Έχω ομολογήσει ξανά ότι οι καθεχρονικές παράτες του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας για την «αποκατάσταση της δημοκρατίας» μου προκαλούν μεγαλύτερη αναγούλα κι από τα μπαϊράμια των Τούρκων για την «ειρηνική τακτοποίηση». Οι δυο λέξεις, άλλωστε, «αποκατάσταση» και «τακτοποίηση» συγκλίνουν και νοηματικά.
Αυτές οι βεγγέρες, λοιπόν, ποτέ δεν μου καθόντουσαν καλά. Όχι ότι έχω παραστεί και ποτέ –αν προσκληθώ θα το σκεφτώ- αλλά οι εικόνες που κυκλοφορούν από την καθιερωμένη επετειακή δεξίωση στη δική μου αντίληψη αποπνέουν μια αποφορά κακοπαιγμένης ηθογραφικής οπερέτας, με την υποκρισία, τη φάρσα της πολιτικής συνυπάρξεως και την ιλαρή σύμβαση της καθηκόντως παρουσίας να περισσεύουν.
Κι από μόνο του το γεγονός δημιουργεί βαρυγκώμια, αφού γρήγορα κατάντησε η πιο «δήθεν» κοσμική σύναξη στην εκτραχηλισμένη μεταπολιτευτική Ελλάδα. Κάτι σαν γκλιτεράτο γκαλά για να ξεχαρμανιάζουν τη ματαιοδοξία τους από βλαχοδήμαρχοι, εύθυμοι παράγοντες και πολιτικάντηδες μεσαίων και ελαφρών βαρών μέχρι διάττοντες σταρ και μεγαλόσχημες τηλεπερσόνες. Φανταστείτε και να αντιπαραβάλλει σημειωτικά κανείς το βαρύ κλίμα που καταπλακώνει την ίδια εποχή μια πονεμένη άκρη της μείζονας Ελλάδας. Και μάλιστα οφείλεται στους ίδιους ουσιαστικά λόγους, αφού την περιλάλητη «αποκατάσταση» επέφερε η κατάρρευση της Χούντας εξαιτίας της «τακτοποίησης» που λέγαμε προηγουμένως.
Ακόμη και την κυριολεξία του πράγματος να πιάσουμε, διερωτώμαι από πού κι ως πού θεωρούμε «αποκατάσταση δημοκρατίας» την εξ ανάγκης ανάληψη καθηκόντων από τον Κωνσταντίνο Γ. Καραμανλή, που 11 χρόνια πριν την είχε κοπανήσει ακροποδητί για το Παρίσι. Ο αυτοεξόριστος εθνάρχης επέστρεψε μετά βαΐων και κλάδων τη νύχτα της 23ης προς 24η Ιουλίου 1974 με αεροπλάνο που του παραχώρησε ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, κατόπιν πρόσκλησης από τον «Πρόεδρο της Δημοκρατίας» στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη, τον βαλτό από τη φατρία Ιωαννίδη. Του έλαχε ο κλήρος «να ηγηθή κυβερνήσεως Εθνικής Ενότητος», των πολιτικών δηλαδή που θα αντικαταστούσαν τα στρατιωτικά λαμόγια. Πρωθυπουργός εξελέγη στις βουλευτικές εκλογές της 17ης Νοεμβρίου του ιδίου έτους και μάλλον αυτή έπρεπε κανονικά να γιορτάζουμε ως ημερομηνία αποκατάστασης, εντούτοις η επέτειος ήταν «πιασμένη» από άλλο γεγονός που συνέβη έναν χρόνο νωρίτερα.
Με το δράμα της Κύπρου μόλις να έχει αρχίσει να εκτυλίσσεται και τον δεύτερο Αττίλα να έπεται, με την ανάγκη να παρασέρνει τις εξελίξεις στην Ελλάδα, ε, δεν το λες και αποκατάσταση δημοκρατίας αυτό το πράγμα. Περισσότερο με αποκατάσταση παρθενίας μοιάζει. Μια πολιτική παρθενορραφή για να καταπραΰνει τις ενοχές για το ασήκωτο τίμημα και να χρυσώσει το χάπι της εθνικής τραγωδίας. Ούτε γάτα ούτε ζημιά.
Επί της ουσίας, η Ελλάς κείται πολιτικά μακράν κι ακολουθεί την τακτική «άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε». Δεν πρέπει να ξενίζουν πια στην Κύπρο τα περί αποκλιμάκωσης κι οι ανακουφιστικοί συριγμοί για την αποφυγή θερμού επεισοδίου, την ώρα που το Μπαρμπαρός σιγοντάρει την καμπάνια «Αμμόχωστος είναι το καλοκαίρι σου». Τις δε επισημάνσεις ότι αυτό είναι άλλου παπά ευαγγέλιο κι ότι «η Κύπρος είναι ανεξάρτητο κυρίαρχο κράτος» κι οι πιο αιθεροβάμονες τις εντάσσουν μέσα στο σκληρό τσόφλι της διπλωματικής αβρότητας.
Ειρήσθω εν παρόδω, η δήλωση περί της Κύπρου που κείται μακράν έγινε από τον Καραμανλή στη «δημοκρατικά αποκατεστημένη» πια Ελλάδα, στα μέσα Αυγούστου που ο Αττίλας ΙΙ προέλαυνε κι ο τουρκικός στρατός κατακτούσε περισσότερα απ’ όσα διεκδικούσε. Ήταν η φυσική συνέχεια του «η Ελλάς αναπνέει με δύο πνεύμονας, τον μεν αγγλικόν, τον δε αμερικανικόν» που είχε εκστομίσει μερικές δεκαετίες νωρίτερα ο Γεώργιος Παπανδρέου. Κοινώς, δεν θα κάτσει να σκάσει κιόλας, οπότε πλέον «συμπαρίσταται» και η Κύπρος «αποφασίζει».
Φέτος, ήταν κάπως διαφορετικό το γκάρντεν πάρτι στο νεοκλασικό πρώην ανάκτορο επί της Ηρώδου Αττικού, το οποίο παρεμπιπτόντως απέχει μόλις ένα λεπτό με τα πόδια από την πρεσβεία της Τουρκίας στην Αθήνα. Δεν ήταν μόνο το ότι για πρώτη φορά στην ιστορία είχαμε οικοδέσποινα, γυναίκα. Άσχετα με το πόσο σοβαρά και αξιοπρεπώς έχει πάρει τον (μάλλον τζούφιο) θεσμικό της ρόλο η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η ενοχλητική αίσθηση παραμένει. Έπεσε βέβαια λίγο η σκιά της πανδημίας κι οι περιορισμοί που επέβαλαν ένα μικρό αραίωμα κι υποχρέωσαν σερβιτόρους και μπουφετζήδες να κυκλοφορούν με εξεζητημένες διάφανες μάσκες. Ίσως και λίγο το ότι μαζί με το γκουρμέ κέιτερινγκ οι καλεσμένοι κλήθηκαν να χωνέψουν τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, αλλά και τη σκέψη ότι Τούρκοι πιτσιρικάδες στην Αντίφελλο δύνανται να στραβώνουν για πλάκα με λέιζερ πόιντερ περιπτέρου τους ανυποψίαστους Μεγίστιους.
Η δημοκρατία βάλλεται κι οπωσδήποτε έχει ανάγκη από συμβολικές ανάσες. Με κάθε σεβασμό στον θεσμό, ωστόσο, χρόνο με τον χρόνο το σουαρέ της αποκατάστασης φλομώνει όλο και περισσότερο με το αυτολιβάνισμα των πραγματικά αποκατεστημένων της Μεταπολίτευσης και των επιγόνων τους.
