Το αμέσως επόμενο διάστημα, η κυβέρνηση της Ελλάδας θα πάρει αποφάσεις που έχουν καθοριστική πολιτική, οικονομική και περιβαλλοντική σημασία για την Κύπρο.
Όσο και αν ακούγεται απομακρυσμένη και αδιάφορη η απόφαση της Ελλάδας για το αν θα προχωρήσει με δικό της ηλεκτρικό αγωγό για το τμήμα Κρήτη – Αττική ή αν θα συμμετάσχει στον ηλεκτρικό αγωγό EuroAsia Interconnector, που θα συνδέσει Ισραήλ – Κύπρο – Κρήτη – Ελλάδα, για την Κύπρο θα έχει ζωτική σημασία. Είτε θα ανοίξει τον δρόμο για την άρση της ηλεκτρικής και ενεργειακής της απομόνωσης, είτε θα καταδικάσει την Κύπρο σε ενεργειακή απομόνωση.
Από το ποιες θα είναι οι συνέπειες της συνέχισης της ενεργειακής και ηλεκτρικής απομόνωσης της Κύπρου θα αντιληφθούμε και τι σημαίνει η μια ή η άλλη απόφαση της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Πρώτον, μας καταδικάζει σε σχέση με την ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Κύπρο. Ένα μικρό και απομονωμένο ηλεκτρικό σύστημα, που χρειάζεται παραγωγή μόλις 250 μεγαβάτ τα βράδια του χειμώνα και κοντά στα 1.000 μεγαβάτ τα μεσημέρια Ιουλίου – Αυγούστου, έχει σαφείς περιορισμούς στην ανάπτυξη ΑΠΕ και στη σχέση τους με τις συμβατικές πηγές. Άντε 350 μεγαβάτ, άντε 400. Ενώ ένα συνδεδεμένο με άλλες χώρες ηλεκτρικό σύστημα δεν έχει περιορισμούς, αφού μπορεί και να πάρει και να στείλει ηλεκτρισμό μέσω του ηλεκτρικού αγωγού.
Η δεύτερη καταδίκη θα είναι σε σχέση με το κόστος ηλεκτρισμού –θα είναι πάντα ψηλό– αφού ακόμα και να αναπτυχθεί εσωτερικός ανταγωνισμός, η περιορισμένη σχετικά συνολική ισχύς θα σημαίνει πάντα και ψηλότερο κόστος, ενώ άλλες οι τιμές σε εσωτερικό ανταγωνισμό κι άλλες θα είναι σε ένα ευρύτερο ανταγωνισμό, όπου θα συμμετάσχει και η παραγωγή άλλων χωρών και πηγών παραγωγής.
Η δεύτερη καταδίκη θα είναι σε σχέση με το κόστος ηλεκτρισμού –θα είναι πάντα ψηλό– αφού ακόμα και να αναπτυχθεί εσωτερικός ανταγωνισμός, η περιορισμένη σχετικά συνολική ισχύς θα σημαίνει πάντα και ψηλότερο κόστος, ενώ άλλες οι τιμές σε εσωτερικό ανταγωνισμό κι άλλες θα είναι σε ένα ευρύτερο ανταγωνισμό, όπου θα συμμετάσχει και η παραγωγή άλλων χωρών και πηγών παραγωγής.
Η τρίτη καταδίκη της Κύπρου, σε περίπτωση απόφασης της ελληνικής κυβέρνησης να επιμείνει σε δικό της αγωγό Κρήτης – Αττικής, θα είναι η ενεργειακή εξάρτηση από την Τουρκία. Η οποία έχει στα σχέδιά της έναν ηλεκτρικό αγωγό Τουρκίας – κατεχομένων, όπως έκανε και με το νερό. Αν προσθέσουμε το γεγονός ότι πλέον τα ηλεκτρικά δίκτυα ελεύθερων – κατεχόμενων περιοχών είναι πλήρως συνδεδεμένα, σε μια περίπτωση βλάβης, μερικού ή πλήρους μπλακ άουτ, ανεπάρκειας παραγωγής κ.τ.λ. η Κύπρος θα εξαρτάται ηλεκτρικά από την Τουρκία, χωρίς διασύνδεση μέσω ηλεκτρικού αγωγού με άλλη χώρα και πηγές παραγωγής ηλεκτρισμού.
Αυτές είναι επιπτώσεις που πολύ θα θέλαμε να δούμε ότι τις βάζει στη ζυγαριά η ελληνική κυβέρνηση όταν θα αποφασίσει. Βέβαια, πρέπει να τις μετρά και η δική μας κυβέρνηση για να κινηθεί ανάλογα προς την ελληνική.
Κι όλα αυτά, επειδή σε περίπτωση που η Ελλάδα επιμένει στον αγωγό που προωθεί η Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΕ) και η εταιρεία του Διαχειριστή Δικτύου (ΑΔΜΗΕ), η ολοκλήρωση του EuroΑsia Interconnector θα είναι δύσκολη. Ο τεχνικός σχεδιασμός του αγωγού Κρήτης – Αττικής, όπως προωθείται από ΡΑΕ και ΑΔΜΗΕ, είναι με τεχνικά χαρακτηριστικά που κάνουν μη συμβατή την διασύνδεσή τους με τον EuroΑsia Interconnector. Ταυτόχρονα, η απουσία αξιοποίησης της χωρητικότητας του EuroΑsia Interconnector για τον ηλεκτρισμό μεταξύ Κρήτης και ηπειρωτικής Ελλάδας επιδρά αρνητικά και στη βιωσιμότητα του έργου. Χωρίς, μάλιστα, να έχει κανένας όφελος από αυτή την επιβάρυνση, δεν σημαίνει ότι θα είναι πιο φτηνός ένας ξεχωριστός αγωγός Κρήτης – Αττικής.
Αντίθετα, χωρίς τη σημαντική συγχρηματοδότηση –γίνεται λόγος μέχρι και 60%– του έργου από την Ε.Ε. που έχει εξασφαλίσει ο EuroΑsia Interconnector, οι Έλληνες καταναλωτές θα πληρώσουν πολύ ακριβά τον ξεχωριστό αγωγό μέσω των λογαριασμών ηλεκτρισμού στους οποίους θα μετακυληθεί το κόστος.
Υπήρχε αρχικά ένα κατανοητό επιχείρημα από πλευράς ΡΑΕ και της εταιρείας του ΑΔΜΗΕ για ξεχωριστό αγωγό. Ήταν αυτό της πίεσης του χρόνου. Η Κρήτη έχει απόλυτη ανάγκη από ηλεκτρική διασύνδεση κοντά στο 2020, επειδή οι μονάδες παραγωγής της είναι παλιές και πρέπει να κλείσουν, και επειδή η παραγόμενη ενέργεια στο νησί πλέον δεν είναι επαρκής.
Λέμε «αρχικά κατανοητό» επειδή πλέον δεν ισχύει. Τα χρονοδιαγράμματα προβλέπουν τον ίδιο χρόνο διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική με τον αγωγό που σχεδιάζουν οι ΡΑΕ – ΑΔΜΗΕ και με τον EuroΑsia Interconnector. Τα χρονοδιαγράμματα του δεύτερου έχουν μάλιστα και τη βούλα της Ε.Ε.
Τα επιχειρήματα περί κατεπείγοντος κ.τ.λ. τώρα μας φαίνονται ακόμα περισσότερο ως προφάσεις εν αμαρτίαις. Τους νοιάζει τόσο η Κρήτη και όχι η Ρόδος, που όπως φαίνεται έχει ακριβώς τα ίδια προβλήματα; Τις προάλλες ΡΑΕ και ΑΔΜΗΕ ενέκριναν για τη Ρόδο παράταση έως το 2022 της λειτουργίας παλιών ρυπογόνων μονάδων παραγωγής.
Περιμένουμε λοιπόν να δούμε…
Περιμένουμε λοιπόν να δούμε…
petrost@phileleftheros.com