28η Απριλίου, η μέρα που από το 2003, έχει καθιερωθεί από τη Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ), ως η Παγκόσμια Μέρα Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία. Η ΔΟΕ στοχεύοντας στην πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών σε παγκόσμιο επίπεδο, επιλέγει κάθε χρόνο το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας, μέσα από το οποίο στέλνει μηνύματα ευαισθητοποίησης, επαγρύπνησης, αλλά και ανάδειξης της ασφάλειας και υγείας στην εργασία ως θεμελιώδους δικαιώματος.

Η ημέρα αυτή αποτελεί και Παγκόσμια Μέρα Μνήμης για τους εργαζόμενους που έχασαν τη ζωή τους ή τραυματίστηκαν στην εργασία, με τους αριθμούς να προβληματίζουν τη διεθνή κοινότητα αφού, παρόλες τις ακατάπαυστες και αξιόλογες προσπάθειες που γίνονται εξακολουθούν να κυμαίνονται σε ανησυχητικά επίπεδα.

Το θέμα της Παγκόσμιας Μέρας για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία για το 2025, επικεντρώνετε στην επανάσταση για την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία και το ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης και της ψηφιοποίησης στην εργασία (Revolutionizing Health and Safety: The role of AI and Digitalization at Work).

Η αλματώδης τεχνολογική πρόοδος και η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης έχουν διεισδύσει σε καθοριστικό βαθμό στην καθημερινότητά μας, μεταμορφώνοντας τον προσωπικό αλλά και τον επαγγελματικό μας χώρο. Η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή επιφέρει σημαντικές ευκαιρίες, καινοτομίες, αλλά ταυτόχρονα και προκλήσεις για την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία. Η συνύπαρξη του ανθρώπου με τις εξελιγμένες τεχνολογικές εφαρμογές καθιστά επιτακτική την ανάγκη για αποτελεσματική και έγκαιρη διαχείριση των νέων και αναδυόμενων κινδύνων που προκύπτουν στον εργασιακό χώρο.

Το στοίχημα όλων μας είναι η επιτυχής αξιοποίηση της έρευνας και της τεχνολογίας προς όφελος της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων, καθώς και της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων. Η χρήση ανεπτυγμένων συστημάτων παρακολούθησης μέσω αισθητήρων συμβάλει στον εντοπισμό των αδύναμων ενδείξεων στους χώρους εργασίας σε πραγματικό χρόνο, στέλνοντας προειδοποιητικά μηνύματα ώστε να τύχουν έγκαιρης διαχείρισης, προλαμβάνοντας με τον τρόπο αυτό την εξέλιξη τους σε ατυχήματα ή και επαγγελματικές ασθένειες. Περιστατικά όπως, μικρές εστίες φωτιάς, διαρροές επικίνδυνων υγρών ή αερίων, μπορούν να εντοπιστούν όταν ακόμα είναι σε αρχικό στάδιο, αποτρέποντας ενδεχόμενες καταστροφικές συνέπειες.

Επιπρόσθετα, η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη, αφού μέσα από την ανάλυση ιστορικών δεδομένων σε σχέση με τα εργατικά ατυχήματα, τεκμηριώνονται οι τάσεις και εντοπίζονται τα μέτρα προστασίας και πρόληψης για αποφυγή μελλοντικών περιστατικών.

Η εκπαίδευση των εργαζομένων στην εφαρμογή ασφαλών πρακτικών σε επικίνδυνα εργασιακά περιβάλλοντα μπορεί πλέον να γίνεται με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα μέσω εφαρμογών εικονικής πραγματικότητας, οι οποίες προσαρμόζουν την εργασία στον άνθρωπο και όχι τον άνθρωπο στην εργασία.

Η χρήση της τεχνολογίας είναι σημαντική για τη διασφάλιση της ασφάλειας, της υγείας και της ευημερίας των εργαζομένων. Η ορθή αξιοποίησή της, ενισχύει την προσπάθεια αυτή και μπορεί να απαλλάξει τους εργαζόμενους από τη συνεχόμενη έκθεσή τους σε επικίνδυνες συνθήκες εργασίας. Η παρακολούθηση των εργασιακών χώρων μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας διασφαλίζει την έγκαιρη αντίδραση σε πιθανούς κινδύνους που θα μπορούσαν να απειλήσουν την ασφάλεια των εργαζομένων. Επισημαίνεται όμως, η ανάγκη διαφύλαξης του δικαιώματος των φυσικών προσώπων στην εργασία, έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι, η εξέλιξη της τεχνολογίας οφείλεται αποκλειστικά στην ανθρώπινη ικανότητα και καμιά τεχνολογική εφαρμογή δεν θα μπορούσε να αντικαταστήσει την ικανότητα αυτή. Επιπλέον, η ενδυνάμωση της θετικής κουλτούρας ασφάλειας και υγείας στην εργασία, η διασφάλιση των επαγγελματικών δεξιοτήτων των εργαζομένων και η αποφυγή της αποκλειστικής εξάρτησης από την τεχνολογία θα πρέπει να αποτελούν του σημαντικότερους πυλώνες στην προσπάθεια αξιοποίησης του ανθρώπινου τεχνολογικού επιτεύγματος προς όφελος του ανθρώπου. Από τον άνθρωπο με επίκεντρο τον άνθρωπο, προς τον άνθρωπο!

Δρ. Όλγα Νικολαΐδου & Δρ. Κλειώ Βαριάνου-Μικελλίδου
Κέντρο Αριστείας CERIDES, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου