Ας τιμήσουμε λοιπόν, τη Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, παραθέτοντας συγκλονιστικά στατιστικά στοιχεία που απορρέουν από έρευνα του Μεσογειακού Ινστιτούτου Σπουδών Φύλου (MIGS) για το 2024:

  • το 36,1% των Κυπρίων γυναικών έχουν βιώσει σωματική βία, απειλές ή σεξουαλική βία κατά τη διάρκεια της ζωής τους, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 30,7%.
  • το 44,5% των γυναικών στην Κύπρο έχουν υποστεί ψυχολογική ή σωματική βία, απειλές και/ή σεξουαλική βία ειδικά από τους συντρόφους τους, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 31,8%.
  • το 39,9% των γυναικών στην Κύπρο ανέφεραν ότι υπέστησαν σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, υπερβαίνοντας τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 30,8%.
  • μεταξύ του 2022 και 2023, η Κύπρος κατέγραψε 999 περιστατικά βίας κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων 147 βιασμών και 20 αποπειρών βιασμού που αναφέρθηκαν μεταξύ του 2021 και 2023.
  • από το 2014 έως το 2024, υπήρξαν 41 τεκμηριωμένες γυναικοκτονίες στη χώρα

Η κατανόηση των βαθύτερων αιτιών της βίας κατά των γυναικών στην Κύπρο απαιτεί μια κριτική εξέταση των κοινωνικών κανόνων και δομών εξουσίας. Τα πατριαρχικά συστήματα, οι παγιωμένοι ρόλοι των φύλων και τα πολιτισμικά στερεότυπα διαιωνίζουν περιβάλλοντα όπου η βία είναι ανεκτή. Η αντικειμενοποίηση και η υποτίμηση των γυναικών στα μέσα ενημέρωσης, την πολιτική και την καθημερινή ζωή ενισχύουν αυτά τα επιβλαβή παραδείγματα.

Τα νομικά και θεσμικά πλαίσια συχνά δεν προστατεύουν επαρκώς τα θύματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι έρευνες σχετικά με ισχυρισμούς σεξουαλικής βίας έχουν αμαυρωθεί από προκαταλήψεις κατά των γυναικών, υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη στο δικαστικό σύστημα.

Ένα πολύ πρόσφατο παράδειγμα, είναι η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο επέκρινε τις κυπριακές αρχές για την αποτυχία τους να διερευνήσουν αποτελεσματικά τους ισχυρισμούς Βρετανίδας για ομαδικό βιασμό της το 2019 από 12 Ισραηλινούς, επισημαίνοντας συστημικές αδυναμίες στον χειρισμό τέτοιων υποθέσεων.

Συγκεκριμένα, καταγράφω σημεία της απόφασης που δημοσιοποιήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2025,

  1. «Η Κύπρος παραβίασε τα δικαιώματα της Βρετανίδας που κατήγγειλε ότι έπεσε θύμα ομαδικού βιασμού στην Αγία Νάπα το 2019, αποφάνθηκε ομόφωνα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, επικαλούμενο «προκατειλημμένα έμφυλα στερεότυπα και στάσεις που κατηγορούν το θύμα» κατά τη διεξαγωγή της έρευνας.»
  • «Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι η Κύπρος διέθετε νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία των δικαιωμάτων των θυμάτων σεξουαλικής βίας». «Παρόλα αυτά, η υπόθεση χαρακτηρίστηκε από μια σειρά ελλείψεων από τις ανακριτικές Αρχές, τις εισαγγελικές Αρχές και το πρωτοβάθμιο δικαστήριο».
  • «Φαίνεται ότι η απροθυμία των Αρχών να συνεχίσουν περαιτέρω την έρευνα ή να κινήσουν ποινική διαδικασία βασίστηκε στη σεξουαλική ελευθερία και συμπεριφορά της παραπονούμενης». «Η αξιοπιστία της φαίνεται να αξιολογήθηκε μέσω προκατειλημμένων έμφυλων στερεοτύπων και στάσεων που κατηγορούν το θύμα. Επειδή φέρεται να είχε συμμετάσχει σε ομαδικές σεξουαλικές δραστηριότητες στο παρελθόν, φαινόταν να θεωρείται δεδομένο ότι δεν θα είχε αρνηθεί να το κάνει την ημέρα του φερόμενου βιασμού».
  • «Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, οι πολυάριθμες φορές που η Βρετανίδα έπρεπε να επαναλάβει τι συνέβη στις Αρχές, και η αποτυχία τους να υιοθετήσουν μια προσέγγιση ευαίσθητη προς το θύμα, αποτέλεσαν απόδειξη επαναθυματοποίησης». Το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η υπόθεση «αποκάλυψε ορισμένες προκαταλήψεις σχετικά με τις γυναίκες στην Κύπρο που εμπόδισαν την αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων της Βρετανίδας ως πιθανού θύματος έμφυλης βίας».

Για σκοπούς αντικειμενικής παράθεσης των γεγονότων, καταγράφεται ότι, το 2019, μετά από 10 ημέρες έρευνας και μετά από μακρά ανάκριση, η Βρετανίδα ανακάλεσε τους ισχυρισμούς της και διώχθηκε αμέσως για δημόσια βλάβη λόγω ψευδούς κατάθεσης ομαδικού βιασμού από 12 Ισραηλινούς. Οι διωγμοί αυτοί ήταν αποτέλεσμα πιέσεων οι οποίοι είχαν δει το φως της δημοσιότητας δια στόματος Γιάννη Καρούσου, τέως τοπικού άρχοντα και υπουργού.

Μέχρι και σήμερα, δύο εβδομάδες μετά την ανακοίνωση της απόφασης του ΕΔΑΔ, ούτε οι ανακριτικές αρχές, ούτε οι εισαγγελικές αρχές, ούτε το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, αλλά ούτε και ο, κατά τα άλλα, λαλίστατος Γ. Καρούσος έχουν απολογηθεί δημόσια ή άλλως πως, με ό,τι και αν αυτή τους η στάση συνεπάγεται για την ευρύτερη τοπική και διεθνή κοινότητα που παρακολουθεί.

Ας σπάσουμε, λοιπόν, τη σιωπή μας, την ημέρα της γυναίκας, μια ακόμα μέρα βιασμού της νοημοσύνης της.

Υστερόγραφο: για τα ΜΜΕ και τον προεδρικό λόφο, το «πρωτοφανές» περιστατικό διαφθοράς στην Αγγλική Σχολή ήταν πολύ πιο ζουμερό από την απόφαση του ΕΔΑΔ;