Αν αναζητήσει κάποιος μια εικόνα, που να συνοψίζει το τι πάει στραβά σε αυτόν τον τόπο, είναι αρκετό να φέρει στο μυαλό του τη χθεσινή του πινγκ-πονγκ ευθυνών το οποίο στήθηκε πάνω από το άψυχο σώμα του 22χρονου νέου που σκοτώθηκε το Μεγάλο Σάββατο στη μάχη για μια λαμπρατζιά. Η φωτιά στη συγκεκριμένη λαμπρατζιά μπορεί να μην άναψε ποτέ. Ο πόνος και η θλίψη την ισοπέδωσαν… Άναψαν, ωστόσο, οι γνωστές πολιτικές φωτιές. Εμφανίστηκε με το γνωστό απεχθές του προσωπείο ο πόλεμος των ευθυνών: Ποιος φταίει; Ποιος δεν πρόλαβε; Ποιος ήταν λιγότερο υπεύθυνος από τον άλλον;
Η Κυβέρνηση, η Βουλή, οι Δήμοι και η Αστυνομία εξοργιστικοί πρωταγωνιστές σε μια θλιβερή χορογραφία αυτοαπαλλαγής. Επικαλούμενοι προκλητικούς ισχυρισμούς. Για δήθεν τεχνικά προβλήματα. Με ημερομηνίες, που κορυφώνουν την οργή. Με εξόφθαλμη προσπάθεια να απεκδυθούν κάθε ευθύνης. Ανέτρεξαν στις αποθήκες της αρχαιότητας. Ανέσυραν την πολεμική μηχανή του καταπέλτη για να εκσφενδονίσουν κατά των άλλων κατηγορίες. Πιστοί στο ρητό ότι η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση.
Τι τραγικό όμως; Κανένας από όσους είχαν λόγο και ρόλο, δεν έδρασε κατά τρόπο που να προστατεύσει τον νεαρό Ντάνιελ. Κανένας δεν μπόρεσε να αποτρέψει το κακό που όλοι έβλεπαν να έρχεται. Ένας νέος άνθρωπος πλήρωσε με τη ζωή του την ατολμία, την αδιαφορία και την πολιτική δειλία μιας ολόκληρης πολιτείας.
Κυβέρνηση, Βουλή, Δήμοι, όλοι έτοιμοι να δείξουν τον διπλανό τους. Να προσποιηθούν ότι προσπάθησαν, ότι προειδοποίησαν αλλά δεν πρόλαβαν. Μόνο που το έγκλημα δεν ήταν ξαφνικό, ήταν προαναγγελθέν. Χρόνια τώρα, τα φαινόμενα παραβατικότητας, εγκληματικών ενεργειών και ωμής βίας γύρω από το έθιμο των λαμπρατζιών έστελναν ένα και μόνο μήνυμα: Το κακό έρχεται. Και τους βρήκε όλους ανεπαρκείς. Και τους εξέθεσε.
Η Κυβέρνηση σπεύδει να διευκρινίσει ότι το νομοσχέδιο για τις λαμπρατζιές κατατέθηκε στη Βουλή. Πότε όμως; Στις 8 Απριλίου. Μόλις 12 μέρες πριν από το Πάσχα! Ο Χαρτσιώτης παρακαλούσε, λέει, τη Βουλή «έστω και την υστάτη» να το ψηφίσει. Μέσα στη θλίψη μας για την τραγωδία, ένα τόσο γελοίο επιχείρημα καταφέρνει να σχηματίσει ένα ελαφρύ μειδίαμα στα χείλη μας… Ένοχοι είστε οι κυβερνώντες!
Η Βουλή, από την άλλη, απορεί γιατί δεν της έστειλαν νωρίτερα το νομοσχέδιο. Όχι πως χτυπούσε ποτέ το χέρι στο τραπέζι για να το ζητήσει, αλλά τώρα που έγινε το κακό, θυμήθηκε ότι δεν είχε αρκετό χρόνο. Το πρόβλημα ήταν η ημερομηνία εφαρμογής, λένε. Τόσα χρόνια, όμως, που έβλεπαν τα έκτροπα γύρω από το άλλοτε ήρεμο έθιμο να θεριεύουν, τι έκαναν; Γιατί δεν ούρλιαξαν; Γιατί δεν πίεσαν; Γιατί δεν απαίτησαν; Ένοχοι είστε κι εσείς!
Οι Δήμοι πάλι, με ανακοίνωσή τους, καταγγέλλουν όσους τους κατηγορούν. Θεωρούν «απαράδεκτο» να τους φορτώνεται η ευθύνη. Επικαλούνται ότι δεν έχουν προσωπικό και εξοπλισμό για να εποπτεύσουν το φαινόμενο. Μάλιστα. Αλλά κάθε χρόνο γνώριζαν ακριβώς τι συμβαίνει, πού και πότε. Κανείς δεν τους εμπόδισε να απαιτήσουν έγκαιρα την απαραίτητη στήριξη. Ένοχοι κι εσείς!
Κοινός παρονομαστής σε όλα τα πιο πάνω: Ουδείς αναλαμβάνει ευθύνη. Ουδείς ομολογεί «ναι, φταίμε επειδή δεν κάναμε ό,τι μπορούσαμε». Δεν είναι η πρώτη φορά. Η αδράνεια και η ανοχή στα φαινόμενα ανεξέλεγκτης και παραβατικής συμπεριφοράς έχουν γίνει δομικό χαρακτηριστικό της ζωής μας.
Το βλέπουμε στα γήπεδα, όπου η βία κλιμακώνεται κάθε χρόνο, και η μόνη απάντηση είναι κάμερες και μέτρα που δεν εφαρμόζονται. Το βλέπουμε στα σχολεία και στις γειτονιές, όπου η νεανική παραβατικότητα αντιμετωπίζεται με παθητικότητα και ευχολόγια. Το ίδιο συνέβη και με τις λαμπρατζιές. Η Πολιτεία νίπτει τας χείρας της κάθε Πάσχα και ξυπνά μόνο όταν χαθεί μια ζωή.
Το ερώτημα είναι πλέον κυνικό, αλλά αναπόφευκτο: Πόσοι ακόμη πρέπει να πεθάνουν για να τελειώσει το θέατρο των ευθυνών; Πόσα παιδιά πρέπει να τραυματιστούν, πόσοι πολίτες να φοβούνται να περάσουν από γειτονιές που έχουν μετατραπεί σε φρούρια αυτοσχέδιων εμπρηστών; Πόσες τραγωδίες θα βαφτίζονται «ατυχήματα» και θα προστίθενται στα στατιστικά μιας ετήσιας, επαναλαμβανόμενης ντροπής;
Η κοινωνία δεν χρειάζεται άλλες δικαιολογίες. Δεν αντέχει άλλες δηλώσεις «οργής και λύπης». Χρειάζεται αποφάσεις. Νομοθετική ρύθμιση, που να συνοδεύεται από αποτελεσματικό έλεγχο. Μηδενική ανοχή σε παραβατικές συμπεριφορές, ακόμη κι αν είναι «παράδοση».
Δεν φταίνε μόνο οι «άλλοι». Όλοι φταίτε κύριοι. Και όλοι –αντί να το αναγνωρίσετε– προσπαθείτε να ξεγλιστρήσετε. Μπλέκοντας τον θάνατο ενός νέου με το αν είχε ή δεν είχε ψηφιστεί ένα νομοσχέδιο.
Δεν φταίει η λαμπρατζιά. Φταίτε εσείς που αφήσατε μια παράδοση να μετατραπεί σε πεδίο μάχης. Φταίει η συνενοχή στην ανομία. Φταίνε οι θεσμοί που ανέχτηκαν, συγκάλυψαν και τελικά κανονικοποίησαν ένα επικίνδυνο φαινόμενο στο όνομα της «παράδοσης». Η Πολιτεία απέτυχε και τώρα ψάχνει εχθρούς για να κρυφτεί. Όχι, δεν πέθανε ο νεαρός επειδή δεν ψηφίστηκε το νομοσχέδιο. Πέθανε γιατί το κράτος ήταν επί χρόνια απόν.
Αρκετά πια. Πρέπει να εκλείψει η ανευθυνότητα. Να εγκαταλειφθεί η παθητικότητα. Να τελειώσει και η υποκρισία. Το χειρότερο είναι πως δεν υπάρχει καμία διαβεβαίωση ότι κάτι θα αλλάξει. Γιατί αυτό το κράτος, δυστυχώς, δεν μαθαίνει από τα λάθη του. Μαθαίνει μόνο να τα δικαιολογεί.
Τώρα ήταν οι λαμπρατζιές. Κάποια στιγμή θα έρθει το πρώτο θύμα στα γήπεδα. Κάποια στιγμή θα έρθει το πρώτο θύμα και στις συγκρούσεις νεαρών. Και τότε πάλι θα αναζητάτε χαμένα νομοσχέδια…
