Είναι αρκετά γνωστό πως στην Κύπρο υπάρχει σοβαρός χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός. Δηλαδή υπάρχει έλλειμμα μόρφωσης και παιδείας, με αποτέλεσμα, ανάμεσα σε ομάδες του πληθυσμού να μην γίνονται κατανοητές πολλές έννοιες που έχουν σχέση με τα χρηματοοικονομικά ζητήματα. Η έννοια της πλεονάζουσας τραπεζικής ρευστότητας, του στασιμοπληθωρισμού ή της κυκλικής οικονομίας πιθανόν στα αυτιά μιας μεγάλης μερίδας του πληθυσμού να ακούγονται ως έννοιες που προέρχονται από κάποιο «πυρηνικό οπλοστάσιο».
Για αυτό ακριβώς τον λόγο, πρόσφατα το Yπουργικό Συμβούλιο έλαβε απόφαση για την υιοθέτηση εθνικής στρατηγικής για την προώθηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού και της χρηματοοικονομικής παιδείας στην Κύπρο.
Η απόφαση, που είναι προς την ορθή κατεύθυνση και ως εκ τούτου χαιρετίζεται, στηρίχθηκε σε έκθεση ειδικής επιτροπής, τον συντονισμό της οποίας είχε η Κεντρική Τράπεζα, η οποία σε σχετική ανακοίνωσή της αναφέρει πως, με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου «ανοίγει ο δρόμος για δράσεις και πρωτοβουλίες που θα ενισχύσουν τις γνώσεις αλλά και την πληροφόρηση των πολιτών σε θέματα που συνδέονται με τη χρηματοοικονομική τους ευημερία».
Με αφορμή τη συγκεκριμένη εξέλιξη, υπογραμμίζουμε εκ νέου πως πρέπει να γίνουν ακόμα πολλά πράγματα προς την κατεύθυνση της εκπαίδευσης και της επιμόρφωσης των πολιτών σε μια σειρά από καινούργια ζητήματα, αρχής γενομένης από την κατάρτιση των πολιτών σε θέματα ψηφιακής τεχνολογίας. Προχωρούμε προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Κύπρου αλλά ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού αγνοεί ή δεν είναι καλά καταρτισμένο στα θέματα της ψηφιοποίησης. Γι’ αυτό χρειάζεται ποιοτική και ποσοτική κατάρτιση, ώστε να περιορισθεί ο κίνδυνος ψηφιακού χάσματος.
Προς αυτή την κατεύθυνση, σημαντικό ρόλο έχει να διαδραματίσει η παιδεία. Εδώ και αρκετά χρόνια εισηγηθήκαμε προς το Υπουργείο Παιδείας πως πρέπει στη διδακτέα ύλη να ενταχθούν δράσεις που από τις μικρές ηλικίες θα καταρτίζουν τους μαθητές σε συγκεκριμένα γνωσιολογικά αντικείμενα, ως εξής:
(α) Να αποκτήσουν κουλτούρα ενημερωμένου και διεκδικητικού καταναλωτή. Να ξέρουν από τις μικρές ηλικίες ποια είναι τα δικαιώματα τους και πώς προστατεύονται τα συμφέροντα τους. Να ξέρουν τι είναι χρήσιμο να αγοράσουν και τι όχι.
(β) Να αποκτήσουν κουλτούρα φορολογικής συνείδησης και φορολογικής συμμόρφωσης. Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να μάθει τα παιδιά ότι η φοροδιαφυγή (στην οποία σήμερα δυστυχώς… αθλείται μεγάλη μερίδα της κοινωνίας), είναι έγκλημα που στερεί οξυγόνο ευρωστίας από τα δημόσια ταμεία. Να μάθουν πως η πάταξη της φοροδιαφυγής είναι υπόθεση όλων. Για να έχει επιτυχία η συγκεκριμένη εκπαιδευτική διδασκαλία χρειάζεται το πολιτικό προσωπικό της χώρας να αποδείξει και να πείσει πως παλεύει φανατικά εναντίον της διαφθοράς, της σήψης, της διαπλοκής και της αναξιοκρατίας. Σήμερα κάμνει ακριβώς το αντίθετο.
Πέραν των πιο πάνω, το εκπαιδευτικό σύστημα στο σύνολο του θα πρέπει να εντάξει στη διδακτέα ύλη υλικό που έχει σχέση με τη βελτίωση της εθνικής παραγωγικότητας, η οποία βρίσκεται χαμηλά και δεν συγκρίνεται με τα όσα συμβαίνουν στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η χαμηλή παραγωγικότητα αποτελεί δυστυχώς την αχίλλειο πτέρνα της κυπριακής οικονομίας. Δεν είμαστε παραγωγικοί, γι’ αυτό επιβάλλεται να εκπαιδευτούμε ανάλογα με συγκεκριμένη επιστημονική μεθοδολογία, που θα ενταχθεί στο εκπαιδευτικό σύστημα και η οποία θα πρέπει να διδαχθεί από τους σωστούς εκπαιδευτές. Ευθύνη για όλα τα πιο πάνω δεν έχει μόνο το Υπουργείο Παιδείας, αλλά και τα υπουργεία Οικονομικών και Εμπορίου, που πρέπει να κινηθούν προς τις πιο πάνω κατευθύνσεις.
Αρθρογραφικά θα πρέπει να μιλούμε πλέον για ευθύνες που έχει να διαχειρισθεί και να υλοποιήσει η επόμενη κυβέρνηση, η οποία θα αναλάβει την σκυτάλη από τη σημερινή, η οποία φρονώ πως θα μπορούσε στα θέματα της παιδείας να έκαμνε περισσότερα πράγματα, ιδιαίτερα ως προς τις κατευθύνσεις που προαναφέραμε. Η διδακτέα ύλη πρέπει να ενισχυθεί – εμπλουτισθεί για να συνάδει με τις σημερινές ανάγκες και πραγματικότητες.
* Οικονομολόγος – Δημοσιογράφος
