Με ωάριο ή σπέρμα δωρητών από την Cryos και παρένθετη μητέρα, έχουν και τα ομόφυλα ζευγάρια τη δυνατότητα να αποκτήσουν παιδί – αλλά όχι στην Κύπρο, παρά το Σύμφωνο Συμβίωσης.

Συζητήθηκε πρόσφατα στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής ένα θέμα που χρονίζει για μια δεκαετία: Το αν θα πρέπει να μην αναγράφονται στις ταυτότητες τα ονόματα των γονέων. (Να που η ονοματολογία δεν είναι αποκλειστικό θέμα διχογνωμίας μόνο όσον αφορά τους υποψήφιους προέδρους, αυτούς που ψάχνουν τόσον καιρό τα κόμματα). Ήταν ήδη αντικείμενο προστριβών –και είναι ακόμα– ανάμεσα σε βουλευτές, υπουργείο Εσωτερικών, Αστυνομία, Επίτροπο για το Παιδί και Επίτροπο Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.

Επειδή υπάρχουν παιδιά των οποίων ο ένας γονιός είναι άγνωστος είτε ζουν μόνο με τη μητέρα ή τον πατέρα, γίνονται θύματα δυσμενούς διάκρισης ανάμεσα στα άλλα παιδιά. Και εφόσον στην ψηφιακή εποχή μας η ταυτοποίηση ενός ατόμου δεν εξαρτάται από τα ονόματα των γονέων του, καλό θα είναι να μην αναγράφονται στο δελτίο ταυτότητας –­ όπως δεν αναγράφεται το θρήσκευμα, π.χ., για παρόμοιους λόγους.

Όμως το θέμα μου σήμερα δεν είναι τόσο το όνομα ή η αναγραφή του όσο η ιδιότητα του γονέα: Έχουν όλοι οι άνθρωποι στην Κύπρο το δικαίωμα να έχουν παιδί; Η απάντηση δεν είναι καθόλου αυτονόητη, και είναι «όχι», αυτό όμως δεν έχει να κάνει με την ικανότητα κάποιου να μεγαλώσει σωστά ένα υγιές σωματικά και ψυχολογικά παιδί. Παρόλο που πολλοί άνθρωποι είναι κακοί γονείς και μεγαλώνουν προβληματικά παιδιά, το κριτήριο είναι άλλο: Για να αποκτήσουν παιδί κάποιοι, με φυσικό τρόπο είτε με υιοθεσία, θα πρέπει να είναι ετερόφυλο ζευγάρι.

Παρόλο που στην Κύπρο το Σύμφωνο Συμβίωσης αναγνωρίζει πλέον νομικά και τα ομόφυλα ζευγάρια, η νομοθεσία δεν τους επιτρέπει να είναι γονείς. Για την ακρίβεια, υπάρχει τρόπος (με παρένθετη μητέρα, προμήθεια σπέρματος ή ωαρίων από την αναγνωρισμένη διεθνή εταιρεία Cryos μέσω κλινικής υποβοηθούμενης γονιμοποίησης, είτε με υιοθεσία) το ένα μέλος του «Συμφώνου» να αποκτήσει παιδί κάτω από κάποιες προϋποθέσεις, το άλλο όμως δεν αναγνωρίζεται με κανέναν τρόπο νομικά ως γονέας.

Για να υιοθετήσει παιδί ένα «φυσιολογικό» ζευγάρι, πρέπει κάποιος ψυχίατρος να γνωματεύσει ότι είναι στα καλά τους, ενώ άλλοι 11 περίπου ειδικοί διαφόρων ειδικοτήτων θα εξετάσουν την αίτησή τους, μαζί και την οικονομική τους κατάσταση. Αν είναι μονήρες άτομο, ψυχολόγος θα γνωματεύσει γιατί δεν καταφέρνει να βρει σύντροφο. Αλλά και πάλι, όλα αυτά ισχύουν για ετερόφυλα ζευγάρια ή για ένα μόνο άτομο (και μόνο για υιοθεσία).

Με ποια λογική οι νομοθέτες που καθιέρωσαν το Σύμφωνο Συμβίωσης αποκλείουν από αυτό το δικαίωμα τα ομόφυλα ζευγάρια; Ποιος αποφάσισε ότι κριτήριο του καλού γονέα ή της ιδανικής οικογένειας με κατάλληλο περιβάλλον για να μεγαλώσει ένα παιδί, είναι ο προσανατολισμός φύλου; Γιατί ένα παιδί υποτίθεται πως μεγαλώνει σωστά με πατέρα και μητέρα, ακόμα και αν μαλώνουν ή το κακοποιούν, όμως εκ προοιμίου δεν μπορεί να ανατραφεί φυσιολογικά από δυο μπαμπάδες ή δυο μαμάδες, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες; Γιατί έχουν λόγο τόσοι άλλοι γι’ αυτό, ακόμα και η Εκκλησία, αλλά όχι το ίδιο το ζευγάρι;

Αν η αναγραφή των ονομάτων των γονέων στο δελτίο ταυτότητας «είναι θέμα αυτονόητης παρουσίας της φιγούρας του πατρός και της μητρός μέσα σε μια οικογένεια», όπως ισχυρίστηκε ο βουλευτής Παύλος Μυλωνάς στην Επιτροπή, αυτό είναι τουλάχιστον επουσιώδες μπροστά στο άλλο μεγάλο θέμα: Το ποιες μπορεί να είναι αυτές οι δύο… αυτονόητες γονικές «φιγούρες», ή μάλλον ποιες ΔΕΝ μπορεί να είναι σήμερα.

Και αν θα είναι ή όχι δικαίωμα επιλογής –λόγω της «μεγάλης πλειοψηφίας» που επιθυμεί να αναφέρονται τα ονόματα των γονέων, σύμφωνα με τον βουλευτή– πρέπει κάποιος να θυμίσει σε όσους επικαλούνται κατά καιρούς κάποια πλειοψηφία, ότι το θέμα των δικαιωμάτων δεν είναι ποσοτικό: Κανείς δεν νομιμοποιείται να ψηφίσει αν θα είσαι άντρας, γυναίκα, γκέι ή οτιδήποτε άλλο επιθυμείς, μαζί και γονιός. Το δικαίωμα έστω και ενός ατόμου δεν μπορεί να καταργηθεί από καμιά πλειοψηφία, υποθετική ή πραγματική. Και αν ένα άτομο έχει κάποιο δικαίωμα, αυτό αυτομάτως ανήκει σε όλα.

Ελεύθερα, 29.5.2022