Ζούμε σε μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται από έλλειμα ηθικών αξιών, που δημιουργεί ανθρώπους χωρίς προσωπικότητα που πιστεύουν σε θαύματα. Πιστεύουν σε κάθε εμφανιζόμενο «νεωτεριστή» που τον μετατρέπουν αμέσως σε ένα είδωλο. Έτσι μέρος της ανθρώπινης κοινωνίας καταντά έρμαιο του ειδώλου της και των έργων του. Λατρεύοντας το είδωλο προσαρμόζεται στις ανοησίες και τα ελαττώματα που του φέρνουν όφελος (ριάλια). Δυστυχώς, ο άνθρωπος καταβάλλει προσπάθεια να νομιμοποιήσει, να εξιδανικεύσει τις πράξεις του ειδώλου του, να το εναρμονίσει με την ανυπαρξία του.
Ελάχιστοι ψηφοφόροι προβληματίζονται σοβαρά πριν ψηφίσουν.
Ο Ανδρέας Λασκαράτος (1811-1901) στο βιβλίο του «Ιδού ο άνθρωπος» γράφει τα εξής για τον ψηφοφόρο: «Ο ψηφοφόρος, εκτός σπάνιων εξαιρέσεων, είναι ον ολοκλήρως ανίδεο των ηθικό-πολιτικό-κοινωνικών συμφερόντων της ανθρωπότητας, του έθνους του ή του τόπου του. …Εκτιμά και γυρεύει το ιδιαίτερο ατομικό του συμφέρον. Εις την ψήφο, αυτός έχει ένα πίστωμα. Πίστωμα χωρίς προσδιορισμένο ποσόν. …Πληρώνεται ακόμη το πίστωμά του και με υπόσχεση μιας θέσεως. Πληρώνεται και με υπόσχεση μεσιτείας διά την υπόθεσή του…».
Στην Ιταλία η πορνοστάρ Ιλόνα Στάλερ (Τσιτσιολίνα) (1951-) εξελέγη Μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων (1987–1992) με το κόμμα φιλελεύθερης ιδεολογίας. Δεν επανεξελέγη ποτέ. Έδειξε το «νου» της όταν προσφέρθηκε να κάνει έρωτα με τον Σαντάμ Χουσεΐν (1990), προκειμένου να επέλθει ειρήνη στη Μέση Ανατολή.
Η ψήφος μπορεί να είναι και ψήφος διαμαρτυρίας όπως στην περίπτωση του Φειδία στην Κύπρο.
Σήμερα κλονίζονται όλα όσα είχαν κάποια σταθερή αξία όπως η αλήθεια, η δικαιοσύνη, η λογική, η αξιοπρέπεια, ο σεβασμός, ο ανθρωπισμός.
Τον απαίδευτο νου μπορεί να τον διακρίνεις σε ανθρώπους μορφωμένους, σοβαρούς, καλοντυμένους, που έχουν ψηλές θέσεις και ακόμα χειρότερα σε αμόρφωτους. Αυτοί νομίζουν πως γνωρίζουν τα πάντα και έχουν άποψη επί παντός επιστητού.
Δεν είναι ζήτημα να έχει πτυχίο κάποιος. Συναντάμε πολλούς ανθρώπους με πτυχία, αλλά ελάχιστους με παιδεία. Ο άνθρωπος που έχει παιδεία διαβάζει, ενημερώνεται, εμβαθύνει στα προβλήματα της εποχής του, αποκτά πείρα, προχωρά. Προπαντός, διαβάζει και διερευνά για τους ισχυρισμούς κάποιων για την άλλη «μισή» αλήθεια.
Ο Πλάτων είχε πει ότι:
«Αυτός που δεν σέβεται τους άλλους, δεν σέβεται ούτε τον εαυτό του».
Ή αν το δούμε ανάποδα:
«Αυτός που δεν σέβεται τον εαυτό του, δεν σέβεται ούτε τους άλλους».
Είναι εύκολο να διαπιστώσουμε αν κάποιος που χορεύει ημίγυμνος πάνω στα τραπέζια σέβεται το εαυτό του ή όχι.
Αυτοσεβασμός σημαίνει όχι σε καραγκιοζλίκια. Ένας άνθρωπος που έχει αυτοπεποίθηση δεν αναλώνεται σε τέτοιου είδους συμπεριφορές. Αυτοσεβασμός εμπεριέχει και την αγάπη για την αλήθεια, τη φιλομάθεια, την απόδοση δικαιοσύνης και τέλος τη συμμετοχή σε έργα που βελτιώνουν την κοινωνία˙ έτσι γίνεται αξιόπιστος και τον εκτιμούν οι γύρω του. Πόσο μάλλον όταν εκπροσωπεί ένα ταλαίπωρο λαό.
Κανένας δεν εκτιμά τον άμυαλο, που διαστρεβλώνει την αλήθεια. Στο τέλος αυτοί οι άνθρωποι απομένουν μόνοι, αφού όσο περνούν τα χρόνια αποκαλύπτονται και κανένας δεν τους εμπιστεύεται.
Είναι γνωστό ότι οι φελλοί επιπλέουν.
«Μια μέρα θα ‘ρθει που ο φελλός θα μιμηθεί την άγκυρα και θα κλέψει τη γεύση του βυθού» (Ο. Ελύτης «Οι κλεψύδρες του αγνώστου»).
Στην καθομιλουμένη φελλός είναι ο ανόητος ή ο ανάξιος άνθρωπος.
Δυστυχώς στο νησί μας, οι φελλοί όχι μόνον επιπλέουν, αλλά και παράγουν υποκουλτούρα που διαφθείρει τους νέους.
Διάγουμε δύσκολους καιρούς με πολλές δοκιμασίες και ποικίλες ανεπιθύμητες εμπειρίες (χρηματιστήρια, βομβαρδισμοί, κυκλώματα, μίζες, σκάνδαλα, οικονομικό Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο). Παρακολουθούμε γύρω μας μεγαλομανείς προσωπικότητες, με δυσανάλογα φουσκωμένο εγώ, που δεν βλέπουν τα χάλια τους ώστε να παραδεχθούν σφάλματα. Ανίκανους σε θέσεις κλειδιά που πατούν επί πτωμάτων για να εξασφαλίσουν «καρέκλα». Βλέπουμε ανεπαρκείς, κενούς, ασήμαντους, δολοπλόκους, βλάκες, βυθισμένους σε σκάνδαλα, με ηθική κατάπτωση.
Δυστυχώς, τα άδεια μεταλλικά δοχεία κάνουν μεγάλο κρότο.
Η απογοήτευση των σκεπτόμενων ανθρώπων είναι μεγάλη, γιατί το ρουσφέτι, η διαπλοκή, το βόλεμα και η αναξιοκρατία έχουν γίνει θεσμός. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι ο μέσος Κύπριος έχει συνηθίσει στα πιο πάνω και δεν του προκαλούν πλέον καμία αίσθηση.
Και εφόσον συμβαίνουν τα πιο πάνω και υπάρχει αναξιοκρατία εξαπλώνεται η λογική της «ήσσονος προσπάθειας» σε επικίνδυνο βαθμό. Ελάχιστοι καταβάλλουν σοβαρή προσπάθεια για επιτυχία στην εργασία τους. Αντίθετα υπερισχύει μια άλλη στάση ζωής, προσπαθεί να προωθηθεί μέσω πλαγίων οδών και να ξεγελάσει το σύστημα με τη δικαιολογία ότι αφού «όλοι τα ίδια κάνουν». Δημιουργείται φαύλος κύκλος.
Θρασείς φιλόδοξοι φελλοί επιδιώκουν διευθυντική θέση, με μοναδικό εφόδιο ένα δεκατριάρι στο απολυτήριο Λυκείου.
Η αγωγή και ηθικές αξίες ξεκινούν από το σπίτι. Η οικογένεια είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας στην ανάπτυξη της ηθικής του παιδιού. Οι γονείς καθορίζουν ποιες κατηγορίες συμπεριφοράς ορίζονται ως καλές και επιβραβεύονται και ποιες κακές αποφεύγονται. Οι γονείς καθημερινά διδάσκουν στα παιδιά τους με άμεσο και έμμεσο τρόπο. Αν για παράδειγμα το «επιβλέπεις» να «κάμνει πελλάρες και να βγάζει ριάλια» δεν το διδάσκεις σωστά.
Υπενθυμίζω ότι σε πιο παλιές εποχές οι ιερωμένοι δίδασκαν τις ηθικές αξίες.
Επανέρχομαι στο Λασκαράτο και τον ορισμό του αδιάντροπου: «Αδιαντροπιά είναι να αδιαφορεί κανείς για την κακή του φήμη για χάρη του κέρδους».
Κάποτε ρώτησαν το Διογένη (412-323 π.Χ.) ποιο είναι το πιο βαρύ πράγμα που σηκώνει η γη. Απάντησε: «Ο απαίδευτος άνθρωπος!»
Τί ή γη βαρύτερον βαστάζει, έφη· «άνθρωπον απαίδευτον».
