Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την Πράσινη Συμφωνία και το REPowerEU, πρωτοστατεί στην παγκόσμια μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας. Η μετάβαση αυτή όχι μόνο αντιμετωπίζει τις περιβαλλοντικές ανησυχίες, αλλά έχει επίσης καθοριστική σημασία σε κοινωνικό επίπεδο και διασφαλίζει την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή ενέργεια για όλους.
Πέρυσι η ΕΕ ήταν πρωταθλήτρια στην παγκόσμια ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μαζί με την Κίνα και μπροστά από τις ΗΠΑ. Η αιολική και η ηλιακή ενέργεια αντιπροσώπευαν το 22 % της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ, υπερβαίνοντας για πρώτη φορά το φυσικό αέριο.
Ωστόσο, αυτή η ηγετική θέση στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν συνοδεύεται από μια εξίσου ισχυρή θέση στην παραγωγή τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών ενέργειας. Αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα να εξασφαλιστεί ισχυρή βιομηχανική βάση στην ΕΕ σ’ αυτόν τον ταχέως αναπτυσσόμενο τομέα και να διασφαλιστεί η στρατηγική μας αυτονομία χωρίς τη δημιουργία νέων εξαρτήσεων.
Στη συζήτηση αυτή υπάρχει ένας παράγοντας που συχνά παραβλέπεται: η σημασία του ανθρώπινου κεφαλαίου. Η έκθεση του 2023 για την ανταγωνιστικότητα των καθαρών τεχνολογιών, η οποία μόλις δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μας το υπενθυμίζει ξεκάθαρα. Για να επιτύχει τους στόχους της, η ΕΕ θα χρειαστεί να δημιουργήσει 3,5 εκατομμύρια νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπερδιπλασιαστεί το υφιστάμενο εργατικό δυναμικό!
Οι θέσεις εργασίας στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας της ΕΕ ανήλθαν σε 1,5 εκατομμύρια το 2021, σημειώνοντας αύξηση 12 % σε σύγκριση με το 2020, η οποία υπερβαίνει την αύξηση της απασχόλησης στο σύνολο της οικονομίας. Ωστόσο, το ποσοστό κενών θέσεων εργασίας στον μεταποιητικό τομέα της καθαρής ενέργειας διπλασιάστηκε την περίοδο 2019-2023, δημιουργώντας σημαντικές ελλείψεις δεξιοτήτων.
Η ενέργεια και η μεταποίηση συγκαταλέγονται στους τομείς με τις μεγαλύτερες ανάγκες κατάρτισης όσον αφορά τις τεχνικές και ειδικές ανά θέση εργασίας δεξιότητες, με πάνω από το μισό εργατικό δυναμικό να χρειάζεται αναβάθμιση δεξιοτήτων. Πρέπει να γίνει κάτι για να αντιστραφεί αυτή η τάση.
Η ΕΕ γιορτάζει το Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων, που δημιουργήθηκε τον Μάιο του 2023. Πρόκειται για ένα έτος αφιερωμένο στη μεταστροφή προς μια νοοτροπία συνεχούς κατάρτισης και στην ενίσχυση της εφαρμογής πολιτικών για τις δεξιότητες σε ολόκληρη την ΕΕ.
Στο πλαίσιο του συμφώνου δεξιοτήτων της ΕΕ, δρομολογήσαμε διάφορες συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με σκοπό την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση του εργατικού δυναμικού μας, ιδίως στον ψηφιακό, τον πράσινο και τον τεχνικό τομέα. Οι συμπράξεις αυτές φέρνουν σε επαφή εργοδότες, συνδικαλιστικές οργανώσεις, δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης, περιφερειακές αρχές και άλλους φορείς για να προσδιορίσουν τις δεξιότητες που απαιτούνται σε διάφορους τομείς της οικονομίας και να αναλάβουν δεσμεύσεις για την παροχή κατάρτισης. Μέχρι σήμερα, το σύμφωνο αριθμεί περισσότερα από 1 500 μέλη, με 18 συμπράξεις μεγάλης κλίμακας. Τα μέλη του συμφώνου έχουν επενδύσει μέχρι στιγμής περίπου 160 εκατ. ευρώ σε δραστηριότητες κατάρτισης, ενώ 2 εκατομμύρια άτομα έχουν ήδη επωφεληθεί.
Τα ενωσιακά κονδύλια διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην επανάσταση των δεξιοτήτων στην Ευρώπη. Συνολικά, τα ενωσιακά κονδύλια περιλαμβάνουν περίπου 65 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε προγράμματα δεξιοτήτων. Τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα προσφέρουν επίσης ένα χρήσιμο εργαλείο στα κράτη μέλη για τον στρατηγικό σχεδιασμό των δεξιοτήτων που σχετίζονται με την ενέργεια.
Στις αρχές του τρέχοντος έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας και την πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών. Αμφότερα θα τονώσουν την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ επιταχύνοντας την αδειοδότηση, διευκολύνοντας την πρόσβαση σε χρηματοδότηση και ενισχύοντας την ανάπτυξη δεξιοτήτων στην ΕΕ. Η ακαδημία δεξιοτήτων που συστάθηκε το 2022 από την ευρωπαϊκή συμμαχία για τους συσσωρευτές συντονίζει ήδη την επανειδίκευση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, παρέχοντας υψηλής ποιότητας κατάρτιση σε όλα τα κράτη μέλη με στόχο την κάλυψη της ζήτησης για περίπου 800 000 ειδικευμένους εργαζομένους που απαιτούνται σ’ αυτόν τον αναπτυσσόμενο τομέα. Χάρη στην πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών, και άλλοι τομείς μηδενικών καθαρών εκπομπών θα ακολουθήσουν αυτό το παράδειγμα.
Η επανειδίκευση και η αναβάθμιση των δεξιοτήτων θα πρέπει να έχουν ως γνώμονα την προσέλκυση περισσότερων γυναικών στους σχετικούς τομείς. Ο ενεργειακός τομέας της ΕΕ παρουσιάζει επίμονο χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά την απασχόληση, δεδομένου ότι το 2022 μόνο το 26,6 % του εργατικού δυναμικού στον τομέα της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού αποτελούνταν από γυναίκες. Ως εκ τούτου, οι επενδύσεις στις δεξιότητες του εργατικού δυναμικού θα πρέπει να στοχεύουν στην αύξηση της συμμετοχής των γυναικών σ’ αυτές τις νέες θέσεις εργασίας στον τομέα της καθαρής τεχνολογίας, ξεκινώντας με εκστρατείες στα σχολεία για την προσέλκυση περισσότερων κοριτσιών στην εκπαίδευση στις θετικές επιστήμες, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά.
Η μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας προσφέρει μια άνευ προηγουμένου ευκαιρία για τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας. Για να αξιοποιήσουμε τα πλεονεκτήματα προς όφελος των εργαζομένων μας, πρέπει να επενδύσουμε σημαντικά στο ανθρώπινο δυναμικό. Τώρα είναι καιρός τα κράτη μέλη της ΕΕ να ενεργήσουν προδραστικά και να εφαρμόσουν βιώσιμες ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα επόμενα χρόνια η Ευρώπη θα έχει το απαιτούμενο εργατικό δυναμικό – σε επιστήμονες, μηχανικούς, τεχνικούς και κάθε άλλη ειδικότητα – ώστε να οικοδομήσει ένα μέλλον με καθαρή ενέργεια.”
*Η Κάντρι Σίμσον είναι Eπίτροπος Ενέργειας
και ο Νικολά Σμιτ είναι Επίτροπος Απασχόλησης και Κοινωνικών Δικαιωμάτων.
