168 χρόνια έχουν περάσει και συνεχίζουμε να τιμούμε τη μέρα εκείνη που κάποιες εργάτριες, κάπου στη Νέα Υόρκη ξεχύθηκαν στους δρόμους και ζητούσαν καλύτερους μισθούς και συνθήκες εργασίας. Ο αγώνας τους έφερε αποτέλεσμα και χαράχτηκε στην ιστορία των εργατικών και γυναικείων αγώνων. Ένας αγώνας που έμελλε να εξελιχθεί σε σύμβολο για εκατομμύρια γυναίκες σε ολόκληρο τον κόσμο που αγωνίζονται για ισότητα, ειρήνη, κοινωνική δικαιοσύνη.
Γιατί συνεχίζουμε να τιμούμε την 8η του Μάρτη; Υπάρχει ανάγκη να έχουμε Μέρα της Γυναίκας; Πόσην ισότητα θέλετε; Αυτά και άλλα που τίθενται συχνά πυκνά από διάφορους, είτε υπό μορφή αστείου είτε και σοβαρά και καλούμαστε να τα απαντούμε πάντα με υπομονή και τεκμηρίωση. Γιατί ο αγώνας για ισότητα δεν πρέπει να είναι ούτε μοναχικός, ούτε γυναικεία υπόθεση, ούτε σύγκρουση μεταξύ των δύο φύλων. Είναι αγώνας ενάντια σε κάθε τι που βρίσκεται σε θέση εξουσίας και ενεργεί με τρόπο που καθηλώνει τους ανθρώπους σε δυσμενέστερη θέση.
Πρώτα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η ισότητα μεταξύ αντρών και γυναικών αποτελεί έναν από τους θεμελιώδεις πυλώνες μιας δημοκρατικής και δίκαιης κοινωνίας. Η επίτευξη της δεν αφορά μόνο τη δικαιοσύνη και τη γυναικεία χειραφέτηση, αλλά συμβάλλει επίσης στην οικονομική ανάπτυξη, τη σταθερότητα και την κοινωνική συνοχή. Παρόλο που έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος τις τελευταίες δεκαετίες, εξακολουθούν να υπάρχουν διακρίσεις και ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών σε όλους τους τομείς της ζωής. Φτάνει να ρίξουμε μια ματιά στους δείκτες που μετρούν την ισότητα για να δούμε πόσο καταθλιπτικοί είναι.
Αξιοσημείωτη είναι και η παραδοχή του Γ. Γρ. του ΟΗΕ ότι με τους σημερινούς ρυθμούς έχουμε 300 χρόνια δρόμο για επίτευξη έμφυλης ισότητας και ότι «η πρόοδος που είχε επιτευχθεί στις προηγούμενες δεκαετίες εξαφανίζεται μπροστά στα μάτια μας» και καλεί τους παγκόσμιους ηγέτες να προστατέψουν τα δικαιώματα των γυναικών.
Ποια είναι η κατάσταση στην Κύπρο; Παρά την πρόοδο σε διάφορους τομείς, η πλειοψηφία των γυναικών συνεχίζει να αντιμετωπίζει εμπόδια στην εργασία, στην επαγγελματική ανέλιξη, χαμηλότερους μισθούς και συντάξεις, περιορισμένη εκπροσώπηση στην πολιτική και σε ηγετικές θέσεις. Επιπλέον, τα φαινόμενα της βίας, του σεξισμού και της σεξουαλικής παρενόχλησης αυξάνονται, οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα καλά κρατούν, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός κτυπά πιο συχνά την πόρτα των γυναικών, ιδιαίτερα στις μονογονιούς, τις μετανάστριες και τις εργαζόμενες φτωχές.
Τι μπορεί να ανατρέψει την κατάσταση αυτή; Πρώτα από όλα και αφού όλοι και όλες συμφωνούμε για την ύπαρξη των πιο πάνω προβλημάτων και τις αιτίες που τα δημιουργούν, χρειάζεται πολιτική βούληση από την εκτελεστική εξουσία να επενδύσει σε πολιτικές και μέτρα και επαρκείς μηχανισμούς που να οδηγούν στην επίλυση των προβλημάτων. Επειδή όμως γνωρίζουμε, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, οι πολιτικές της κυβέρνησης χαρακτηρίζονται από νεοφιλελεύθερες προσεγγίσεις, αποσπασματικά μέτρα και κινήσεις εντυπωσιασμού, θα πρέπει συλλογικά και οργανωμένα να ενισχύσουμε τον αγώνα άσκησης πίεσης για λήψη μέτρων.
Στον τομέα της εργασίας, οι ανισότητες είναι εμφανείς τόσο στις αμοιβές όσο και στις ευκαιρίες ανέλιξης. Επειδή η εργασία είναι βασική προϋπόθεση τόσο για την οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών όσο και τη συμμετοχή τους και σε άλλους τομείς, η στήριξη της γυναικείας απασχόλησης είναι ύψιστης σημασίας. Στην Κύπρο το ποσοστό των γυναικών στο σύνολο των απασχολουμένων φτάνει το 47%. Το θέμα είναι σε τι θέσεις εργασίας και με τι μισθούς και όρους απασχόλησης. Το χάσμα αμοιβών είναι 10.2% και των συντάξεων 37% σε σχέση με τις αμοιβές και συντάξεις των αντρών. Οι γυναίκες έχουν κύρια την ευθύνη του νοικοκυριού και των παιδιών κάτι που περιορίζει τις επαγγελματικές τους δυνατότητες. Παράλληλα, επαγγέλματα όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός γυναικών ή σε επισφαλείς και ευέλικτες μορφές απασχόλησης, τείνουν να είναι λιγότερο αμειβόμενα, γεγονός που ενισχύει τις οικονομικές ανισότητες μεταξύ των φύλων.
Τα διαχρονικά εμπόδια στην πρόσβαση, ανέλιξη, ακόμη και στην παραμονή στην εργασία των γυναικών παραμένουν εκεί παρά τα βήματα προόδου στις νομοθεσίες. Βασικό εμπόδιο είναι η ανεπάρκεια του κοινωνικού κράτους ιδιαίτερα στις δομές φροντίδας και φύλαξης παιδιών και εξαρτωμένων ατόμων. Είναι τραγικό να υπάρχει λίστα αναμονής 3770 παιδιών για μια θέση σε βρεφοκομικό /παιδοκομικό σταθμό και να υπάρχουν μόνο 4 δημόσιες δομές. Είναι απαράδεκτο να καταντά άγχος για μια εργαζόμενη που να αφήσει το παιδί της για να επιστρέψει στην εργασία της μετά τη λήξη των αδειών μητρότητας και γονικής, και αυτά εν έτη 2025 όπου τουλάχιστον αυτά τα ζητήματα θα έπρεπε να είναι λυμένα σε μια σύγχρονη κοινωνία της ανάπτυξης και της πλήρους απασχόλησης.
Τέλος, εξίσου σημαντικό στην όλη συζήτηση είναι και η αξιοπρεπής εργασία και το περιεχόμενο της. Αξιοπρεπής εργασία είναι ρυθμισμένοι όροι απασχόλησης μέσα από συλλογικές συμβάσεις και μέσα από ένα εργασιακό σύστημα και κοινωνικού διαλόγου όπου θα προστατεύει την εργασία και θα αποτρέπει την εκμετάλλευση των εργαζομένων. Με τέτοιες πολιτικές ούτε σε 300 χρόνια δεν πετυχαίνουμε την ισότητα.
Για αυτούς και για χίλιους άλλους λόγους συνεχίζουμε να τιμούμε την Μέρα της Γυναίκας και να υποχρεώνουμε την πολιτεία, πέραν από τα ευχολόγια και τις διακηρύξεις, να βλέπει βαθιά στον καθρέφτη την εικόνα της.
- Γραμματέας Γραφείου Γυναικών Εργατοϋπαλλήλων ΠΕΟ
