Συγκρατώ τις δύο πρώτες στροφές από το ποίημα του ψυχοθεραπευτή Σώτου Μιχαήλ, γραμμένο το 2023 για την κόρη του Ρεβέκκα Μιχαήλ,  με την ευκαιρία των 40ων γενεθλίων της, που διάβασε η μεγαλύτερη κόρη του Έμμα Μιχαήλ, στην εκδήλωση που έγινε στη μνήμη του στις  5 Απριλίου 2025 στη Λευκωσία, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του.

«Λένε ότι ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο, καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο και το μεταξύ φωτεινό διάστημα, το λέμε ζωή. Εγώ λέω ερχόμαστε από ένα φωτεινό χώρο και επιστρέφουμε σε ένα φωτεινό χώρο και το ενδιάμεσο άγνωστο διάστημα, το λέμε ζωή. Καθήκον μας, από την άφιξή μας και μετά, είναι να φωτίσουμε αυτό το άγνωστο διάστημα…».

Συγκρατώ επίσης από αυτή την επιδραστική συνάθροιση, τη σύντομη παρέμβαση ενός από τους παρευρισκόμενους φίλους και εκτιμητές του Σώτου Μιχαήλ, του πρώην πρέσβη της Σουηδίας στην Κύπρο  Ingemar Lindahl, που αναφέρθηκε στη διαμόρφωση του Σώτου ως ανθρωπιστή και υπέρμαχου της απελευθέρωσης από τα δεινά κάθε μορφής αυταρχισμού, μέσα από τις εμπειρίες των παιδικών του χρόνων, ως γιος ενός αυταρχικού πατέρα.

Ο ίδιος ο Σώτος Μιχαήλ, σε συνεντεύξεις που του πήρα τα τελευταία χρόνια, αναφερόταν πάντα στο «δυσλειτουργικό» σύστημα της Κύπρου, όπως το αποκαλούσε, που δεν επέτρεπε – και σε μεγάλο βαθμό δεν επιτρέπει ακόμα και σήμερα – τις νέες ιδέες και τις αλλαγές. Μου είχε μιλήσει για τις μεγάλες υπαρξιακές αναζητήσεις του, όταν 20χρονος το 1973, έφυγε από το Καϊμακλί, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε και εγκαταστάθηκε στην Αγγλία, μέχρι το 2010 που επέστρεψε στο νησί. «Όταν έφυγα για την Αγγλία – μου είχε πει – νόμιζα ότι πήγαινα κάπου. Αντιλήφθηκα εκ των υστέρων, ότι έφευγα κυνηγημένος από κάτι που επαναλαμβανόταν σε κάθε στάδιο της ωρίμανσής μου. Επρόκειτο για ένα καθεστώς εξουσίας και εκφοβισμού, που κυριαρχούσε σε κάθε πτυχή της ζωής γύρω μου, όπως ήταν το σπίτι, το νηπιαγωγείο, το δημοτικό, το σχολείο μέσης εκπαίδευσης, ο στρατός.

Αυτό το καθεστώς, δεν ανεχόταν την ελευθερία να έχεις τις δικές σου σκέψεις, ή τα δικά σου συναισθήματα. Λες και ήταν αμάρτημα να είσαι διαφορετικός, να σκέφτεσαι ή ακόμα και να νιώθεις διαφορετικά από το καθεστώς…». Ο Σώτος Μιχαήλ πάλεψε μέχρι την τελευταία του πνοή, για την ελευθερία του και την ελευθερία των άλλων, προσπαθώντας πάντα να φωτίσει τη δική του ζωή και τη ζωή των άλλων…