«Ψάχνουν θετικά στην έκθεση του γενικού γραµµατέα», λένε οι τίτλοι των ειδήσεων. Εκθεση του γενικού γραµµατέα είναι όχι ανακοίνωση του υπουργείου Υγείας. «Τα µόνα θετικά που υπάρχουν γύρω µας είναι κρούσµατα», σχολίασε µε απογοήτευση κάποιος φίλος, ο οποίος επιµένει ότι µοναδική διέξοδος από τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η χώρα είναι η λύση του Κυπριακού. Δεν διαφωνώ ότι η λύση του Κυπριακού αποτελεί ζωτική παράπετρο για το µέλλον της χώρας, αλλά θα ήταν αφέλεια να πιστεύει κανείς ότι η διευθέτηση του Κυπριακού θα διαγράψει διά µαγείας τα δοµικά και άλλα προβλήµατα που αντιµετωπίζουµε σε πολλαπλά επίπεδα. Μακάρι τα πράγµατα να ήταν τόσο εύκολα όσο ακούγονται αλλά η Ιστορία αποδεικνύει το αντίθετο. Ο στόχος του µηδενισµού των προβληµάτων είναι εξωπραγµατικός και η προσδοκία για εκκίνηση από λευκή σελίδα µοιάζει µε ουτοπία.
Μια νέα αρχή μπορεί να γίνει αρκεί το μέλλον να είναι θεμελιωμένο σε στέρεες βάσεις. Σε διαφορετική περίπτωση η όποια προσπάθεια θα βουλιάξει στο κενό που προκαλεί η έλλειψη εμπιστοσύνης της μιας πλευράς έναντι της άλλης. Μέσα σε αυτό το βαθύ κενό βρίσκεται ο πυρήνας του Κυπριακού για περισσότερο από μισό αιώνα. Εκεί βαθιά, λοιπόν, κρύβεται και η λύση του προβλήματος αλλά όσο περνούν τα χρόνια τόσο πιο πολύ διευρύνεται και η απόσταση που μας χωρίζει από αυτήν.
Είναι όντως ενοχλητική και άδικη η εποικοδομητική ασάφεια και η πολιτική των ίσων αποστάσεων που ακολουθεί (και αυτός) ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Δεν είναι όμως από κακία που το κάνει, ούτε από διπλωματική αφέλεια. Απεναντίας. Γνωρίζει ότι η πηγή και η λύση του προβλήματος βρίσκονται πολύ βαθιά, εκεί όπου δύσκολα μπορεί να φθάσει κανείς εάν δεν προετοιμαστεί κατάλληλα. Και εάν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, ας αναγνωρίσουμε ότι η λύση που έχουμε στο δικό μας μυαλό δεν είναι καθόλου ίδια με εκείνην που οραματίζονται στην άλλη πλευρά. Ούτε ο στόχος είναι ίδιος, ούτε κοινό κίνητρο υπάρχει, ώστε να δημιουργείται μια βασική προϋπόθεση για την ελάχιστη συνεννόηση.
Μοναδικό κίνητρο είναι το εκατέρωθεν όφελος, που δεν είναι όμως αμοιβαίο: Η ανάκτηση εδαφών για τη δική μας πλευρά και η εξασφάλιση νομιμοποίησης για την άλλη. Ο τετραγωνισμός του κύκλου, για τον οποίο μίλησε ο Γκουτέρες, είναι η συνταγή λύσης του Κυπριακού, η οποία δοκιμάζεται από τα μέσα της δεκαετίας του ‘50, όταν οι τρίτοι ανέσυραν χάρτες, χάρακες, διαβήτες, μοιρογνωμόνια, τρίγωνα και άλλα γεωμετρικά όργανα για να βρουν μια λύση, η οποία όμως κατέρρευσε λίγο αργότερα.
Ο πυρήνας του Κυπριακού, θα λειτουργήσει ως βάση της λύσης εάν ξεκαθαρίσουμε το παρελθόν μας και συμφιλιωθούμε με την ιστορία μας. Ενόσω η γη μας ξεβράζει οστά ανθρώπων που δολοφονήθηκαν άδικα, καμιά προσπάθεια δεν θα μπορέσει να θεμελιωθεί σε στέρεο έδαφος και να έχει προοπτικές επιτυχίας.
Οι εκθέσεις του Γενικού Γραμματέα δεν είναι παρά η διαδικαστική καταγραφή μιας κατάστασης πραγμάτων στη γλώσσα της διπλωματίας, η οποία όπως πολύ κυνικά μάς είπε ο κύριος Γκουτέρες, πολλές φορές προσπαθεί να τετραγωνίσει τον κύκλο και να κάνει αυτό που στη γεωμετρία φαντάζει αδιανόητο.
Εάν μετά από τόσες διασκέψεις, τόσες διμερείς, τριμερείς και άλλες συναντήσεις, επίσημες και μη, το μόνο θετικό που εντοπίζει κανείς στην έκθεση του γενικού γραμματέα είναι η συνάντηση Αναστασιάδη-Tατάρ στο κοκτέιλ που διοργάνωσε ο νέος ειδικός αντιπρόσωπος του ΟΗΕ στην Κύπρο, τότε το μέλλον προδιαγράφεται πολύ δύσκολο. Εάν κανείς από αυτούς που θέλουν να επιβάλουν το δίκαιο δεν είδε και δεν άκουσε τι έγινε στο Βαρώσι, την ΑΟΖ και αλλού, έχουμε κάθε λόγο να τρομάζουμε στην ιδέα ότι θα επιχειρήσουν να τετραγωνίσουν τον κύκλο με εργαλείο τις ίσες αποστάσεις, αδιαφορώντας για τους νόμους της γεωμετρίας, τη νομοτέλεια της φυσικής και τα διδάγματα της ιστορίας.
Ελεύθερα, 9.1.2022.
