Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην έντυπη ειδική έκδοση «2025: Έτος Προκλήσεων και Ευκαιριών», η οποία περιλαμβάνει σημαντικές επώνυμες απόψεις και κυκλοφόρησε με τον «Φιλελεύθερου» την Κυριακή 12/1. Δείτε εδώ όλα τα άρθρα σε ηλεκτρονική μορφή
Η καινούρια χρονιά θα κουβαλήσει μαζί της πολλά και σημαντικά προβλήματα τα οποία η κυβέρνηση θα πρέπει – επιτέλους – να αντιμετωπίσει.
Είναι γεγονός ότι η κυπριακή οικονομία βελτιώνεται, παρουσιάζοντας θετική εικόνα σε βασικούς δείκτες. Ενώ όμως συμβαίνει αυτό, ένα μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας πιέζεται από τα κοινωνικο-οικονομικά δεδομένα. Ενώ οι αριθμοί ευημερούν, οι τιμές ανεβαίνουν και οι μισθοί υστερούν. Αυτό το γεγονός διαβρώνει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και οι ανισότητες διευρύνονται. Πρώτο και μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η λήψη μέτρων που ν’ αντιμετωπίζουν τις ανισότητες και να ενισχύουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Μέτρα που να μειώνουν το κόστος του ηλεκτρισμού, των καυσίμων και των επιτοκίων, να καθιστούν προσιτή την απόκτηση στέγης και να βελτιώνουν την κρατική κοινωνική πολιτική. Χρειάζονται επίσης μέτρα για βελτίωση της θέσης των εργαζομένων ενισχύοντας τα εισοδήματά τους και βελτιώνοντας τους όρους εργασίας τους.
Η καλή κατάσταση της οικονομίας δεν πρέπει να εφησυχάζει. Δεν πρέπει να διαγράφεται η ανάγκη για αντιμετώπιση των διαρθρωτικών στρεβλώσεων και διαχρονικών προβλημάτων. Προς αυτή την κατεύθυνση χρειάζεται ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης. Επιβάλλεται να επενδύσουμε σε παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας μας που ιστορικά αποδείχθηκαν -και συνεχίζουν να είναι- σημαντικοί (τουρισμός, ναυτιλία, γεωργία, κτηνοτροφία, μεταποιητική και κατασκευαστική βιομηχανία, υπηρεσίες). Παράλληλα, πρέπει να επενδύσουμε σε νέους τομείς, όπως είναι οι νέες τεχνολογίες, η έρευνα και η καινοτομία. Επιβάλλεται να προχωρήσουμε πιο αποφασιστικά και γρήγορα στην ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών που καθυστερεί και συνεχώς παρουσιάζει αστοχίες (πχ e-justice, Ιππόδαμος). Επιβάλλεται να αντιμετωπιστούν η γραφειοκρατία και οι χρονοβόρες διαδικασίες για αδειοδοτήσεις και δικαστικά ζητήματα, όπως επίσης επιβάλλεται η μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος για να γίνει πιο δίκαιο, εύκολο και απλό. Χρειάζεται επίσης η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής που δραματικά επηρεάζει την περιοχή μας, καθώς επίσης η επένδυση στην εκπαίδευση και τις δεξιότητες, η βελτίωση του Συστήματος Υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας.
Υπάρχουν προβλήματα στα οποία πρέπει να απαντήσουμε με θετικό τρόπο άμεσα.
Η αντιμετώπιση των προβλημάτων στο σύστημα της δημόσιας υγείας είναι πρωταρχικής σημασίας, μια και συνδέεται άμεσα με το μέλλον του ΓΕΣΥ. Η κυβέρνηση οφείλει να παρέμβει για να τερματίσει την κούρσα εξαγορών ιδιωτικών νοσηλευτηρίων και να προχωρήσει άμεσα στον καταρτισμό ενός υγειονομικού χάρτη (capacity plan) για τον υπολογισμό των πραγματικών αναγκών της δημόσιας υγείας.
Επόμενο πρόβλημα αλλά όχι λιγότερο σημαντικό είναι η ανάγκη ν’ απεγκλωβιστεί η οικονομία από τα ολιγοπώλια. Ολιγοπώλιο υπάρχει στον κρίσιμο τομέα των τραπεζών ο οποίος ελέγχεται και σχεδόν πλήρως ποδηγετείται από δύο τράπεζες που καταχρώνται τη δεσπόζουσα θέση τους. Ολιγοπώλια υπάρχουν στον τομέα των καυσίμων και σε τομείς του λιανικού εμπορίου, τις συνέπειες των οποίων πληρώνουν οι καταναλωτές. Είναι επιτακτικό να υπάρξει ολοκληρωμένη πολιτική στήριξης των καταναλωτών απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα.
Τεράστια είναι η πρόκληση στο θέμα της βιωσιμότητας της ανάπτυξης, της διαχείρισης των φυσικών πόρων, του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος της χώρας μας. Στην Κύπρο αναπτυσσόμαστε ρυπαίνοντας, σπαταλώντας πολύτιμους πόρους και καταστρέφοντας το περιβάλλον. Θα πρέπει επιτέλους να διερωτηθούμε τι θα αφήσουμε για τις επόμενες γενιές; Ό,τι σπαταλούμε και εκποιούμε το αφαιρούμε από την κληρονομιά που οφείλουμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές, φροντίζοντας για το μέλλον τους.
Σοβαρό πρόβλημα αποτελεί η διαχείριση αποβλήτων που -πολύ φοβάμαι- ότι θα είναι η επόμενη μεγάλη κρίση. Η Κύπρος κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα απέραντο σκουπιδαριό. Στους ΟΕΔΑ Πεντακώμου και Κόσιης υπάρχουν σοβαρότατα προβλήματα. Προβλήματα υπάρχουν και σε άλλους κρίκους της αλυσίδας του όλου συστήματος διαχείρισης αποβλήτων. Ήδη, η ΕΕ μάς απέστειλε πρόσφατα δεύτερη προειδοποιητική επιστολή για μη ορθή εφαρμογή της οδηγίας περί της υγειονομικής ταφής των αποβλήτων. Το ΑΚΕΛ έχει ήδη ζητήσει την αναστολή της εφαρμογής του Προγράμματος «Πληρώνω όσο πετώ». Το Πρόγραμμα πρέπει να ανασταλεί, γιατί αν προχωρήσουμε οι πολίτες θα πληρώνουν περισσότερα για ανακύκλωση, η οποία δεν θα γίνεται εξαιτίας των προβλημάτων στους ΟΕΔΑ αλλά και σ’ άλλους κρίκους της αλυσίδας του συστήματος.
Τελευταίο αλλά όχι έσχατο βεβαίως, το Κυπριακό πρόβλημα. Η τεράστια πρόκληση αυτή την περίοδο που σημειώνεται μια κάποια κινητικότητα, είναι να κυνηγήσουμε τις πιθανότητές μας. Να τις κυνηγήσουμε με ανάληψη πρωτοβουλιών και καταθέτοντας συγκεκριμένες προτάσεις. Ένας τρόπος υπάρχει να δημιουργήσουμε προοπτική λύσης έστω και μέσα από τις δυσκολίες που προκαλεί η τουρκική αδιαλλαξία: να επιμένουμε στη συμφωνημένη βάση λύσης της ΔΔΟ με πολιτική ισότητα. Να επιδιώξουμε να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις στη βάση του Πλαισίου Γκουτέρες από το σημείο που διακόπηκαν, διαφυλάσσοντας ολόκληρο το διαπραγματευτικό κεκτημένο. Η λύση του Κυπριακού θα δημιουργήσει νέες μεγάλες προοπτικές για τη χώρα μας, τον λαό μας, αλλά και για την οικονομία μας. Οφείλουμε να εξαντλήσουμε κάθε περιθώριο για να το πετύχουμε. Σε διαφορετική περίπτωση, ό,τι κτίζουμε ως χώρα και ως λαός το κτίζουμε πάνω στην κινούμενη άμμο της μόνιμης απειλής και της ανασφάλειας που προκαλεί η συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή.
Μακάρι το 2025 να είναι η χρονιά που θα φέρει καλύτερες μέρες. Ειρήνη στον τόπο μας, ειρήνη στην περιοχή μας, ειρήνη, πρόοδο και ευημερία για τον κόσμο ολόκληρο.
