Κυρίαρχος στόχος της Συμμαχίας Πολιτών είναι η παραμονή της έκτης έδρας του Ευρωκοινοβουλίου στις δημοκρατικές δυνάμεις και όχι η καταμέτρηση ποσοστών, δηλώνει ο Γιώργος Λιλλήκας. Ο πρόεδρος της Συμμαχίας Πολιτών αναφέρεται στις προσπάθειες συνεργασίας που έγιναν μεταξύ Συμμαχίας, Οικολόγων και Αλληλεγγύης και την κατ’ αρχήν συμφωνία που υπήρξε ανάμεσά τους, αλλά και την πρόσκληση προς την ΕΔΕΚ για τη δημιουργία μίας τετραμερούς συμφωνίας.

Απαντά στις αναφορές περί αξιοπιστίας του ίδιου και της Συμμαχίας Πολιτών σε μια συνεργασία και δηλώνει πως είναι εμφανής η προσπάθεια κάποιων να απομονώσουν τη Συμμαχία Πολιτών. Ο Γιώργος Λιλλήκας απαντά και στον Μαρίνο Σιζόπουλο, δηλώνοντας πως κάποιες κομματικές ηγεσίες αναζητούν τις αδυναμίες ή τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στα δικά τους προσωπικά λάθη. Αναφέρεται στις επαφές που έχουν γίνει με τον Τουρκοκύπριο δημοσιογράφο Σενέρ Λεβέντ και άλλες προσωπικότητες, καθώς επίσης και στη νέα πορεία της Συμμαχίας, σε ό,τι αφορά το οργανωτικό κομμάτι, με την ένταξη στον κομματικό μηχανισμό του Γιάννου Ευσταθίου, πρώην κεντρικού οργανωτικού της ΕΔΕΚ.

– Το σενάριο συνεργασίας των τεσσάρων μικρότερων κοινοβουλευτικών κομμάτων για τις Ευρωεκλογές δεν υφίσταται πλέον. ΕΔΕΚ και Αλληλεγγύη σας απέρριψαν. Πώς το σχολιάζετε;
– Κατ’ αρχάς να πω ότι υπήρχε μία κατ’ αρχήν συμφωνία σε επίπεδο ηγεσιών μεταξύ της Συμμαχίας Πολιτών, της Αλληλεγγύης και των Οικολόγων για συνεργασία. Η κατ’ αρχήν συμφωνία περιελάμβανε και κοινή πρόσκληση των τριών προς την ΕΔΕΚ για να γίνει τετραμερής η συμφωνία, αλλά περιελάμβανε και πρόσκληση προς άλλα οργανωμένα σύνολα. Αυτό έλεγε η κατ’ αρχήν συμφωνία. Φαίνεται όμως ότι στην πορεία η Αλληλεγγύη έχει πάρει άλλο δρόμο. Συνεχίζουμε τον διάλογό μας με το Κίνημα Οικολόγων και θεωρώ ότι υπάρχουν οι δυνατότητες και οι προοπτικές να ξεκινήσουμε από μία διμερή που μπορεί να διευρυνθεί προς άλλα οργανωμένα σύνολα. Είναι οι ομάδες πολιτών που επιδεικνύουν ενδιαφέρον και έρχονται σε επαφή και επικοινωνία μαζί μας για συνεργασία στις Ευρωεκλογές. Νομίζω ότι θα διαφανεί στις επόμενες μερικές εβδομάδες εάν θα υπάρξει όντως κάποια συνεργασία.

– Φαίνεται ότι κάποιοι σας κρατούν «μανιάτικο» τη δημιουργία κόμματος και την αυτόνομη κάθοδο στις Προεδρικές… Διαπιστώνετε προσπάθεια απομόνωσης της Συμμαχίας;
– Το ότι υπάρχουν κάποιοι που επιχειρούν την απομόνωση της Συμμαχίας Πολιτών νομίζω ότι είναι εμφανές. Απ’ εκεί και πέρα, η πορεία της Συμμαχίας θα εξαρτηθεί από την ίδια τη Συμμαχία Πολιτών. Είμαστε σε ένα στάδιο αναδιάρθρωσης, ενισχυθήκαμε στον οργανωτικό τομέα με την ένταξη στο Κίνημα και του Γιάννου Ευσταθίου που ήταν ο Κεντρικός Οργανωτικός της ΕΔΕΚ και έχουμε ξεκινήσει με μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση οργάνωσης αλλά και με δράσεις σε τομείς που αφορούν τους πολίτες. Πραγματοποιήσαμε μία εκδήλωση για το Κυπριακό, πραγματοποιήσαμε επίσης την εκδήλωση για το ΓεΣΥ. Απ’ εκεί και πέρα νομίζω ότι γενικά όλα τα κόμματα περνούν μία φάση κρίσης, με εξαίρεση ίσως το ΕΛΑΜ. Τα κόμματα του κεντρώου χώρου περνούν ακόμα μεγαλύτερη κρίση και ο λόγος έχει να κάνει με την πολυδιάσπαση.

– Μετρήσεις δείχνουν αύξηση των ποσοστών του ΕΛΑΜ… Πόσο σας προβληματίζει το γεγονός ότι ούτε εσείς ως κόμμα, αλλά ούτε και άλλα κόμματα της λεγόμενης διεκδικητικής σχολής στο Κυπριακό, δεν καταφέρατε να αποτελέσετε την εναλλακτική πρόταση για τους πολίτες;
– Η μετακίνηση των ψηφοφόρων προς πιο ακραίες πολιτικές επιλογές είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Δεν είναι μόνο φαινόμενο της Κύπρου. Αν δούμε τι συμβαίνει στη Λατινική Αμερική σήμερα, αλλά και στην ίδια την Ευρώπη, η ακροδεξιά είναι σε μια σταθερή άνοδο. Αυτό έχει να κάνει με μία σειρά από κοινωνικά προβλήματα, που απορρέουν από την οικονομική κρίση και από λανθασμένες κρατικές και ευρωπαϊκές πολιτικές στον τομέα της οικονομίας και της κοινωνικής πολιτικής. Από την ώρα που εξασθενίζει το κοινωνικό κράτος και επιβάλλονται ή επικρατούν εύκολα οι νόμοι της αγοράς με τις αυθαιρεσίες που υπάρχουν, τότε σίγουρα δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για την άνοδο των ακροδεξιών κινημάτων. Ένας από τους λόγους που εμείς επιδιώξαμε την τριμερή σε πρώτη φάση, με προοπτική τετραμερή συνεργασία ήταν ακριβώς για να διασφαλιστεί ότι η έκτη έδρα θα μείνει στον δημοκρατικό χώρο. Αλλά φαίνεται ότι αυτό δεν είναι το κριτήριο όλων των κομματικών ηγεσιών.

– Η συμφωνία με τον Γιάννο Ευσταθίου πώς προέκυψε;
– Ο Γιάννος Ευσταθίου είχε φύγει από την ΕΔΕΚ. Είχαμε συνεργαστεί και στο παρελθόν και συγκεκριμένα την περίοδο 2012-13 στις τότε προεδρικές εκλογές όταν συμμετείχε στο κεντρικό επιτελείο εκ μέρους της ΕΔΕΚ και υπήρχε μια πολύ καλή σχέση. Συμφωνεί με τις θέσεις του Κινήματος και ήρθε στη Συμμαχία Πολιτών.

– Το ενδεχόμενο της αυτόνομης καθόδου σας προβληματίζει;
– Είναι όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά. Απλά επαναλαμβάνω ότι ο κυρίαρχος στόχος για μας δεν είναι να καταμετρήσουμε ποσοστά ή και αύξηση ποσοστών. Το κυρίαρχο για εμάς είναι να παραμείνει η έκτη έδρα της Ευρωβουλής στον δημοκρατικό χώρο. Αυτό ανέμενα ότι θα προσμετρούσε στην απόφαση των κομματικών ηγεσιών του ενδιάμεσου χώρου. Αλλά δυστυχώς για κάποιες κομματικές ηγεσίες αυτό δεν είναι κριτήριο.

– Δεν σας θεωρούν αξιόπιστο για συνεργασία, λένε…
– Η αξιοπιστία η δική μου ή της Συμμαχίας Πολιτών δεν εξαρτάται από την άποψη κάποιων κομματικών ηγεσιών, οι οποίες περνούν από μόνες τους βαθιά κρίση σήμερα. Πρέπει να μάθουν και κάποιες κομματικές ηγεσίες να αναζητούν τις αδυναμίες τους ή τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στα δικά τους τα λάθη. Κυρίως τα προσωπικά λάθη και να μην αναζητούν κάποιο τρίτο για να του φορτώσουν την ευθύνη. Αυτή είναι συνταγή για συνέχιση της πτωτικής τους πορείας.

– Με τον Σενέρ Λεβέντ ή άλλες προσωπικότητες είχατε οποιεσδήποτε επαφές;
– Είχαμε επαφές με τον Σενέρ Λεβέντ και θα συνεχίσουμε να έχουμε. Πρέπει να πω ότι υπάρχουν και άλλες προσωπικότητες και από άτομα που έχουν φύγει από το ΔΗΚΟ και δεν έχουν ενταχθεί στη ΔΗΠΑ, υπάρχουν επίσης προσωπικότητες οι οποίες είναι εκτός κομματικού σκηνικού που επιδεικνύουν ενδιαφέρον για τις Ευρωεκλογές και ήρθαν σε επαφή μαζί μας. Για αυτό και έχω πει προηγουμένως ότι αναμένω τις επόμενες μερικές εβδομάδες ότι θα ξεκαθαρίσει το σκηνικό, αλλά για εμάς όλες οι επιλογές είναι ανοικτές.

Άνευ ουσίας η συζήτηση περί ΝΑΤΟϊκών εγγυήσεων

– Την ιδέα του Προέδρου περί αποκέντρωσης εξουσιών, πώς τη σχολιάζετε;
– Αντιλαμβάνομαι την ιδέα του Προέδρου ως μία προσπάθεια να ξεφύγει από την ιδέα της Συνομοσπονδίας ή των δύο κρατών που έριξε αρχικά η τουρκική πλευρά. Όμως επειδή δεν είναι καινούργια η ιδέα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, θα είχε νόημα μόνο –και έτσι αρχικά επινοήθηκε από ορισμένους ακαδημαϊκούς– εάν οδηγούσε στην κατάργηση των «βέτο». Διότι σε αυτό αποσκοπεί η ιδέα της αποκεντρωμένης Ομοσπονδίας. Επειδή ανησυχεί η μειοψηφία που είναι οι Τουρκοκύπριοι, ότι η πλειοψηφία που είναι οι Ελληνοκύπριοι θα τους επιβάλλουν τις απόψεις τους. Άρα για να μην έχουν έγνοια, να μεταφερθούν αρμοδιότητες που έχουν να κάνουν με θέματα της καθημερινότητας, στα συνιστώντα κρατίδια. Άρα αφού δεν θα μπορούσε η πλειοψηφία να τους επιβάλλει οποιαδήποτε ζητήματα που έχουν να κάνουν με την καθημερινότητά τους, άρα δεν θα είχε νόημα να είχαν και τα «βέτο». Αλλά ποια ήταν η απάντηση της τουρκικής πλευράς; Συζητούμε την αποκεντρωμένη Ομοσπονδία αλλά θέλουμε και τα βέτο στην κεντρική κυβέρνηση. Άρα δεν λύνει το ζήτημα που θέλει να λύσει και δεν αντιμετωπίζει βέβαια ούτε το ζήτημα της δυσλειτουργίας αλλά ούτε και το ζήτημα της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων και των στρατευμάτων. 

– Γίνεται μεγάλη συζήτηση και για το μοντέλο εγγυήσεων. Απορρίπτετε ως Συμμαχία εγγυήσεις από το ΝΑΤΟ ως ιδέα συζήτησης;
– Είναι μία εντελώς άνευ ουσίας συζήτηση.

– Γιατί την απορρίπτετε ως εναλλακτική επιλογή;
– Δεν απορρίπτω τίποτα φτάνει να πετυχαίνει τους στόχους που θέλουμε να πετύχουμε με τη λύση του Κυπριακού. Διότι η λύση δεν είναι αυτοσκοπός. Η λύση για μένα, για να έχει νόημα, πρέπει να ανατρέπει τα δεδομένα της εισβολής και της κατοχής. Διαφορετικά δεν έχει νόημα. Είναι άνευ ουσίας όμως η συζήτηση, διότι η Τουρκία δεν πρόκειται να δεχτεί, ούτε συμμετοχή της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, ούτε και ΝΑΤΟϊκές εγγυήσεις. Και ξεκινούμε μεταξύ μας οι Ελληνοκύπριοι, όπως κάνουμε πάντα, να συζητούμε για ανύπαρκτα ζητήματα. Είναι από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 που επιχείρησε ο Μακάριος να πείσει τις ΗΠΑ για να κάνει η Κύπρος αίτηση ένταξης στο ΝΑΤΟ. Και από τότε οι ΗΠΑ είπαν να μην το κάνουμε διότι θα δυσκολεύονταν με τους συμμάχους τους, τη Βρετανία και την Τουρκία που δεν θέλουν ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Δεν βλέπουν ότι με τη διζωνική νομιμοποιούν τη διχοτόμηση;

– Ο γγ του ΑΚΕΛ καταγγέλλει διαρκώς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι εργάζεται για λύση συνομοσπονδίας ή δύο κρατών. Διαπιστώνετε και εσείς κάτι τέτοιο;
– Δεν μπορώ να πω ότι διαπιστώνω κάτι τέτοιο, αλλά ότι θα έπεφταν τέτοιες ιδέες στο τραπέζι, λυπούμαι να πω προς όλες τις ηγεσίες που πίεζαν ή ήταν συνοδοιπόροι του Προέδρου στο να πάμε στη Διάσκεψη της Γενεύης και μετά στο Κραν Μοντάνα, ότι προειδοποιούσα από τον Οκτώβρη του 2016 στο Εθνικό Συμβούλιο ότι θα οδηγούμαστε σε αυτό το σημείο. Δηλαδή να μπουν νέες ιδέες στο τραπέζι. Ήταν ξεκάθαρο και δυστυχώς για την Κύπρο, η πρόβλεψή μας επιβεβαιώθηκε ότι η επιδίωξη Ερντογάν να κορυφώσει τη διαδικασία των συνομιλιών από διακοινοτικές σε διάσκεψη στην παρουσία του ΓΓ του ΟΗΕ, αποσκοπούσε στο να μας βάλει μπροστά το δίλημμα είτε να αποδεχθούμε τουρκική λύση, είτε να οδηγηθούμε σε αδιέξοδο. Στην περίπτωση της τουρκικής λύσης θα επιτύγχανε τον μέγιστο πολιτικό της στόχο, στην περίπτωση αδιεξόδου, θα επιδίωκε αυτό που επιδιώκει τώρα. Δηλαδή, αλλαγή και της διαδικασίας και της μορφής λύσης του Κυπριακού.
Θα πω ακόμα κάτι. Αυτοί που φωνάζουν σήμερα και διαφωνούν –σωστά λέω– με τη λύση συνομοσπονδίας ή δύο κρατών, δυστυχώς δεν βλέπουν ότι με τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία και τα όσα έχουν συμφωνηθεί στις συγκλίσεις και επί Χριστόφια και επί Αναστασιάδη, ουσιαστικά νομιμοποιούν τη διχοτόμηση και καταλύουν και την Κυπριακή Δημοκρατία. Εάν είναι συνεπείς με το σκεπτικό τους και αν είναι ειλικρινείς με αυτά που λένε σε σχέση με τα δύο κράτη και τη συνομοσπονδία, πρέπει να αναιρέσουν και τη στήριξη που προσφέρουν στη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία και σε όλες τις συγκλίσεις. Τα όσα έχουν συμφωνηθεί στο Κυπριακό μέχρι σήμερα, προβλέπουν δύο συνιστώντα κράτη, η Κυπριακή Δημοκρατία θα μετατραπεί σε ελληνοκυπριακό συνιστών κρατίδιο και θα χάσει τη διεθνή αναγνώριση και τη διεθνή οντότητα που από κοινού με τη λεγόμενη «τδβκ» ως τουρκοκυπριακό συνιστών κρατίδιο, θα κάνουν το νέο κράτος. Άρα πάμε για διάδοχο κράτος, το οποίο θα είναι υπό μόνιμη παραλυσία από τα πολλά «βέτο». Άρα θα βρίσκεται υπό την ομηρία της Τουρκίας. Και στην περίπτωση κατάρρευσης αυτού του νέου κράτους, αυτού του τερατουργήματος που δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο, πού θα βρεθούν οι Ελληνοκύπριοι; Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα έχει τη διεθνή αναγνώριση που έχει σήμερα. Θα είναι ένα ελληνοκυπριακό συνιστών κρατίδιο. Όσον αφορά στα εσωτερικά θέματα, επειδή κάποιοι μιλούν για επανένωση, προκάλεσα και προκαλώ να μου πουν, πού και πώς επανενώνεται ο λαός ή ο τόπος, ή Οικονομία ή οι Θεσμοί με τα όσα έχουν συμφωνηθεί; Έχει συμφωνηθεί να ζούμε χωριστά. Οι Τουρκοκύπριοι στο βόρειο τμήμα και οι Ελληνοκύπριοι στο νότιο. Έχει συμφωνηθεί ότι τα δύο συνιστώντα κράτη, θα μπορούν να κάνουν χωριστές εμπορικές, τουριστικές συμφωνίες και συμφωνίες χρηματοδότησης, θα έχουμε χωριστό εταιρικό φόρο, χωριστό φόρο εισοδήματος, χωριστό ΓεΣΥ, χωριστό ΤΚΑ. Το μόνο κοινό που θα έχουμε θα είναι το ΦΠΑ που μας το επιβάλει η ΕΕ. Αυτό είναι επανένωση ή είναι η νομιμοποίηση της διχοτόμησης; 

Ο Ερντογάν πέταξε συμφωνία για επιστροφή της Αμμοχώστου το 2006

– Αναφερθήκατε πρόσφατα σε συμφωνία το 2006 για επιστροφή της Αμμοχώστου, η οποία τελικά δεν προχώρησε. Γιατί δεν εφαρμόστηκε;
– Τον Αύγουστο του 2006 είχαμε αποφασίσει ότι θα παγώσουμε 8 κεφάλαια της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που θα πραγματοποιείτο τον Δεκέμβριο εκείνου του έτους. Αυτό προϋπέθετε ομοφωνία και είχαμε ξεκινήσει τις διεργασίες σε διμερές επίπεδο για να πετύχουμε τον στόχο μας να μην ασκήσει καμία χώρα βέτο. Επειδή μέσα στο πακέτο που θα επιδιώκαμε ήταν και καταληκτική ημερομηνία για την Τουρκία που ήταν ο Δεκέμβριος του 2009 –και το πετύχαμε και αυτό, άσχετα αν δεν αξιοποιήθηκε– είχαν κινητοποιηθεί οι Τούρκοι σε διάφορα επίπεδα για να αποτραπεί μια τέτοια εξέλιξη. Είχαν εμπλακεί και οι ΗΠΑ και η προεδρία της ΕΕ που τότε ήταν η Φινλανδία. Η οποία είχε πάρει μία πρωτοβουλία, προσεγγίζοντάς μας για να δει αν μπορούσαμε να μην επιδιώκαμε αυτούς τους στόχους. Εμείς είχαμε θέσει στο τραπέζι τότε, ένα πακέτο, το οποίο περιελάμβανε τα εξής: Επιστροφή της πόλης της Αμμοχώστου μέσω των Ηνωμένων Εθνών, άνοιγμα του λιμανιού Αμμοχώστου υπό την εποπτεία της ΕΕ και εις αντάλλαγμα εμείς να μην παγώναμε τα 8 κεφάλαια και να μην επιτυγχάναμε και καταληκτικό ραντεβού αξιολόγησης για την Τουρκία, τον Δεκέμβριο του 2009. Η φινλανδική προεδρία έφτασε πολύ κοντά σε μια συμφωνία και είχαμε μεταβεί και στο Ελσίνκι με εκ του σύνεγγυς συνομιλίες τότε με την Άγκυρα, η οποία όμως δεν κατέληξε, διότι μία τρίτη χώρα που ξέρει καλά το Κυπριακό, με παρεμβάσεις της στο κείμενο, το αλλοίωσε σε λεπτομέρειες, με τρόπο που δεν μπορούσαμε να το αποδεχτούμε. Τέλος Νοεμβρίου και μερικές μέρες πριν από τις 11 Δεκεμβρίου του 2006 που ήταν προγραμματισμένο το Συμβούλιο των Εξωτερικών Υποθέσεων που θα αξιολογούσε την Τουρκία, είχε πάρει πρωτοβουλία η ισπανική κυβέρνηση, με τότε Πρωθυπουργό τον Θαπατέρο και Υπουργό Εξωτερικών τον Μορατίνος. Οι οποίοι ερχόμενοι από την Άγκυρα προσγειώθηκαν ανεπίσημα στην Κύπρο και ζήτησαν από τον τότε Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Τάσσο Παπαδόπουλο, να αναλάβουν μία πρωτοβουλία. Την οποία, όπως είχαν πει, ζήτησε ο ίδιος ο Ερντογάν, ώστε να μην επιδίωκε η Κυπριακή Δημοκρατία το πάγωμα των κεφαλαίων. Οι Ισπανοί τότε, είπαν στην τουρκική κυβέρνηση, να βοηθήσουν για να πειστεί η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Ερντογάν είχε δεσμευτεί έναντι της ισπανικής κυβέρνησης ότι, σε όποια συμφωνία καταλήξουν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι θα τη δεχόταν η Τουρκία. Σε αυτό το πλαίσιο συμφώνησε ο Τάσσος Παπαδόπουλος να πάρουν μία μυστική πρωτοβουλία υπό την αιγίδα του Υπουργού Εξωτερικών της Ισπανίας. Μου ανέθεσε να διαπραγματευτώ από τη δική μας πλευρά και από τουρκοκυπριακής πλευράς ήταν ο κ. Ταλάτ. Με τον οποίο γύρω στις 6-7 του Δεκέμβρη είχαμε καταλήξει σε συμφωνία σε όλα. Ακόμα και το πώς θα γινόταν η μεταφορά της Αμμοχώστου μέσω των Ηνωμένων Εθνών. Όταν ο Υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας μετέφερε τη συμφωνία στον Ερντογάν, ο Ερντογάν την πέταξε στον κάλαθο των αχρήστων, λέγοντας πως δεν υπάρχει καμία συμφωνία. Είναι για αυτό που πολλές φορές θα με έχετε ακούσει να λέω κάθε φορά που κάποιοι φέρνουν στην επιφάνεια το θέμα της Αμμοχώστου και δημιουργούν προσδοκίες στους πρόσφυγες, ότι δεν πρέπει να παίζουν με τα συναισθήματα του κόσμου της Αμμοχώστου, διότι η Τουρκία δεν πρόκειται να παραδώσει την Αμμόχωστο.