Η προσπάθεια εκ μέρους των Τουρκικών Δυνάμεων Κατοχής (ΤΔΚ), για διάνοιξη του δρόμου ΠΥΛΑΣ – ΑΡΣΟΥΣ, αποτελεί μια νέα πρόκληση που στοχεύει στη δημιουργία νέων τετελεσμένων εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ). Η πρόκληση αυτή παίρνει άλλη διάσταση, καθώς με το γνωστό πρόσχημα «για ανθρωπιστικούς λόγους» το κατοχικό καθεστώς, επιδιώκει την διάνοιξη του δρόμου για την εξυπηρέτηση της διακίνησης των Τ/κ κατοίκων της Πύλας, από και προς τα κατεχόμενα εδάφη διαμέσου του Άρσους. Για να αντιληφθεί κάποιος, την νέα αυτή πρόκληση, είναι απαραίτητο να αναλυθεί ιστορικά, πως εμφανίζεται η νέα τουρκική παραβατικότητα στην ευρύτερη περιοχή της Πύλας.

Στη περιοχή του χωριού Πύλας από τον Σεπτέμβριο του 1974, υπάρχει μια μόνιμη παραβίαση του status quo. Οι ΤΔΚ με την ανοχή της Ειρηνευτικής Δύναμης, προωθήθηκαν και εγκατέστησαν μόνιμα και εντός της Νεκρής Ζώνης το γνωστό σε εμάς Φυλάκιο ΑΓΑΛΜΑ (TF 15). Το γεγονός αυτό δυστυχώς, η πλευράς μας δεν μπόρεσε διαχρονικά να το ανατρέψει με αποτέλεσμα σήμερα, να οδηγούμαστε σε μια νέα πρόκληση. Η ύπαρξη του εν λόγω φυλακίου βόρεια της κοινότητας, δίνει κίνητρο στις ΤΔΚ για νέα τετελεσμένα στην περιοχή. Ο σχεδιασμός εκ μέρους των ΤΔΚ, για την κατασκευή του συγκεκριμένου δρόμου τέθηκε για πρώτη φορά το 2000. Η άμεση και έγκαιρη αντίδραση της Ειρηνευτικής Δύναμης, απέτρεψε τότε τον αρχικό τους σχεδιασμό. Από τότε έχουν αλλάξει πολλά. Ο διαχρονικός στόχος των ΤΔΚ, είναι να επαναλαμβάνουν ανεκπλήρωτους στόχους και να δηλώνουν παρουσία ακόμα και εντός της Νεκρής Ζώνης. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί η επέκταση στα Στροβίλια το 2019. Επομένως βλέπουμε πως με την πρόσφατη συμφωνία πλαίσιο, η οποία τέθηκε σε εφαρμογή από 23 Οκτωβρίου 2023, ο τελικός στόχος των ΤΔΚ για την ευρύτερη περιοχή Πύλας έχει επιτευχθεί. Αυτό που απομένει, είναι να ενημερωθούμε αναλυτικά, τι προνοεί τελικά αυτή η συμφωνία και ποιος τελικά θα έχει τον τελικό έλεγχο της Νεκρής Ζώνης.

Με τα όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα καθώς, το θέμα το διαχειρίστηκε αποκλειστικά το Υπουργείο Εξωτερικών ως θέμα διπλωματίας, υπάρχουν αρκετά ερωτήματα που πρέπει να διευκρινιστούν σε τρία βασικά πεδία:

Σε πολιτικό πεδίο:

α) Υπήρξε ξεχωριστή γραπτή συμφωνία των Ηνωμένων Εθνών με το κατοχικό καθεστώς και ξεχωριστή με την ΚΔ;

β) Υπάρχει κίνδυνος με βάση την συμφωνία πλαίσιο στη Πύλα, να οδηγηθούμε σε ανατροπή του ψηφίσματος 186/1964 όπου, η ΚΔ από το 1964 διαπραγματεύεται ως επίσημο κράτος με τα Ηνωμένα Έθνη τους όρους εντολής και λειτουργίας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Κύπρο;

γ) Σε περίπτωση αθέτησης των όσων συμφωνήθηκαν από το κατοχικό καθεστώς όπως συμβαίνει σήμερα, υπάρχει εναλλακτικός τρόπος αντίδρασης της δικής μας πλευράς;

Σε οικονομικό πεδίο:

α) Με την κατασκευή του δρόμου και την παράκαμψη της εισόδου στις κατεχόμενες περιοχές από το χ. Πέργαμος όπου, οι Βρετανικές Βάσεις Δεκέλειας ασκούν αστυνομικό – τελωνιακό έλεγχο στην περιοχή, ποιος θα ασκεί τον εν λόγω έλεγχο στην συγκεκριμένη περιοχή;

β) Σε περίπτωση που παρουσιαστούν θέματα λαθρομεταναστών ή λαθρεμπορίου, ποιος έχει την ευθύνη για να επιλαμβάνεται αυτών των θεμάτων;

γ) Ο έλεγχος της οικιστικής – επιχειρηματικής ανάπτυξης που αναμένεται να υλοποιηθεί στη περιοχή, θα αφορά αποκλειστικά την ΚΔ σε συνεργασία με την Χωρητική Αρχή Πύλας ή θα έχει ρόλο και λόγο το κατοχικό καθεστώς όσον αφορά τα δικαιώματα των Τ/κ κατοίκων της περιοχής;

Σε στρατιωτικό πεδίο:

α) Το παράνομο από το 1974 τουρκικό φυλάκιο ΑΓΑΛΜΑ (TF15) παραμένει στη περιοχή ή απομακρύνεται;

β) Αν τελικά το εν λόγω τουρκικό φυλάκιο (TF15) δεν απομακρυνθεί από την περιοχή, πώς διασφαλίζεται το καθεστώς της οικιστικής – επιχειρηματικής ανάπτυξης στη περιοχή που προνοεί η συμφωνία;

γ) Πώς διαχειρίζεται το ΥΠΑΜ σε συνεργασία με την Εθνική Φρουρά, το υπό διαμόρφωση νέο στρατιωτικό περιβάλλον (σε τακτικό επίπεδο) στη περιοχή Πύλας;

Ολοκληρώνοντας τους προβληματισμούς μου, θεωρώ πως η εν λόγω συμφωνία, αν δεν εξασφαλίζει την κυριαρχία της ΚΔ στη περιοχή Πύλας, ενδεχομένως η ε/κ πλευρά να κληθεί να αντιμετωπίσει και νέες προκλήσεις σε άλλες περιοχές στο προσεχές μέλλον και με μεγαλύτερο κόστος ενδεχομένως.

Αναμονή λοιπόν, για το αποτέλεσμα της επιλογής και των αποφάσεών μας!

*Ταξίαρχος ε.α.