Η συζήτηση γύρω από την εθελοντική στράτευση των γυναικών αποτελεί ένα θέμα που έχει συζητηθεί συχνά στο δημόσιο λόγο, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Μετά την πρόσφατη εξαγγελία του ΠτΔ κ. Νίκου Χριστοδουλίδη, για εθελοντική στράτευση γυναικών δημιουργούνται αρκετές προκλήσεις όσον αφορά την υλοποίηση αυτού του θεσμού, καθώς η προεργασία για ετοιμασία της σχετικής νομοθεσίας απαιτεί παράλληλα και αρκετές απορρέουσες ενέργειες, που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από την ηγεσία της Εθνικής Φρουράς (ΕΦ).
Η συμμετοχή των γυναικών στις ένοπλες δυνάμεις, έχει εξελιχθεί σε μια παγκόσμια τάση, με αρκετές χώρες να ενσωματώνουν τις γυναίκες στους στρατούς τους, τόσο σε διοικητικές όσο και σε μάχιμες θέσεις. Ωστόσο, η πλήρης ισότητα και η συμμετοχή των γυναικών σε όλα τα επίπεδα της στρατιωτικής υπηρεσίας, δημιουργούν και μια σειρά από προκλήσεις που απαιτούν προσεκτική εξέταση και αντιμετώπιση, με ανάλογες νομοθετικές ρυθμίσεις. Συνοπτικά οι προκλήσεις αυτές αφορούν:
α. Κοινωνικές και Πολιτισμικές Αντιφάσεις:
Σε πολλές κοινωνίες, η παραδοσιακή αντίληψη για τον ρόλο της γυναίκας παραμένει ισχυρή. Η στράτευση θεωρείται συχνά ανδρική υπόθεση, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην προσαρμογή, στον αυστηρό στρατιωτικό κόσμο, καθώς και στη σύνθεση του στρατεύματος, που παραδοσιακά ήταν κυρίως αρσενικού γένους. Η αντίληψη ό,τι οι γυναίκες είναι πιο αδύναμες σωματικά ή ψυχολογικά από τους άνδρες, ενδέχεται να επηρεάσει τις στρατηγικές ένταξης και τις δυνατότητες για αξιοποίησής τους.
β. Φυσικές και Σωματικές Απαιτήσεις:
Η στράτευση γυναικών, συνεπάγεται επίσης την ανάγκη αναπροσαρμογής των στρατιωτικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων και των σωματικών απαιτήσεων. Οι στρατιωτικές ασκήσεις και οι συνθήκες μάχης, απαιτούν σωματική αντοχή, δύναμη και επιβίωση σε δύσκολες συνθήκες. Παρόλο που οι γυναίκες, μπορούν να αποδώσουν σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, οι φυσικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων, ενδέχεται να προκαλέσουν ζητήματα στην ισότιμη συμμετοχή τους σε μάχιμες αποστολές. Αυτό έχει προκαλέσει συζητήσεις, για το αν οι ίδιες σωματικές απαιτήσεις θα πρέπει να ισχύουν και για τα δύο φύλα ή αν οι γυναίκες θα πρέπει να έχουν ελαφρυντικά σε ορισμένες περιπτώσεις. Σε χώρες που έχει προχωρήσει η πλήρη ένταξη γυναικών στον στρατό, το ζήτημα της σωματικής προετοιμασίας και της υγείας παραμένει κεντρικό.
γ. Σεξουαλική Παρενόχληση και Ισότητα στο Στρατό:
Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα που αφορά τις γυναίκες στρατιώτες, είναι η σεξουαλική παρενόχληση και η διάκριση στον στρατό. Η παρουσία γυναικών στο στρατό έχει αναδείξει την ανάγκη για αυστηρότερους κανόνες και μηχανισμούς προστασίας από τέτοια φαινόμενα. Τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης συχνά αποσιωπώνται ή δεν αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά λόγω της αυστηρής ιεραρχίας και της παραδοσιακής ανδρικής κυριαρχίας στον στρατιωτικό κόσμο.
Η διασφάλιση ενός ασφαλούς και δίκαιου περιβάλλοντος για τις γυναίκες στον στρατό, είναι μία από τις πιο σοβαρές προκλήσεις που πρέπει να προβλεφθεί για να αντιμετωπιστεί άμεσα.
δ. Διοικητική Κατάρτιση και Ηγεσία:
Η εξέλιξη της γυναίκας στον στρατό και η ένταξή της σε ηγετικές θέσεις, αποτελούν ένα τομέα που απαιτεί σοβαρή ανασκόπηση και προσαρμογή. Οι στρατιωτικοί οργανισμοί σε πολλές χώρες, δεν είναι ακόμη πλήρως έτοιμοι να προσαρμοστούν στις ανάγκες των γυναικών που επιθυμούν να ακολουθήσουν ηγετικές θέσεις. Η έλλειψη γυναικών στην ανώτατη στρατιωτική ηγεσία, αντανακλά και τις προκαταλήψεις που υπάρχουν καθώς οι γυναίκες συχνά καλούνται να υπερβούν περισσότερα εμπόδια για να ανέβουν τις ιεραρχικές βαθμίδες.
ε. Οικογενειακή Ισορροπία και Στρατιωτική Υποχρέωση:
Η συμμετοχή των γυναικών στον στρατό, ενδέχεται να δημιουργήσει προκλήσεις και σε επίπεδο οικογενειακής ισορροπίας. Οι στρατιωτικές υπηρεσίες απαιτούν μεγάλες αποστάσεις και συχνές μετακινήσεις με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην οικογενειακή τους ζωή κάτι που μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολο. Ειδικά μάλιστα, όταν δεν υπάρχει επαρκής υποστήριξη για την ισότητα των δύο φύλων όσον αφορά στη κατανομή των οικογενειακών ρόλων και των στρατιωτικών καθηκόντων. Αυτή η δυναμική μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην αποδοτικότητα και την ευημερία των γυναικών στον στρατό.
στ. Διαφορές στις στρατιωτικές υποδομές:
Οι στρατιωτικές υποδομές (π.χ., κοιτώνες, τουαλέτες, ντους), συχνά δεν είναι σχεδιασμένες για τις ανάγκες των γυναικών. Αν δεν υπάρχουν κατάλληλες εγκαταστάσεις, αυτό μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες και να οδηγήσει σε αίσθημα απομόνωσης ή ανασφάλειας.
Ολοκληρώνοντας, θεωρώ πως η πλήρης ένταξη των γυναικών στην ΕΦ, έστω και με το καθεστώς του εθελοντισμού είναι ένα θετικό πρώτο βήμα, αρκεί να υπάρχουν παράλληλα και ισχυρά κίνητρα για να υπάρχει και το ανάλογο αποτέλεσμα. Η συμπερίληψη των γυναικών στις ένοπλες δυνάμεις θα ενισχύσει την αποτελεσματικότητα και την ποικιλία του στρατεύματος, αλλά απαιτεί προσεκτική και συνεχώς εξελισσόμενη πολιτική για την υποστήριξη και τη διευκόλυνση της πλήρους συμμετοχής τους. Εξάλλου οι ραγδαίες γεωστατηγικές εξελίξεις στην περιοχή μας, επιβάλλουν τολμηρές αποφάσεις σε πολλαπλά επίπεδα, καθώς η ημικατεχόμενη πατρίδα μας δεν επιτρέπει άλλη επιλογή εκτός από την ενίσχυση της ΕΦ και σε έμψυχο δυναμικό.
Ταξίαρχος (ε.α.)
