Ο Δήμος Αγλαντζιάς ξεκίνησε με τις καλύτερες προθέσεις για να εφαρμόσει δικαιότερο σύστημα κατανομής του κόστους περισυλλογής των σκυβάλων (με διαλογή στην πηγή), κάτι το οποίο θα επέφερε μείωση των σκυβάλων που θα οδηγούνταν στους σκουπιδότοπους και κατ’ επέκταση μείωση του συνολικού κόστους διαχείρισης, αλλά όλα πήγαν του βρόντου.
Τελικά, το πρόγραμμα το οποίο ήταν πιλοτικό και άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά το 2010, ανεστάλη το 2013 και αντί να επεκταθεί και τους υπόλοιπους δήμους, κατέβασε τα ρολά. Το πρόγραμμα ανεστάλη ύστερα από τη διακοπή της κρατικής χορηγίας και παρ’ ότι προωθείτο η συγχρηματοδότησή του.
Ζητήθηκε η βοήθεια του τότε υπουργού Γεωργίας και του Προέδρου της Δημοκρατίας, αλλά τα αιτήματα για οικονομική ενίσχυση έπεσαν στο κενό, κάτι που δημιούργησε υπόνοιες ότι κάτι κρυβόταν πίσω από τη δυστοκία που παρατηρήθηκε αρχικά και την αδιαφορία που επικράτησε στη συνέχεια.
Δημοτικοί σύμβουλοι με τους οποίους επικοινώνησε ο «Φ», ανέφεραν ότι ουδέποτε δόθηκαν ξεκάθαρες εξηγήσεις για το ναυάγιο του προγράμματος.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: «Πληρώνω όσο πετώ» ως κίνητρο για τα σκουπίδια
Από επιστολές του τότε δημάρχου, Κώστα Κόρτα, και παρεμβάσεις του προς τον τότε υπουργό Γεωργίας, Νίκο Κουγιάλη, αλλά και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, καταδεικνύεται ότι όντως κατεβλήθησαν προσπάθειες να λειτουργήσει το έργο, αλλά δεν υπήρξε στήριξη από επίσημης πλευράς.
Αξίζει να σημειωθεί πως αν συνεχιζόταν το πρόγραμμα το οποίο προωθείτο για συγχρηματοδότηση, από το 2013 που τερματίστηκε μέχρι και σήμερα, θα δημιουργείτο κουλτούρα διαλογής στην πηγή, δηλαδή στα σπίτια/ διαμερίσματα με θετικά αποτελέσματα και στην προσπάθεια απόρριψης μικρότερων ποσοτήτων στους σκυβαλότοπους.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί, πως στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος, αντιπροσωπεία του δήμου μετέβη στις 5 Νοεμβρίου 2009 στο Βέλγιο, όπου εξέτασε τα συστήματα Pay As You Throw – «Πληρώνω ό,τι πετώ» (PAYT) που εφαρμόζονται εκεί.
Στις 15 Απριλίου 2010, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα όπως εισαχθεί το πρόγραμμα PAYT πιλοτικά με το σύστημα του κάδου σε 600 υποστατικά που μεταφραζόταν σε 12,7% των δημοτών. Ο δήμος προετοίμασε εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού, ενώ αποφάσισε να προχωρήσει στην υλοποίηση του προγράμματος, κάνοντας χρήση ενοικιαζόμενου ειδικού σκυβαλοφόρου και με τη δωρεάν παραχώρηση κάδων στους συμμετέχοντες δημότες.
Όπως εξηγούσε σε επιστολές/σημειώματά του προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατία και τον υπουργό Γεωργίας ο τότε δήμαρχος Αγλαντζιάς, το PAYT θεωρείται ένα δικαιότερο σύστημα αφού τα τέλη που πληρώνει κάθε νοικοκυριό ή επιχείρηση συνδέονται με την ποσότητα των σκυβάλων που παράγει, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί ένα επιπλέον κίνητρο για συμμετοχή στην ανακύκλωση των νοικοκυριών που δεν συμμετέχουν ενεργά σε αυτή. Εξηγούσε, επίσης, πως την απευθείας σύνδεση των σκυβάλων και του κόστους δημιουργούνται οικονομικά κίνητρα για μείωση της ποσότητας των αποβλήτων που παράγονται και αύξηση της ανακύκλωσης όσο το δυνατόν περισσότερο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Δήμος Λεμεσού: Δράσεις για λιγότερη επιβάρυνση στα τέλη σκυβάλων
Ο δήμος, έχοντας υπ’ όψιν και τη διεθνή εμπειρία, υποδείκνυε επίσης πως με την αύξηση της ανακύκλωσης ωφελείται και το περιβάλλον, αφού οι φυσικοί πόροι και η ενέργεια διατηρούνται και αυτό συνεπάγεται άμεσες μειώσεις εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Υποδείκνυε, παράλληλα, πως μέσα σε αυτά τα πλαίσια επιτυγχάνεται ο παγκόσμιος στόχος και κατ’ επέκταση ο ευρωπαϊκός για διαλογή στην πηγή.
Εξάλλου, ο δήμος παρατηρούσε πως με τη διαλογή στην πηγή οι ολοκληρωμένες μονάδες διαχείρισης αποβλήτων θα επιστρέφουν λεφτά, αφού δεν θα κάνουν τον διαχωρισμό, από τα οποία θα επωφελείται ο πολίτης.
Πώς λειτουργούσε το σύστημα
Σε κάθε κάδο υπήρχε εγκατεστημένος ένας μικροεπεξεργαστής (microchip) ο οποίος συνέδεε τον κάδο με τη διεύθυνση και το φυσικό πρόσωπο. Το σκυβαλοφόρο ενσωμάτωνε σύστημα ζύγισης και λογισμικό εγκατεστημένο σε αυτό. Ζύγιζε τον κάδο δύο φορές. Μια φορά μόλις τον σήκωνε (βάρος κάδου μαζί με σκύβαλα) και μια φορά την ώρα που κατέβαζε τον κάδο. Έτσι υπολόγιζε το καθαρό βάρος του κάδου. Στο σύστημα (on board) καταγραφόταν το καθαρό βάρος των σκυβάλων, δηλαδή το βάρος που προέκυπτε, αφού γινόταν η αφαίρεση των δύο. Μαζί με το βάρος καταγραφόταν ο κώδικας των κάδων που διέθετε το ακίνητο, η μέρα και η ώρα αποκομιδής. Τα στοιχεία που μαζεύονταν κάθε φορά στέλνονταν με GPRS στα γραφεία του δήμου όπου και αποθηκεύονταν για να γίνουν οι χρεώσεις.
Τα αποτελέσματα του προγράμματος
Το ετήσιο κόστος του PAYT για το 2013, συμπεριλαμβανομένων των αποσβέσεων και των εξόδων του προσωπικού και των διοικητικών, υπολογίστηκε στις €98.052. Το ενοίκιο του σκυβαλοφόρου ανήλθε περίπου στις €31.795 ετησίως ενώ η μέση κατανάλωση του σκυβαλοφόρου ετησίως σε καύσιμα ανερχόταν σε €2.617.
Το 2013 διενεργήθηκαν 29.842 ζυγίσματα. Οι αξιόπιστες μετρήσεις ήταν 28.380, ενώ έγιναν 276 χρήσεις συμπιεστή. Συλλεχτήκαν 595.237 κιλά. Η μέση οικία είχε 738.15 κιλά. Η μέση πολυκατοικία 3.219 κιλά. Τα υπολογιζόμενα ετήσια αστικά απορρίμματα ανέρχονται ανά άτομο στα 224,9 κιλά. Με την πρόσθεση των ανακυκλώσιμων φθάνουμε σε ετησία χρήση οικιακών σκυβάλων ανά άτομο στα 270,6 κιλά. Η Κύπρος είχε κατά το 2012 (Eurostat) 663 κιλά! Άρα παρατηρείται μείωση κατά 59,9%.
Η ανακύκλωση ενώ μειώθηκε στην υπόλοιπη Αγλαντζιά για το 2013 κατά 8% λόγω της κρίσης, στην περιοχή του πιλοτικού είχε αύξηση κατά 11,3%. Η επίδραση στα νοικοκυριά ήταν συνολική μείωση χρέωσης ύψους 13,4%. Στις ανεξάρτητες οικίες φάνηκε ότι οι 235 υπερχρεώνονται, ενώ οι 144 υποχρεώνονται. Σε ό,τι αφορά τις πολυκατοικίες, διαπιστώθηκε ότι οι 80 υπερχρεώνονται και οι 13 υποχρεώνονται. Επέρχεται εξοικονόμηση μέχρι €142 (83,5%).
Για την κάλυψη ολόκληρης της Αγλαντζιάς, το κόστος θα ήταν €1.308.000 και θα διαμορφωνόταν ως εξής: Αγορά 7.600 κάδων €190.000. Αγορά τεσσάρων σκυβαλοφόρων χωρητικότητας 22 κυβικών με ζυγιστικό μηχανισμό €600.000. Αγορά και τοποθέτηση 10 συστημάτων συμπιεστή €480.000. Στελέχωση 12ώρης υπηρεσίας (call center) €13.000. Έξοδα εκστρατείας διαφώτισης/ενημερωτικό δελτίο/ιστοσελίδα/application €25.000.
