Στη στήλη μας σήμερα, θα παρακάμψω τους Αριθμούς της Εβδομάδας και θα σας παραθέσω σημεία μια συζήτησης που είχα χθες, Παρασκευή, για την πολυσυζητημένη σειρά στο Netflix, «Adolescence», δηλαδή «Εφηβεία», την οποία έχουν παρακολουθήσει εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.
Είναι η ιστορία ενός 13χρονου αγοριού που κατηγορείται ότι δολοφόνησε με επτά μαχαιριές μια συμμαθήτριά του. Τα πρόσωπα που ξεχωρίζουν, εκτός από τον μικρό, είναι οι γονείς του, ένας αστυνομικός που ψάχνει να βρει στοιχεία, και μια ψυχοθεραπεύτρια, που ψάχνει να βρει τι κρύβει το παιδί αυτό μέσα του.
Μίλησα με την κ. Αννίτα Λουδάρου. Ψυχαναλύτρια-ψυχολόγος, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αναλυτικής και Οικογενειακής Ψυχοθεραπείας. Μαθήτρια του σπουδαίου ψυχίατρου, Ματθαίου Γιωσαφάτ. Που, δυστυχώς, έφυγε από τη ζωή το 2022, μήνα Ιούλιο, μες τη πανδημία.
Και θυμάμαι σαν σήμερα ότι στις 28 Ιουλίου εκείνης της χρονιάς, είχαμε βρεθεί με την κ. Λουδάρου και ήταν πραγματικά απαρηγόρητη. Μερικά πράγματα που συγκράτησα, διαβάζοντας τα βιβλία του, είναι ότι:
> Ο τρόπος που μεγαλώνουμε τα παιδιά μας είναι κακός. Και τι πρότεινε για να διορθωθεί αυτό; Να γίνονται στα σχολεία Μαθήματα Ζωής και για τις Ανθρώπινες Σχέσεις.
> Ότι ο γάμος είναι μια από τις σημαντικότερες αιτίες της κατάθλιψης.
Επιστρέφοντας τώρα στο «Adolescence», η κ. Λουδάρου άνοιξε την κουβέντα για την έξαρση της εφηβικής βίας που είναι σε έξαρση:
Μιλάμε για τη βία όπως τη βλέπουν στο κινητό, στην τηλεόραση, στην απουσία του παππού και της γιαγιάς, στην αλλαγή της κοινωνίας. Κάποτε λέγαμε ότι δεν αυξήθηκε η βία αλλά εμείς τώρα τη μαθαίνουμε πιο γρήγορα. Δεν είναι όμως αυτός ο λόγος. Αν δει κάποιος τα περιστατικά βίας, υπάρχουν σαφείς διαφορές με το παρελθόν τόσο στην ποσότητα όσο και στα άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Μοιάζει σαν όσα φαίνονται παιχνίδια στο διαδίκτυο να μεταφέρονται στην αληθινή ζωή.
Σαν η πραγματική, η αληθινή ζωή να αρχίσει να διαφεύγει και να κερδίζει έδαφος το φανταστικό που διογκώνεται και νομιμοποιεί πάσης φύσεως μη πολιτισμένες πράξεις, ενώ, την ίδια στιγμή, οι ψυχισμοί μεταβάλλονται.
Η ανθρώπινη υγεία, ευεξία, αξιοπρέπεια, ήθος, αξίες υποβιβάζονται, ενόσω τα ψυχοσυναισθηματικά συμπτώματα αυξάνονται, οι ηθικοί κώδικες και φραγμοί αναστέλλονται με αποτέλεσμα τα δικαιώματα των ανθρώπων να βάλλονται ισχυρά και να απειλούνται. Το ίδιο απειλούνται και οι ανθρώπινες σχέσεις.
Ταυτόχρονα, η κ. Λουδάρου υπογραμμίζει τη σημασία του ναρκισσισμού, «που είναι χαρακτηριστικό της σύγχρονης εποχής». Και, εξηγείται: «Γιατί πλήττει περισσότερο τα παιδιά και τους εφήβους».
Δηλαδή, την ερωτώ, «γεννάει η εποχή μας νάρκισσους;». Κι απαντά:
«Οι κοινωνικοί ψυχολόγοι καταγράφουν μια σταθερή άνοδο στον ναρκισσισμό μεταξύ εφήβων και μετεφήβων παγκοσμίως.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τονίζουν αυτή την αύξηση ναρκισσισμού. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι γεμάτα χρήστες που εκφράζουν καυστικές επιπλήξεις, επειδή, από την μια τους αρέσει να το κάνουν και από την άλλη τους ανακουφίζει από τις αποδοκιμασίες που θα λάμβαναν στον πραγματικό κόσμο.
Ίσως δεν υπάρχει καλύτερη περιγραφή του ναρκισσισμού απ’ αυτήν που έχει δώσει ο Τολστόι. “Ο άνθρωπος μοιάζει με ένα κλάσμα. Ο αριθμητής είναι ο πραγματικός εαυτός του και ο παρονομαστής η ιδέα που έχει για τον εαυτό του”.
Δηλαδή, όσο μεγαλύτερος είναι ο παρονομαστής, τόσο μικρότερη η αξία του κλάσματος. Αυτός ο ναρκισσισμός στην εποχή μας διογκώνεται προς το άπειρο».
ΥΓ: Στη φωτογραφία, ο 13χρονος μαζί με την ψυχοθεραπεύτρια. Εννοείται πως αυτήν τη συζήτηση θα τη συνεχίσουμε…
