Το λόμπινγκ, ως θεσμική διαδικασία επιρροής στη διαμόρφωση πολιτικής, έχει προκαλέσει συζητήσεις και αντιδράσεις παγκοσμίως. Στην Κύπρο, η νομοθεσία για το λόμπινγκ ψηφίστηκε στις αρχές του 2022 και τέθηκε σε πλήρη εφαρμογή την 1η Μαρτίου 2024, με τη ψήφιση του σχετικού νόμου να σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς τη διαφάνεια και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Όπως είναι γνωστό, ο νόμος προέβλεπε τη δημιουργία μητρώου εγγραφής λομπιστών, στο οποίο πρέπει να εγγράφονται όλοι οι φορείς και οι επαγγελματίες που επιθυμούν να έχουν συναντήσεις με κυβερνητικούς αξιωματούχους, με την προϋπόθεση ότι η συνάντηση αφορά οικονομικό ή επιχειρηματικό συμφέρον. Επίσης, προβλέπει εξαμηνιαίες αναφορές με τις συναντήσεις τόσο των λομπιστών όσο και των κρατικών αξιωματούχων.
Η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς, αρμόδια για την εφαρμογή και παρακολούθηση του νόμου, εξέδωσε ανακοινώσεις και έναν λεπτομερή οδηγό για την εφαρμογή της νομοθεσίας. Ο οδηγός αυτός παρέχει σαφείς κατευθύνσεις για τις απαιτήσεις εγγραφής, τις υποχρεώσεις των εμπλεκόμενων μερών και τις συνέπειες μη συμμόρφωσης. Η ύπαρξη αυτών των οδηγιών εξασφαλίζει ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι γνωρίζουν τις διαδικασίες και τις υποχρεώσεις τους, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός πιο διαφανούς και δίκαιου περιβάλλοντος λόμπινγκ.
Ως Oxygen for Democracy, είχαμε μία πολύ θετική εμπειρία όταν ζητήσαμε συνάντηση με την Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας, για τη διοργάνωση του επερχόμενου Cyprus Forum. Μετά τον προγραμματισμό της συνάντησης η οποία θα ήταν με την Ειρήνη Γιωργαλλά και τον Χριστόδουλο Χαραλάμπους, ο τελευταίος επικοινώνησε μαζί μας τηλεφωνικά και μας ανέφερε ότι η συνάντηση, λόγω του αιτήματός μας για χρηματοδότηση, ενέπιπτε εντός του πλαισίου του νόμου. Επομένως ρώτησε αν είμαστε γραμμένοι στο μητρώο λομπιστών και αφού απαντήσαμε καταφατικά, ζήτησε να συμπληρωθούν τα σχετικά έντυπα κατά τη συνάντηση. Αυτή η απαίτηση μας χαροποίησε ιδιαίτερα, αφού τα τελευταία χρόνια ασκήσαμε έντονες πιέσεις τόσο για τη ψήφιση, όσο και την εφαρμογή αυτής της τόσο σημαντικής νομοθεσίας. Επιπρόσθετα, δείχνει την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να τηρεί τους κανόνες διαφάνειας και λογοδοσίας που έχουν θεσπιστεί, χωρίς εξαιρέσεις ή προνομιακές μεταχειρίσεις.
Η στάση αυτή είναι ενδεικτική της νοοτροπίας που πρέπει να υιοθετηθεί ευρύτερα στη δημόσια διοίκηση και στην πολιτική σκηνή της Κύπρου. Η απαίτηση εγγραφής στο μητρώο δεν είναι απλώς μια γραφειοκρατική διαδικασία, αλλά ένας ουσιαστικός μηχανισμός για την προστασία της δημόσιας σφαίρας από αθέμιτες επιρροές και τη διασφάλιση της ακεραιότητας των θεσμών. Πρέπει να είναι προϋπόθεση για να αποδεχθεί ένας κρατικός αξιωματούχος συνάντηση, όπως συμβαίνει σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η στάση της Προεδρίας αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους δημόσιους λειτουργούς και τα πολιτικά πρόσωπα και έτσι πρέπει να είναι εφόσον είναι στην κορυφή της διοίκησης. Η αυστηρή τήρηση των κανόνων και η διασφάλιση της διαφάνειας σε κάθε επίπεδο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων είναι ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο πολιτικό σύστημα και για την ενίσχυση της δημοκρατίας μας.
Οι διαδικασίες παραγωγής πολιτικής στην Κύπρο μπορούν και πρέπει να βασίζονται στις αρχές της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της ισονομίας. Η εφαρμογή και η τήρηση του νόμου για το λόμπινγκ είναι ένα θετικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση και η εμπειρία μας δείχνει ότι όταν οι κανόνες τηρούνται, όλοι οι εμπλεκόμενοι μπορούν να επωφεληθούν.
Με τη συνεχιζόμενη υποστήριξη και εμπλοκή των πολιτών, καθώς και με τη δέσμευση των Αρχών στην εφαρμογή αυτών των πολιτικών, μπορούμε να ελπίζουμε σε μια πιο δίκαιη, διαφανή και δημοκρατική Κύπρο. Η αισιοδοξία μας για το μέλλον βασίζεται στην πίστη ότι οι θεσμοί μας μπορούν να λειτουργούν αποτελεσματικά και δίκαια, όταν όλοι οι εμπλεκόμενοι τηρούν τις αρχές και τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί για το κοινό καλό.
*Αντιπροέδρος του ΔΣ Oxygen for Democracy
