Δυστυχώς, δεν είναι πολλοί πια οι άνθρωποι με δημόσιο λόγο εδώ στην Ελλάδα που ακόμα έχουν μες στην ψυχή και στην έγνοια τους την Κύπρο. Ένας από αυτούς είναι ο μουσικοσυνθέτης Γιώργος Ανδρέου, με τον οποίο συχνά-πυκνά συζητάμε για τα πολιτικά και κοινωνικά πράγματα στο νησί.
Κάθε μέρα, στην εκπομπή μου στην ΕΡΤ, κάνω αναφορά στα δύο μεγάλα πολεμικά μέτωπα που, δυστυχώς, είναι ακόμα ενεργά. Το ένα στην Παλαιστίνη, που είναι κιόλας στην 571η ημέρα σήμερα και το άλλο στην Ουκρανία που σήμερα μετράει 1.161 μέρες εισβολής από τον Πούτιν.
Παρακάλεσα, λοιπόν, τον Γιώργο, αυτά που συχνά-πυκνά συζητάμε μαζί, να μου τα γράψει. Για να μείνουν. Δέχτηκε αμέσως και πρόταξε στην αρχή κάποια λόγια ενός άλλου πολύ μεγάλου φίλου της Κύπρου μας. Τον ευχαριστώ.
«“Εύκολα «τρίβεται» ο άνθρωπος μες στους πολέμους. Ο άνθρωπος είναι μαλακός, ένα δεμάτι χόρτο. Χείλια και δάχτυλα που λαχταρούν ένα άσπρο στήθος, μάτια που μισοκλείνουν στο λαμπύρισμα της μέρας και πόδια που θα τρέχανε, και ας είναι τόσο κουρασμένα, στο παραμικρό σφύριγμα του κέρδους. Ο άνθρωπος είναι μαλακός και διψασμένος σαν το χόρτο, άπληστος σαν το χόρτο. Ρίζες τα νεύρα του και απλώνουν. Σαν έρθει ο θέρος προτιμά να σφυρίξουν τα δρεπάνια στ’ άλλο χωράφι. Σαν έρθει ο θέρος άλλοι φωνάζουν για να ξορκίσουν το δαιμονικό, άλλοι μπερδεύονται μες στα αγαθά τους, άλλοι ρητορεύουν. Αλλά τα ξόρκια, τα αγαθά, τις ρητορείες, σαν είναι οι ζωντανοί μακριά, τι θα τα κάνεις; Μήπως ο άνθρωπος είναι άλλο πράγμα; Μην είναι αυτό που μεταδίνει τη ζωή; Καιρός του σπείρειν, καιρός του θερίζειν. Πάλι τα ίδια και τα ίδια θα μου πεις φίλε. Όμως τη σκέψη του πρόσφυγα, τη σκέψη του αιχμάλωτου, του ανθρώπου σαν κατάντησε και αυτός πραμάτεια, δοκίμασε να την αλλάξεις. Δεν μπορείς”.
Διάβασα αυτό το απόσπασμα από το υπέροχο ποίημα του Γιώργου Σεφέρη, ο “Τελευταίος Σταθμός”, γιατί, όσο ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται τόσο ο άνθρωπος που έχει γίνει πραμάτεια, ο άνθρωπος που είναι πρόσφυγας θα μας στοιχειώνει. Και θα μας στοιχειώνει, επειδή ο τωρινός πρόσφυγας μας θυμίζει τον πρόσφυγα του παρελθόντος. Μας θυμίζει το θύμα του προηγούμενου πολέμου. Μας θυμίζει την Κύπρο μας. Δεν μπορώ βλέποντας την Ουκρανία, να μην σκέφτομαι την Κύπρο.
Και δεν μπορώ, να μην αγανακτώ βλέποντας πόσο λίγες είναι οι αναφορές, σχεδόν ανύπαρκτες, αναφορές που να συνδέουν αυτά που γίνονται τώρα στην Ουκρανία με αυτά που συνέβησαν στην Κύπρο. Πρόσφυγες τώρα, πρόσφυγες και τότε. Μία χώρα που ένα κομμάτι της καταλαμβάνεται με τρόπο παράνομο, με τρόπο εντελώς έξω από το διεθνές δίκαιο, από μια άλλη χώρα, η οποία για να “δικαιολογήσει” την επέμβασή της, την εισβολή της, επινοεί μια σειρά από παραλογισμούς, μια σειρά από εντελώς ανακόλουθες ερμηνείες των απολύτως παρανόμων επιλογών της.
Ψάχνουμε ακόμα για μια πρόβλεψη ως προς το τι πρόκειται να συμβεί στη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας; Και που θα καταλήξει όλη αυτή η ιστορία; Σε ποιο είδους status quo; Ας ρίξουμε μια ματιά στην Κύπρο μας, νομίζω ότι οι απορίες μας θα λυθούν. Διάλεξα το ποίημα του Σεφέρη επειδή ο Σεφέρης λάτρευε την Κύπρο και στο “Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ΄” (σχετική και η φωτογραφία που επιλέγω…) είχε προβλέψει όλα αυτά που επρόκειτο να συμβούν. Διάλεξα να συνδέσω και το ποίημα του Σεφέρη με το σχόλιο μου, επειδή οι γείτονες μας έχουν “ξεσαλώσει”. Και ο Ερντογάν μας κουνάει το υψωμένο του δάχτυλο απειλώντας μας καθημερινά. Είμαι ο Γιώργος Ανδρέου. Καλημέρα σας».
