Κομβικής σημασίας για την ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί η Συνθήκη του Μάαστριχτ η οποία υπογράφηκε το 1992 και εφαρμόστηκε το 1993. Μέχρι σήμερα αποτελεί τη βαθύτερη αναμόρφωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 1957, έτος ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τέσσερις δεκαετίες μετά την πρώτη Ιδρυτική Συνθήκη του Παρισιού, Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, για πρώτη φορά γίνεται το μεγάλο βήμα προς την πολιτική ενοποίηση. Με βάση τη Συνθήκη του Μάαστριχτ για πρώτη φορά οι χώρες που αποτελούν την Ευρωπαϊκή Ένωση καταφέρνουν να προχωρήσουν σε κοινές πολιτικές δράσεις και να εισαγάγουν τον μηχανισμό συναπόφασης.
Πρόκειται πραγματικά για μια ιστορική Συνθήκη, για μια Συνθήκη η οποία άλλαξε την μορφή της Ευρώπης αναπτύσσοντας υπερεθνική συνεργασία σε πολλά και σημαντικά ζητήματα όπως είναι για παράδειγμα η περιβαλλοντική νομοθεσία, η ενιαία αγορά και η κοινωνική πολιτική. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ έφερε ακόμα πιο κοντά τους λαούς της Ευρώπης και δημιούργησε στενότερη σχέση και συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων της. Οι Ευρωπαίοι πολίτες με βάση τη Συνθήκη του Μάαστριχτ απόκτησαν την ευρωπαϊκή υπηκοότητα, τους παραχωρήθηκε το δικαίωμα να μετακινούνται και να ζουν οπουδήποτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς οποιοδήποτε έλεγχο καθώς και να εκλέγουν και να εκλέγονται στις ευρωεκλογές ή στις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το Ευρωκοινοβούλιο αποτελεί καθοριστικής σημασίας θεσμό για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ απόκτησε επιπλέον αρμοδιότητες.
Οι Ευρωβουλευτές εκλέγονται απευθείας από τους κατοίκους των χωρών – μελών. Για πρώτη φορά το Ευρωκοινοβούλιο απόκτησε αρμοδιότητες συναπόφασης ενισχύοντας τη δημοκρατία. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ αποτέλεσε επίσης το προζύμι για την Οικονομική και Νομισματική Ένωση και τη δημιουργία του Ευρώ. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ αποτέλεσε το μεγάλο βήμα για να προχωρήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση πιο μπροστά. Επιτεύχθηκε η οικονομική ενοποίηση των κρατών – μελών επιτυγχάνοντας να θωρακίσει τα κράτη – μέλη και να τα προστατεύσει από κινδύνους που παρουσιάστηκαν. Η οικονομική κρίση βρήκε μια συμπαγή Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα κατάφερε να την ξεπεράσει. Στις Βρυξέλλες αφήνοντας πίσω τους πλέον την οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων, σκέφτονται ήδη την επόμενη μέρα, την ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ευημερία των λαών της Ένωσης.
Οι χώρες της Ευρώπης εάν ήταν διαμελισμένες, θα ήταν ταυτόχρονα και αδύναμες. Θα ήταν πιο ευάλωτες και οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης για αυτές θα ήταν πολύ μεγαλύτερες. Η οικονομική πολιτική των κρατών – μελών απόκτησε κοινοτική διάσταση και πλέον όλα τα οικονομικά δεδομένα και κριτήρια καθορίζονται σε ενιαία βάση από τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ η οποία οδήγησε στην δημιουργία της Ευρωζώνης έφερε μια ισορροπημένη οικονομική πολιτική για όλα τα κράτη – μέλη πετυχαίνοντας μεταξύ άλλων μια ομαλή και ισχυρή τραπεζική διαχείριση. Υπάρχει έλεγχος στο δημόσιο χρέος των κρατών – μελών, καθορίζεται πλαίσιο για τη νομισματική πολιτική η οποία ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και γενικώς οι αποφάσεις που αφορούν τα διάφορα θέματα οικονομίας των κρατών – μελών λαμβάνονται συλλογικά και στη βάση των καλώς νοουμένων συμφερόντων της Ένωσης.
Το Μάαστριχτ δια μέσου των χρόνων φαίνεται ότι πέτυχε πολύ σημαντικά αποτελέσματα. Η Συνθήκη που υπογράφηκε τότε, άφησε ανεξίτηλα το στίγμα της στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήταν η συμφωνία που θεμελίωσε την Ένωση και την έκανε ένα ισχυρό παίκτη στην παγκόσμια σκακιέρα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα τουλάχιστον στους τομείς της οικονομίας και του εμπορίου μπορεί και ανταγωνίζεται επί ίσοις όροις τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα. Αποτελεί πυλώνα σταθερότητας, ανάπτυξης και οικονομικής ευημερίας για τους λαούς της. Τα αποτελέσματα από αυτή την πορεία μόνο ως θετικά μπορούν να αποτιμηθούν. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ ήταν ίσως το μεγαλύτερο λιθαράκι στο οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ ίσως να αποτελεί τον οδηγό για να επιτευχθεί τελικά και η πολιτική ενοποίηση της Ένωσης. Με πολιτική βούληση από τα κράτη – μέλη μπορούν να έρθουν καλύτερες μέρες στην Ευρώπη.
*Τέως Διευθυντής Γραφείου Τύπου Προέδρου της Δημοκρατίας
