Πριν δύο περίπου δεκαετίες, η επιδίωξη για έγκριση Ευρωπαϊκού Συντάγματος στην ΕΕ δεν ευοδώθηκε. Το υποκατάστατο του είναι οι βασικοί κανόνες δικαίου (Rule of Law) βάσει των Συνθηκών της ΕΕ και στην κορυφή βρίσκεται ο δεσμευτικός πλέον Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στην ΕΕ. Αυτά τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες είναι γνωστές ως οι αξίες της ΕΕ, που δεσμεύουν όλα τα κράτη-μέλη να τις εφαρμόζουν έμπρακτα. Στις δεσμευτικές αξίες της ΕΕ περιλαμβάνονται το δικαίωμα ελεύθερης διακίνησης και ελεύθερης εγκατάστασης, ο σεβασμός της ιδιοκτησίας και περιουσίας, πολλές άλλες ατομικές καθώς και συλλογικές αξίες όπως η δημοκρατία και η ασφάλεια. Χαρακτηριστικά, η Συνθήκη της Λισσαβόνας ορίζει ότι η ΕΕ «συγκροτεί χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, με σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων».
Οι βασικοί κανόνες δικαίου και οι θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ παραβιάζονται ωμά από την συνεχιζόμενη παράνομη τουρκική κατοχή εδάφους της ΕΕ στην Κύπρο, όπως αυτό αναγνωρίστηκε ομόφωνα από την ΕΕ με την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας την 1η Μαΐου 2004. Μια εβδομάδα πριν, τέθηκε σε δημοψήφισμα στην Κύπρο το Σχέδιο Ανάν που συνιστούσε παραβίαση των θεμελιωδών αξιών μαζί με άλλα άκρως αρνητικά (π.χ. δικαίωμα μονομερούς επέμβασης στην Τουρκία σε όλη την Κύπρο, απόκτηση δικαιωμάτων ΑΟΖ από τις βρετανικές στρατιωτικές βάσεις κ.ά.). Το δημοψήφισμα τέθηκε μια εβδομάδα πριν την ένταξη στην ΕΕ, ώστε οι παραβιάσεις με τα άλλα, να νομιμοποιηθούν με την υπογραφή των θυμάτων και με επαπειλούμενη την τουρκική επικυριαρχία σε όλη την Κύπρο να υπάρξει κατάρρευση του κράτους. Το σχέδιο τους απορρίφθηκε με το συντριπτικό 76% των Ελληνοκυπρίων, παρά τις τεράστιες χρηματοδοτήσεις και τους εκβιασμούς δικών μας και ξένων.
Εφόσον ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ είναι πλέον δεσμευτικός για όλους τους πολίτες σε όλα τα κράτη-μέλη, συγκλίσεις για επίλυση του Κυπριακού που καταργούν αυτές τις αξίες είναι παράνομες. Ένα παράδειγμα αφορά το δικαίωμα ιδιοκτησίας που οι ηγεσίες ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ απαιτούν από την σημερινή Κυβέρνηση (η οποία εκλέγηκε έχοντας τις δύο ηγεσίες απέναντι της), να αποδεχτεί τέτοιες παραβιάσεις του δικαίου της ΕΕ π.χ. ο παράνομος χρήστης μιας ελληνοκυπριακής περιουσίας που θα «ανήκει» στο τουρκοκυπριακό κρατίδιο να έχει τον πρώτο λόγο. Πάντως, η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας από ενιαίο κράτος σε ομοσπονδιακή μορφή πολιτεύματος, δεν καταργεί από μόνη της τους βασικούς κανόνες δικαίου και τις αξίες της ΕΕ αλλά το ερώτημα προς κάθε κομματική ηγεσία (π.χ. την ηγεσία του ΔΗΣΥ) είναι κατά πόσον μπορεί να αυτοπροβάλλεται ότι έχει ευρωπαϊκό προσανατολισμό, ενώ απαιτεί την κατάργηση των δεσμευτικών αξιών της ΕΕ! Η άρνηση να απαντήσουν, καταδεικνύει ότι αντί για ειλικρίνεια, προέχει η παραπλάνηση των ψηφοφόρων…
Παρεμπιπτόντως, το τελικό προσχέδιο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος που δεν τελεσφόρησε ξεκινούσε με αναφορά στον Επιτάφιο του Περικλή για την δημοκρατία, από τον σπουδαιότερο πολιτικό λόγο όλων των εποχών όπως τον διέσωσε ο Θουκυδίδης. Στην Ελλάδα και Κύπρο υπάρχουν άτομα που θεωρούν τέτοια αναφορά ως… εθνικιστική και πρόκειται για αριστεροδέξιους που έμειναν σε ιδεοληψίες του παρελθόντος αλλά αυτοπροβάλλονται όταν συμφέρει ως δήθεν ευρωπαϊστές!
*Ευρωβουλευτής, ΔΗΚΟ – S&D
