξει και η στεγαστική πολιτική του κράτους, αλλά και ο ρόλος των οργανισμών που δημιούργησε πριν δεκαετίες το κράτος προς αυτό τον σκοπό. Αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε όλοι. Το πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι η ίδια η εξασφάλιση δανείου και η δημιουργία προσιτής κατοικίας προς αγορά. 

-Το κράτος πώς μπορεί να βοηθήσει τον κόσμο που είναι στον δρόμο;

-Αν μιλάτε για τους άστεγους κανονικά δεν πρέπει να υπάρχουν. Θα πρέπει να μπορούν να εξασφαλίσουν κατοικία μέσω ενοικίου μέσω της επιδοματικής πολιτικής και της πολιτικής πρόνοιας του κράτους. Η συνάδελφος Υπουργός Εργασίας είπε στη Βουλή ότι είναι κάποιες συγκεκριμένες περιπτώσεις, με κάποια άλλα προβλήματα η πλειονότητα των αστέγων. Και εκεί οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας πρέπει να δουν την κάθε περίπτωση ξεχωριστά.
-Μπορεί το κράτος να επέμβει ώστε να γίνει μια διόρθωση των ενοικίων; 
-Ναι, με πολεοδομικούς τρόπους.

Στα όριά της η χώρα μας με τους μετανάστες

-Ανησυχητική η ροή μεταναστών – προσφύγων στην Κύπρο; 

-Ναι, είναι ανησυχητικοί και συσσωρευμένοι οι αριθμοί. Είμαστε στις πρώτες χώρες όσον αφορά στους συσσωρευμένους αριθμούς κατά αναλογία πληθυσμού και πρώτοι όσον αφορά στην τάση. Από τη στιγμή που το μεταναστευτικό αποτελεί ένα θέμα συζήτησης στην ΕΕ λόγω ακριβώς αυτής της αύξησης ροών, αντιλαμβάνεστε πόσο δικαιολογημένα ανησυχεί η πρώτη χώρα στην τάση που είναι η Κύπρος και πόσο έντονοι είμαστε στην ΕΕ όσον αφορά στην εξεύρεση μιας συνολικής λύσης, για ένα ευρωπαϊκό θέμα που να περιλαμβάνει και την αυτόνομη κατανομή αιτητών ή δικαιούχων πολιτικού ασύλου σε όλη την επικράτεια της ΕΕ. Ο πρώτος που είναι θύμα της έλλειψης αυτού του μηχανισμού είναι οι ίδιοι οι πρόσφυγες. Όταν είναι σε χώρα που καταντά αποθήκη ψυχών, αντιλαμβάνεστε πόσο δύσκολο είναι να απορροφηθούν, να βρουν στέγη, εργασία, να ενσωματωθούν. Τα ίδια τα Ηνωμένα Έθνη μας συγχάρηκαν που αντέξαμε αυτές τις ροές και τις διαχειριστήκαμε σωστά. Αντιλαμβάνονται ότι δεν θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε να τα διαχειριζόμαστε τόσο καλά, αν οι αριθμοί ξεπεράσουν τις δικές μας δυνατότητες, που τις έχουν ήδη ξεπεράσει.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: ΥΠΕΣ: Πρώτη χώρα η Κύπρος στις αιτήσεις πολιτικού ασύλου

-Τι σας απαντά η ΕΕ; 

-Η ΕΕ δεν μπορεί να προσφέρει αυτή τη στιγμή λύση πέραν από κάποια έξτρα κονδύλια τα οποία ζητήσαμε και θα μας δοθούν. Ακριβώς επειδή στην ίδια την επικράτεια της ΕΕ δεν έχουν συμφωνήσει οι χώρες για την αναθεώρηση του Δουβλίνου, το οποίο καθορίζει την υπευθυνότητα μιας χώρας στην οποία έρχεται ένας πρόσφυγας ή αιτητής ασύλου και την αλληλεγγύη που πρέπει να δείξουν οι άλλες χώρες σε αυτές της πρώτης γραμμής. Μέχρι στιγμής εκλείπει η αλληλεγγύη και μένει μόνο η υπευθυνότητα με χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και η Μάλτα να έχουν πλημυρίσει και να μην βλέπουν ουσιαστική αλληλεγγύη από την επικράτεια της ΕΕ. 
 

Η μείωση των δήμων είναι αναγκαίο βήμα

-Κρίσιμη χρονιά για την Τοπική Αυτοδιοίκηση; 

-Ναι, είναι κρίσιμη χρονιά για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και κατ’ επέκταση για τον πολίτη. Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης επηρεάζει την καθημερινότητά μας, τις υπηρεσίες τις οποίες λαμβάνουμε, την ευχέρεια και τις καθυστερήσεις στην έκδοση αδειών, όλες τις σχέσεις κράτους – πολίτη. Χρειάζεται επανακαθορισμός αυτής της σχέσης ούτως ώστε οι τοπικές κοινωνίες να μπορούν να είναι όντως μικρές κυβερνήσεις με περισσότερες αρμοδιότητες και υπηρεσίες, αντί του απρόσωπου και πιο γραφειοκρατικού κεντρικού κράτους προς όφελος του πολίτη. Όλα αυτά πρέπει να γίνουν με τόλμη. Πρέπει να υπάρξει οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια αλλά και περισσότερες αρμοδιότητες. Γι’ αυτό πρέπει να μειωθεί το σύνολο των τοπικών Αρχών στην Κύπρο. Είναι γελοίο να θεωρούμε ότι μπορεί να υπάρξει αυτοδιοίκηση με τις 380 τοπικές Αρχές που έχουμε σήμερα, σίγουρα δεν μπορούν να λειτουργήσουν ως μικρές κυβερνήσεις. Πρέπει να γίνει μια πολύ σημαντική μείωση ούτως ώστε να έχουν την κρίσιμη μάζα, το προσωπικό, τους πόρους για να μπορούν να διεκπεραιώσουν αρμοδιότητες έναντι του κεντρικού κράτους. Αυτή θα είναι μια μεγάλη μεταρρύθμιση.

-Πότε θα είναι έτοιμο το σχέδιο σχετικά με το ποιοι δήμοι θα συγχωνευθούν και με ποιους; 

-Η μείωση των δήμων δεν είναι αυτοσκοπός και δεν περιορίζεται εκεί η μεταρρύθμιση, είναι απλώς η προϋπόθεση, το αναγκαίο βήμα για να επιτευχθούν τα υπόλοιπα. Σίγουρα η πρόθεσή μας είναι να έχουμε έτοιμο το νομοσχέδιο τον Ιανουάριο για να πάει για νομική επεξεργασία και μέσα σε αυτό να αναφέρονται ποιες τοπικές Αρχές συγχωνεύονται και συνενώνονται. 

-Κάνετε διαβούλευση; 

-Η διαβούλευση ξεκίνησε από το 2015 για να μην πω πιο πριν. Υπάρχουν μελέτες, έχουμε χρησιμοποιήσει και τη μελέτη της ίδιας της Ένωσης Δήμων από τους Ιταλούς που κι αυτοί προτείνουν μια δραστική μείωση των τοπικών Αρχών με συγχωνεύσεις και συνενώσεις. Έχω δει όλα τα κόμματα και γενικά φαίνεται το θέμα να αντιμετωπίζεται θετικά, αλλά θα κριθεί στην τόλμη που θα επιδείξουμε όλοι τόσο στη συγγραφή των νομοσχεδίων όσο και στη Βουλή και όταν θα αρχίσουν οι αντιδράσεις.

-Ξαναζήσατε αυτή την εμπειρία στη Βουλή με τη Δημόσια Μεταρρύθμιση, είστε σοφότερος σήμερα, βλέπετε διαφορετικό τρόπο αντίδρασης; 

-Αυτό που βλέπω όσον αφορά στη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι ότι δεν ήταν μάταια που πέρασε τόσος χρόνος. Νομίζω ότι όλοι ωριμάσαμε, η Κυβέρνηση και οι ίδιες οι Τοπικές Αυτοδιοικήσεις, τα κόμματα και όλοι κοιτάζουν τη μεταρρύθμιση με πολύ διαφορετικό φακό από ό,τι την έβλεπαν πριν 3-4 χρόνια. Έχουν ωριμάσει οι συνθήκες, έχουμε δει τις πραγματικότητες. Έγιναν πολύ δημιουργικές συζητήσεις και είναι γι’ αυτό που εύχομαι να υπάρξει θετική κατάληξη. Δεν θεωρώ ότι χάθηκαν 3 χρόνια, αλλά ότι ήταν δημιουργικά.

-Ποιο είναι το πιο επίμαχο θέμα; 

-Όλα τα θέματα είναι δύσκολα διότι επηρεάζουν και συμφέροντα. Είναι εύκολο να πεις ενός δημάρχου ότι στις επόμενες εκλογές θα κριθεί και από δημότες άλλων υφιστάμενων δήμων; Ή ότι θα μειωθούν οι δημοτικοί σύμβουλοι κατά το ήμισυ; Το πιο πολιτικά ευαίσθητο είναι η συγχώνευση μεταξύ των Τοπικών Αρχών. Αλλά προσφέρουμε ένα μοντέλο διακυβέρνησης που διασφαλίζει ότι κανένας δεν θα χάσει την ταυτότητά του, είτε είναι κοινότητα ή δήμος και κανένας δεν θα αδικηθεί σε θέματα προϋπολογισμού. 

-Η μικρότερη δυνατή εξάρτηση από την κεντρική Κυβέρνηση εξυπακούει οικονομική αυτοτέλεια, από πού θα προέρχεται; 

-Και όχι μόνο. Για τον πολίτη εξυπακούει και περισσότερες και καλύτερες υπηρεσίες στις Τοπικές Αρχές. Όσον αφορά την οικονομική αυτοτέλεια, στις πλείστες αναπτυγμένες χώρες υπάρχουν βασικά τρεις πυλώνες άντλησης εσόδων για τις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις. Η χορηγία από το κεντρικό κράτος, τα ίδια έσοδα και τα τέλη. Σε εμάς αυτή τη στιγμή βασίζονται ως επί το πλείστον στην κρατική χορηγία. Θα πρέπει να έχουν και ίδια έσοδα για να μπορούν να παρέχουν τις αυξημένες αρμοδιότητες. Με τις συνενώσεις θα υπάρξουν εξοικονομήσεις, αλλά αυτά δεν επαρκούν. Την ίδια ώρα σε βάθος χρόνου θα προκύψουν σημαντικές εξοικονομήσεις από το κεντρικό κράτος. 

-Τα ίδια έσοδα ποια θα είναι; 

-Θα είναι η χορηγία που θα μεταφερθεί από το κεντρικό κράτος στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μπορεί να είναι τέλη αυτοκινήτων ή κάτι άλλο, έσοδα από εκδόσεις διάφορων αδειών κ.λπ. Θα μεταφέρουμε αρμοδιότητες ούτως ώστε να είναι πραγματική Τοπική Αυτοδιοίκηση έχοντας τους ανάλογους πόρους ώστε να είναι βιώσιμη για να προσφέρει αυτές τις υπηρεσίες. Αυτό θα αυξήσει και τη λογοδοσία των δήμων έναντι στους πολίτες τους.