Για τη σημασία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής γράφει ο Χριστόδουλος Γ. Παχουλίδης.
Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή αρχίζει από την Καθαρή Δευτέρα και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο. Είναι κατ’ εξοχή, περίοδος μετάνοιας, άσκησης, μνήμης θανάτου, και πένθους. Η Ορθόδοξη Εκκλησία με τους υπέροχους επίκαιρους εκκλησιαστικούς ύμνους, τα αγιογραφικά αναγνώσματα, αλλά και με την όλη λειτουργική ατμόσφαιρα, μας βοηθάει να βιώσουμε τη διαφορά ανάμεσα στο κοσμικό πένθος και το χριστιανικό χαροποιό πένθος. Αρχίσει η περίοδος της νηστείας και όμως, η Εκκλησία μας, μας καλεί σε πανηγύρι: «Φαιδρώς εισδεξώμεθα της νηστείας την είσοδον πιστοί· και μη σκυθρωπάσωμεν, αλλά νίψωμεν τα πρόσωπα ημών, απαθείας τω ύδατι, ευλογούντες και υπερυψούντες Χριστόν εις τους αιώνας». Η προτροπή του υμνογράφου να υποδεχθούμε με χαρά τη νηστεία δεν έχει μόνον ως σκοπό της την αποφυγή της υποκρισίας, όπως αποσκοπεί και το σχετικό αγιογραφικό ανάγνωσμα, από το οποίο είναι επηρεασμένος ο υμνογράφος, (Ματθ. στ΄, 17), αλλά και την αποφυγή του μελαγχολικού πένθους, το οποίο δεν ταιριάζει με την Ορθόδοξη πνευματικότητα.
Στον «Εσπερινό της Συγχωρέσεως», το εσπέρας την Κυριακή της Τυρινής, τα καλύμματα του ιερού Βήματος, (Αγίας Τράπεζας, Πρόθεσης κ.λ.π.) και τα άμφια των λειτουργών αλλάζουν μετά το Μέγα Προκείμενο, για να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε την είσοδό μας στη Μ. Τεσσαρακοστή.
Η Εκκλησία μας καλεί, αφενός, (1) να κλάψουμε και να θρηνήσουμε για τις αμαρτίες μας και να ζητούμε το έλεος του Φιλεύσπλαχνου και Πανοικτίρμονα Θεού. Αφετέρου (2), να χαρούμε για τη σωτηρία μας και τη συμμετοχή μας στο γεγονός της λαμπροφόρου Αναστάσεως του Κυρίου. Με τον τρόπο αυτόν, το πένθος, η λύπη και τα δάκρυα της μετάνοιας, δεν έχουν καταθλιπτικό χαρακτήρα, αλλά χαρμόσυνο. Το πένθος της αυτογνωσίας, λουσμένο μέσα στο ιλαρό φως της Αναστάσεως, γίνεται ανέκφραστη χαρά, αγαλλίαση και προσμονή του μέλλοντος αιώνος.
«Είναι πολύ χαρακτηριστικό, ότι ενώ βρισκόμαστε ακόμη στα πρόθυρα της Μ. Τεσσαρακοστής, η Εκκλησία μας προβάλλει την αναστάσιμη προοπτική της πνευματικής αθλήσεως. Μας προτρέπει να ξεκινήσουμε με τη νηστεία, την πνευματική άσκηση και τα θερμά δάκρυα της μετάνοιας, το πνευματικό ταξίδι, το οποίο θα έχει τελικό προορισμό το απάνεμο λιμάνι της Ανάστασης, στο οποίο θα απολαύσουμε το ανέσπερο φως και τη χαρά, που αναβλύζουν από το κενό μνημείο του Αναστάντος Λυτρωτή μας Χριστού. Ναι! Αυτός θα είναι ο προορισμός μας: Το αγκυροβόλημα μας στην επουράνια Βασιλεία του Θεού.
