Το νησί μας αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα λειψυδρίας, το οποίο έχει επιδεινωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα τα αποθέματα νερού στα φράγματά μας να είναι σε ανησυχητικά χαμηλά επίπεδα. Η κατάσταση αυτή, δυσχεραίνει σημαντικά την κάλυψη των αναγκών των νοικοκυριών, της Γεωργίας και της Βιομηχανίας μας. Με τα συνεχιζόμενα, ακραία καιρικά φαινόμενα, η ανάγκη για μια ολιστική και μακροπρόθεσμη λύση είναι, πλέον, πιο επιτακτική από ποτέ.
Οι κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν στο πρόβλημα είναι οι δραματικά μειωμένες βροχοπτώσεις, σε συνδυασμό με την υπερκατανάλωση νερού για τις γεωργικές, οικιστικές, βιομηχανικές και τουριστικές ανάγκες. Η υιοθέτηση ενός μακροπρόθεσμου και αποτελεσματικού πλάνου απαιτεί έναν συνδυασμό λύσεων με τεχνολογικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές παρεμβάσεις.
Μία ουσιαστική λύση είναι η αφαλάτωση, μια διαδικασία που έχει αναπτυχθεί επιτυχώς τις τελευταίες δεκαετίες, συμβάλλοντας σημαντικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Πιστεύω ότι επιβάλλεται η αναβάθμιση και επέκταση του δικτύου αφαλάτωσης. Η ανακύκλωση νερού, αποτελεί επίσης μια σημαντική προσέγγιση, η οποία μπορεί να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Το νερό που χρησιμοποιούμε μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί, μετά από τη σωστή επεξεργασία, ειδικά για γεωργικούς σκοπούς. Επιπλέον, η βελτίωση των υποδομών με τεχνολογικές αναβαθμίσεις μπορεί να μειώσει την απώλεια νερού στο σύστημα, μέσω της τοποθέτησης έξυπνων μετρητών και της χρήσης τεχνολογιών άρδευσης ακριβείας.
Ως πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουμε την μοναδική ευκαιρία και δυνατότητα να αξιοποιήσουμε τα διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα, πετυχαίνοντας σημαντικές εξοικονομήσεις από τη συγχρηματοδότηση έργων υποδομής για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Τα τρία κύρια ταμεία που μπορούν να αξιοποιηθούν στην υλοποίηση αυτών των έργων είναι το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ERDF) και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (JTF).
Το Ταμείο Συνοχής, χρηματοδοτεί έργα που στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, την αναβάθμιση της υδροδότησης και την επεξεργασία λυμάτων. Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, στοχεύει στη στήριξη των περιοχών που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση προς μια πράσινη οικονομία. Στην περίπτωση της Κύπρου, το ταμείο μπορεί να αξιοποιηθεί για τη συγχρηματοδότηση έργων αφαλάτωσης που θα χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή, καθώς και για έργα επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένου νερού για γεωργικές χρήσεις. Τα προτεινόμενα έργα θα πρέπει να στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και να συμβάλλουν στην πράσινη μετάβαση της οικονομίας. Μέσα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης μπορούν να συγχρηματοδοτηθούν μικρότερα έργα που θα στοχεύουν στη βελτίωση της παροχής νερού και στη μείωση της σπατάλης κατά τη χρήση. Για παράδειγμα, οι παλιοί αγωγοί μπορούν να αντικατασταθούν με σύγχρονους και έξυπνους μετρητές και να υποστηριχθούν από καινοτόμες τεχνολογίες επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένων λυμάτων.
Πρέπει να γίνει αξιολόγηση των αναγκών και των υφιστάμενων εγκαταστάσεων και ακολούθως χρειάζεται η σωστή προετοιμασία των αιτήσεων, που θα συνδέουν τα έργα με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διαχείριση των υδάτων. Συνήθως, προτεραιότητα δίδεται σε προτάσεις που συνδέουν τη συνεργασία με γεωργικές κοινότητες και με φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Επιπλέον, για την καλύτερη δυνατή επιτυχία των προτάσεων, είναι κρίσιμο να συνδεθούν με τους ευρύτερους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη βιωσιμότητα και να ευθυγραμμιστούν με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal). Σε αυτό το πλαίσιο, η Συμφωνία θέτει το νερό ως κεντρικό πόρο για την επίτευξη περιβαλλοντικής ανθεκτικότητας αλλά και οικονομικής ανάπτυξης.
Με τη στρατηγική αξιοποίηση αυτών των πόρων, η Κύπρος μπορεί να μετριάσει τις επιπτώσεις της ξηρασίας και να διασφαλίσει μια βιώσιμη παροχή νερού, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα έναντι της κλιματικής αλλαγής. Υπάρχουν οι λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και η επάρκεια των υδάτινων πόρων του νησιού μας.
*Ευρωβουλευτής ΔΗΣΥ – ΕΛΚ
