Με την εφαρμογή της πράσινης φορολογίας που αναμένεται να ανακοινωθεί, με βάση τις πρόσφατες δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών, τον Μάιο του 2025, οι πολίτες της Κύπρου καλούνται να σηκώσουν ένα ακόμα οικονομικό φορτίο, το οποίο ενδέχεται να βάλει φωτιά στις τσέπες τους. Η πράσινη φορολογία, αν και είναι αναγκαία επιβεβλημένη για την προώθηση βιώσιμων πρακτικών, δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες για την οικονομική επιβάρυνση των νοικοκυριών, σε μία περίοδο που ήδη οι πολίτες αισθάνονται το βάρος των πιέσεων από την αύξηση των τιμών σε αγαθά και υπηρεσίες και την παρατεταμένη οικονομική αστάθεια.
Η υιοθέτηση νέων φορολογιών, όπως ο φόρος άνθρακα και ο φόρος υγειονομικής ταφής, αναμένεται να επιβαρύνουν το κόστος της ενέργειας και της διαχείρισης αποβλήτων. Έτσι, πολλές οικογένειες θα κληθούν να βάλουν το χέρι βαθιά στην τσέπη, γεγονός που θα εντείνει το αίσθημα της οικονομικής ανασφάλειας.
Ωστόσο, η ορθολογική προσέγγιση της πράσινης φορολογίας δεν θα πρέπει να σταματήσει στην επιβολή νέων φορολογιών. Αντίθετα, η κυβέρνηση οφείλει να σχεδιάσει και να εφαρμόσει στοχευμένα αντισταθμιστικά μέτρα που θα μειώσουν τις οικονομικές επιπτώσεις. Ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία για την αντιμετώπιση της ανησυχίας των πολιτών, είναι η επένδυση σε προγράμματα οικονομικής στήριξης που θα ενισχύσουν το εισόδημα των οικογενειών.
Αντισταθμιστικά Μέτρα: Μαθήματα από Άλλες Χώρες
Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι χώρες όπως η Σκανδιναβία, έχουν εφαρμόσει με επιτυχία σχέδια που συνδυάζουν αναγκαία φορολογικά μέτρα, με κοινωνικά προγράμματα. Ανάλογα η Κυπριακή Κυβέρνηση, η οποία προτίθεται, με την ανακοίνωση της πράσινης φορολογίας ,να εξαγγείλει ταυτόχρονα αντισταθμιστικά μέτρα, θα πρέπει να λάβει στα υπόψη ότι υπάρχουν τα όποια θα πρέπει να φέρουν και ουσιαστικά οφέλη.
Για παράδειγμα με την επιβολή της πράσινης φορολογίας, οι πολίτες θα μπορούσαν να δικαιούνται γενναιόδωρες επιστροφές φόρων στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων, που θα αποτρέψουν τον στραγγαλισμό των κυπριακών νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Παράλληλα οφείλει μέσω της δημιουργίας ειδικού ταμείου που θα προκύψει από την πράσινη φορολογία, να επενδύσει σοβαρά στη βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών, ώστε να γίνουν πιο προσβάσιμες και ελκυστικές για τους πολίτες, γεγονός που θα μειώσει την εξάρτηση από το αυτοκίνητο και κατά συνέιπεια, τις εκπομπές CO2. Οι επενδύσεις μπορεί να αφορούν στην επέκταση και συνοχή του δικτύου στάσεων λεωφορείων, επιδοτήσεις για όλες τις κατηγορίες των πολιτών ώστε να ενθαρρύνουν τη χρήση του λεωφορείου και ένταξη νέων μέσων δημόσιας μεταφοράς, όπως ηλεκτρικά βανάκια.
Σύγκλιση και Στήριξη στο Σύνολο της Κοινωνίας
Η επιβολή της πράσινης φορολογίας θα επηρεάσει όλους τους τομείς της κυπριακής κοινωνίας, με αποτέλεσμα οι πολίτες να νιώθουν ότι θα αναλάβουν να εξοφλήσουν και πάλι το χρέος μίας ακόμη μεταρρύθμισης. Αυτός ο φόβος πρέπει να αναγνωριστεί και να αντιμετωπιστεί με μια σαφή δέσμη πολιτικών που θα διασφαλίσουν ότι τα οφέλη της πράσινης φορολογίας θα είναι ορατά σε όλες τις κοινωνικές ομάδες.
Η απαιτούμενη στήριξη για την κοινωνία, δεν θα πρέπει να είναι μόνο οικονομική, αλλά και ηθική. Οι πολίτες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η πράσινη φορολογία δεν είναι μόνο μία επιβάρυνση, αλλά και ευκαιρία για τον εκσυγχρονισμό της κυπριακής οικονομίας και τη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης. Η εκπαίδευση και η ενημέρωση θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης γύρω από τη σημασία της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.
Η Ρίζα της Αλλαγής
Η αποδοχή της πράσινης φορολογίας θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα της κυβέρνησης να ακούσει τις ανησυχίες των πολιτών και να συνεργαστεί μαζί τους σε αυτή τη μετάβαση. Οι αντισταθμιστικές πολιτικές θα πρέπει να σχεδιαστούν και να εφαρμόζονται με διαφάνεια και συμμετοχικότητα, προκειμένου να υπάρξει ευρεία αποδοχή και υποστήριξη από τους πολίτες.
Η τρέχουσα κατάσταση, μας δίνει μια μοναδική ευκαιρία: να αναγνωρίσουμε ότι η μετάβαση σε μία πράσινη οικονομία δεν είναι μόνο ένα οικονομικό θέμα, αλλά και ζήτημα κοινωνικής ανάπτυξης. Οι πολιτικές πρέπει να στηρίζουν τους πιο ευάλωτους συμπολίτες μας, προσφέροντας τους τα εργαλεία για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που φέρνει η πράσινη φορολογία.
Η κοινωνία καλείται να αναλογιστεί το ρόλο της στην προστασία του περιβάλλοντος, ωστόσο, αυτή η προσπάθεια δεν θα πρέπει να πλήξει τον στόχο για οικονομική ευημερία.
Με την εφαρμογή σοβαρών αντισταθμιστικών μέτρων, η κυβέρνηση έχει την ευκαιρία να αναδείξει την πράσινη φορολογία ως μία δυνατότητα για τη διάρθρωση ενός πιο δίκαιου, βιώσιμου και χωρίς αποκλεισμούς μέλλοντος για όλους τους Κυπρίους.
*Γενικός Διευθυντής ΕΔΕΚ
