Σειρά δράσεων με τη συμμετοχή δεκάδων παράκτιων επιχειρήσεων περιλαμβάνει μία πρωτοποριακή εκστρατεία που τέθηκε σε εφαρμογή για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά και τη μείωση των σκουπιδιών στις θάλασσες της Κύπρου.
Στο πλαίσιο του Προγράμματος Zero Waste Beaches, δεκάδες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο παραλιακό μέτωπο της Κύπρου, όπως καφετέριες, εστιατόρια, περίπτερα, ξενοδοχεία και beach bars, συντάσσονται εθελοντικά στην προσπάθεια για τη δημιουργία ενός δικτύου υπεύθυνων παράκτιων επιχειρήσεων για την καταπολέμηση της θαλάσσιας ρύπανσης και ιδιαίτερα της πλαστικής θαλάσσιας ρύπανσης.
Η εκστρατεία πραγματοποιείται από το Κέντρο Μελετών και Έρευνας ΑΚΤΗ, με τη στήριξη του Ιδρύματος της Coca-Cola (The Coca-Cola Foundation). Η ακτομηχανικός, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου Μελετών και Έρευνας ΑΚΤΗ Ξένια Λοϊζίδου, σε συνέντευξή της στον «Φ», μιλά για τη φιλοσοφία του όλου προγράμματος και με ποιους τρόπους θα μπορέσουμε να μειώσουμε τα πλαστικά που ρυπαίνουν τη θάλασσα.
-Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι μέχρι το 2050 στη θάλασσα θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά από ό,τι ψάρια καθώς κάθε χρόνο στους ωκεανούς καταλήγουν 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών που άλλοτε ταξιδεύουν στη θάλασσα και άλλοτε βγαίνουν στις παραλίες με την περίοδο ζωής των πλαστικών να είναι εκατοντάδες χρόνια. Τι πρέπει να γίνει για αναστροφή αυτού του κινδύνου;
-Να μειώσουμε τα πλαστικά σκουπίδια που φτάνουν στις θάλασσες. Το 80% των σκουπιδιών που βρίσκονται στη θάλασσα έχουν χερσαίες πηγές. Άρα, μείωση ή συνετή χρήση πλαστικών και τα σωστά συστήματα συλλογής και διαχείρισής τους είναι οι δράσεις που θα μπορέσουν να αναχαιτίσουν την πλαστική λαίλαπα που καταστρέφει τις θάλασσες και τους ωκεανούς του κόσμου. Δεν υπάρχει άλλη λύση. Και ήδη έχουμε καθυστερήσει.
-Οι άνθρωποι ρίχνουν σκουπίδια μέσα στη θάλασσα. Τα πλαστικά που δεν διαλύονται επιπλέουν ή βυθίζονται στη θάλασσα με κίνδυνο να προκαλέσουν τον θάνατο σε µια θαλάσσια χελώνα. Μπορείτε να μα εξηγήσετε πώς μπορεί να λειτουργεί αυτό το φαινόμενο;
-Τα ζώα της θάλασσας μπερδεύουν τα πλαστικά, και κυρίως τις πλαστικές σακούλες, με τις μέδουσες, που είναι η τροφή τους. Οπότε κατευθύνονται προς αυτά και τα τρώνε. Η σακούλα μπορεί να τυλιχθεί γύρω από τον λαιμό τους και να τα πνίξει. Μπορούν να πνιγούν στη φάση της κατάποσης. Μπορεί η πλαστική σακούλα να μπερδευτεί στα δόντια τους και να τους μαγκώσει το στόμα. Αλλά αυτό που δεν είναι πολύ γνωστό είναι ότι όταν τα ψάρια καταπιούν πολλά πλαστικά, νιώθουν χορτάτα, δεν πεινάνε, αφού τα πλαστικά δεν χωνεύονται, και πεθαίνουν από ασιτία, αφού σταματάνε να τρώνε. Φρικτό.
-Μέχρι πρόσφατα επικρατούσε η αντίληψη πως απαιτούνται εκατοντάδες χρόνια για τη διάσπαση των πλαστικών, με αποτέλεσμα να επαναπαυόμαστε. Έρευνα έδειξε ότι τα πλαστικά βρίσκονται παντού και διασπώνται σε μικροσκοπικά κομμάτια, ακόμα και σε μέγεθος που δεν είναι ορατό από το ανθρώπινο μάτι. Ποιες οι επιπτώσεις στα χερσαία και θαλάσσια οικοσυστήματα;
-Τα πλαστικά δεν αποικοδομούνται ποτέ στο θαλάσσιο περιβάλλον. Γίνονται μικροπλαστικά και μένουν για πάντα εδώ. Πρόσφατα ο καλός φίλος της ΑΚΤΗΣ και σπουδαίος ζωολόγος δρ Tom Doyle (που πριν από ένα μήνα ήρθε στην Κύπρο προσκεκλημένος της ΑΚΤΗΣ και έδωσε μια εκπληκτική διάλεξη) δημοσίευσε την έρευνά του σε συνεργασία με το Εθνικό Πανεπιστήμιο του Galway της Ιρλανδίας, η οποία αυτή τη στιγμή είναι η πιο «καυτή» δημοσίευση διεθνώς: με το σκάφος Celtic Explorer ταξίδεψαν στον Βορειοδυτικό Ατλαντικό και χιλιόμετρα μακριά από τις ακτές, ψάρεψαν, από βάθη που φτάνουν και τα 600 μέτρα, μεσοπελαγικά ψάρια συγκεκριμένων τύπων. Αυτά είναι τα ψάρια που μεταφέρουν άνθρακα και θρεπτικά συστατικά από την επιφάνεια των ωκεανών στα ωκεάνια βάθη και έτσι υπάρχει ζωή στα ερεβώδη σκοτάδια των ωκεανών! Ψάρεψαν 233 μεσοπελαγικά ψάρια, στο 73% εκ των οποίων ανιχνεύθηκαν μικροπλαστικά. Αυτή η αποκάλυψη έχει συγκλονίσει τον πλανήτη. Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις; Μαζί με τα θρεπτικά συστατικά, μεταφέρονται μικροπλαστικά στα οικοσυστήματα των ωκεάνιων πυθμένων!
-Το φαινόμενο της θαλάσσιας ρύπανσης αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές, ιδιαίτερα για τη δική μας περίκλειστη θάλασσα της Μεσογείου. Μάλιστα υπάρχει κίνδυνος να εισχωρούν στην τροφική αλυσίδα μέσω των θαλάσσιων οργανισμών που τα προσλαμβάνουν. Μπορείτε να αναφερθείτε στους κινδύνους που ελλοχεύουν;
-Ακριβώς όπως είπα και πιο πάνω, έχουν ανιχνευθεί μικροπλαστικά σε ιστούς ψαριών. Αλλά πρόσφατα και σε ανθρώπινους ιστούς. Κανείς δεν ξέρει ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία. Τα μικροπλαστικά έχουν μπει στην τροφική μας αλυσίδα, όχι μόνο από τη θάλασσα, αλλά και από άλλες πηγές, όπως π.χ. από μπουκάλια νερού, στα οποία ανιχνεύθηκαν πρόσφατα μικροπλαστικά.
Μπορούν να μειωθούν τα σκουπίδια στη θάλασσα
-Με ποιες δράσεις επιδιώκετε να περιοριστεί η θαλάσσια ρύπανση από πλαστικά;
-Η ΑΚΤΗ ήταν από τους πρώτους οργανισμούς στην Ευρώπη που πριν 10 χρόνια άρχισαν εκστρατεία και ερευνητική δουλειά πεδίου για το θέμα των σκουπιδιών της θάλασσας. Τότε κανείς δεν μιλούσε για αυτό. Υπάρχει πια παγκόσμια παραδοχή ότι το πρόβλημα των σκουπιδιών της θάλασσας είναι σοβαρό και χρειάζεται δράση. Και είναι ένα πρόβλημα που ο καθένας από εμάς μπορεί να δράσει και να έχει επιπτώσεις η νέα στάση ζωής του. Με εκστρατείες ενημέρωσης, αλλά και καθαρισμούς ακτής, με τη δημιουργία δικτύων υπεύθυνων επαγγελματιών, μπορούμε να μειώσουμε τα σκουπίδια που φτάνουν στη θάλασσα, να μειώσουμε την πλαστική ρύπανση.
ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Μέσω της υλοποίησης στοχευμένων δράσεων επιδιώκεται η ελαχιστοποίηση των αποβλήτων που εισέρχονται στις παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές και η εφαρμογή καινοτόμων και βιώσιμων πρακτικών από παραθαλάσσιες επιχειρήσεις, Τοπικές Αρχές καθώς και από το ευρύ κοινό. Βασικοί άξονες της δράσης είναι:
- Η τοποθέτηση 50 κάδων ανακύκλωσης σε παραλιακούς πεζόδρομους σε συνεργασία με τους Τοπικούς Φορείς.
- Ο καθαρισμός παραλιών και η καθιέρωση ετήσιων εκστρατειών καθαρισμού με τη συμμετοχή παράκτιων επιχειρήσεων, σχολείων και εθελοντών συμπεριλαμβανομένου και του προσωπικού της Α/φοι Λανίτη.
- Η ενίσχυση του Προγράμματος της ΑΚΤΗΣ «Responsible Coastal Businesses Network». w Ο εντοπισμός και η καταγραφή των ανακυκλώσιμων αποβλήτων που παράγουν παράκτιες επιχειρήσεις.
