Η βία στην οικογένεια, η υιοθεσία και η παρένθετη μητέρα.
Όλο και πιο συχνά διαβάζουμε για παιδιά που κακοποιούνται από τους γονείς τους ή το στενό περιβάλλον τους. Το Γραφείο Ευημερίας αδυνατεί εδώ και χρόνια να διαχειριστεί τα θέματα αυτά, ακόμα και όταν οι λειτουργοί του έχουν γνώση ότι η τάδε ή η δείνα οικογένεια είναι προβληματική. Και αφού συμβεί κάτι κακό σ’ ένα παιδί, η διευθύντρια του Τμήματος επικαλείται πάντα την έλλειψη προσωπικού, όμως τίποτα δεν αλλάζει. Αυτή τη φορά η κυβέρνηση έχει μάλλον θορυβηθεί, όπως συνάγεται από την κατάθεση στη Βουλή τροποποιητικού νομοσχεδίου για τις σχέσεις γονέων και παιδιών – όμως δεν ζήτησε τη γνώμη κανενός από τους σχετικούς επιστημονικούς φορείς και οργανώσεις, σύμφωνα με τους οποίους αυτό είναι πρόχειρο, επικίνδυνο, αναχρονιστικό και αχρείαστο. (Εντέλει η Βουλή έδωσε προθεσμία ενός μηνός για τις αναγκαίες διαβουλεύσεις).
Ξενίζει ιδιαίτερα η πρόνοια ότι μπορεί ένα παιδί να απομακρυνθεί από τους γονείς του χωρίς δικαστική εντολή, όπως προνοεί η υπάρχουσα νομοθεσία, απλώς επειδή έτσι έκρινε κάποιος από το Τμήμα Ευημερίας. Μπορεί όντως να είναι απαραίτητο και σωτήριο για ένα παιδί να φύγει από ένα κακοποιητικό περιβάλλον, ωστόσο δεν γίνεται να αποφασίσει γι’ αυτό ένας άνθρωπος, και μάλιστα με μάλλον ανεπαρκή επιστημονικά προσόντα και γνώσεις. Ακόμα και η Σουσάνα Παύλου, η διορισμένη από το Υπουργικό Συμβούλιο πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια, εκφράζει έντονους προβληματισμούς για τις προτεινόμενες αλλαγές στον νόμο. Η κυβέρνηση οφείλει να συμβουλευτεί, επιτέλους, αυτούς που γνωρίζουν κάτι παραπάνω για τις σχέσεις γονιών και παιδιών. Τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας πρέπει να προβληματίσουν βαθύτερα τους νομοθέτες.
Η υπάρχουσα νομοθεσία απαιτεί μια σειρά από προϋποθέσεις για την τεκνοποίηση μέσω παρένθετης μητέρας είτε για την υιοθεσία παιδιού από κάποιο (ετερόφυλο) ζευγάρι ή μονήρη γυναίκα: Να περάσουν από ψυχολογική αξιολόγηση, αφού αποδείξουν στο Συμβούλιο Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ότι δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν. Επίσης, σύμφωνα με τον εκσυγχρονισμένο νόμο περί υιοθεσίας, εφόσον η Επιτροπή Συνταιριάσματος παιδιού προς υιοθεσία εντοπίσει το καταλληλότερο (ρωτούν και το ίδιο), αφού συμμετάσχουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα οι υποψήφιοι γονείς και εφόσον η Συμβουλευτική Επιτροπή εγκρίνει την καταλληλότητά τους. Ωστόσο, οι νομοθεσίες αποκλείουν τα ομόφυλα ζευγάρια και τους μονήρεις άνδρες, κάτι που συνιστά «δυσμενή διάκριση (εις βάρος του παιδιού) εξαιτίας του γενετήσιου προσανατολισμού των γονέων», σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του ΕΔΑΔ.
Είναι ειρωνικό το ότι, όταν πρόκειται για υιοθεσία ή τεκνοποίηση μέσω παρένθετης μητέρας, πρέπει να ικανοποιούνται ένα σωρό προϋποθέσεις, όμως κανείς δεν εξετάζει αν ένα «κανονικό», ετερόφυλο ζευγάρι που θέλει να γεννήσει ένα παιδί είναι ικανό να το αναθρέψει. Και να που η κυβέρνηση αισθάνθηκε υποχρεωμένη να προστατέψει τα παιδιά από τους κακούς γονείς, αν και με λάθος τρόπο. Επίσης, ο αποκλεισμός κάποιων από εκείνους που θέλουν παιδί χωρίς κανέναν ουσιαστικό λόγο περί της μη καταλληλότητάς τους (εκτός από τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό), συνιστά καταδικαστέα διάκριση λόγω φύλου. Κυβερνήσεις και βουλευτές επικαλούνται κάποιους θολούς κοινωνικούς «κανόνες ηθικής» που τους υποβάλλουν συντηρητικοί και εκκλησιαστικοί κύκλοι, για να αποφασίσουν εντελώς αυθαίρετα το τι μπορεί να κάνει και τι όχι με το σώμα του και με τη ζωή του κάποιος άλλος.
Η νομοθεσία πρέπει να εξυπηρετεί τα δικαιώματα και την ευημερία του παιδιού – κάθε παιδιού. Ωστόσο, το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου αντιτίθεται στη χρησιμοποίηση παρένθετης μητέρας (για ετερόφυλα και ομόφυλα ζευγάρια), αν και είναι νόμιμη σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Μιλά για κυκλώματα εμπορίας και εκμετάλλευσης ευάλωτων γυναικών, κυρίως μέσω κατεχομένων. Αυτά όντως υπάρχουν, όμως μπορούν να αντιμετωπιστούν με τον κατάλληλο και αυστηρό έλεγχο. Είναι γεγονός ότι δύσκολα βρίσκονται γυναίκες πρόθυμες να κυοφορήσουν ένα ξένο παιδί (στην Κύπρο οι περισσότερες που το έκαναν είναι Ουκρανές). Ο νόμος δεν επιτρέπει χρηματική αμοιβή της παρένθετης (γιατί;) εκτός από τα έξοδα διαβίωσης, ιατρικής παρακολούθησης και συνδρομής που καταβάλλουν οι υποψήφιοι γονείς, τα οποία μπορεί να είναι πολύ υψηλά. Πιστεύει όμως κανείς ότι όντως μια γυναίκα θα γίνει παρένθετη μητέρα δωρεάν; Γιατί να το κάνει; Δεν επιτρέπεται ούτε η διαφήμιση, αλλά για ρίξτε μια ματιά στο Facebook (π.χ. ParenthetiMiteraGR). Οι απαγορεύσεις ευνοούν την παρανομία.
chrarv@philelefheros.com
MINORITY REPORT, 13.04.2025
