Λίγες μέρες στην πόλη μου

Η Αθήνα της νοσταλγίας και των αντιφάσεων.

Επιστρέφω πάντα στην Αθήνα με λαχτάρα και προσδοκίες και φεύγω συνήθως με νεύρα. Η πόλη μου, η πόλη που γεννήθηκα και μεγάλωσα, κάθε φορά είναι ελαφρώς διαφορετική – προς το χειρότερο. Αυτοί που την κάνουν τέτοια είναι κυρίως οι κυβερνώντες. Κυβέρνηση και τοπική αυτοδιοίκηση επιχειρούν τα τελευταία χρόνια να μετατρέψουν το κέντρο της σ’ ένα απέραντο ξενοδοχειακό «πάρκο» με όλα τα παρεμφερή για τους τουρίστες. Χώροι με χαρακτήρα, μικρές –προσωπικές συνήθως– επιχειρήσεις όπως μικρά μαγαζιά στις γειτονιές των Εξαρχείων, κλείνουν ο ένας μετά τον άλλο και στη θέση τους ανοίγει άλλο ένα εστιατόριο, ταβέρνα ή καφέ – αν δεν παραμείνουν κλειστοί και έρημοι. Όμορφα παλιά κτήρια γκρεμίζονται ή ανακαινίζονται για να γίνουν ξενοδοχεία, αποξενώνοντας τους κατοίκους.

Η Αθήνα, τα προάστια και όλοι οι δήμοι του λεκανοπεδίου πρέπει να κατέχουν το παγκόσμιο ρεκόρ των χειρότερων πεζοδρομίων: Κατεστραμμένα, συχνά πολύ στενά και με εμπόδια όπως δέντρα, στύλους, τρύπες, κάδους απορριμμάτων ή παρκαρισμένα αυτοκίνητα. Κανένας κρατικός φορέας δεν νοιάζεται. Κατά τα άλλα, υπάρχουν ευτυχώς οι δημόσιες συγκοινωνίες και το μετρό. Στο τελευταίο, πάντως, ακούς καθημερινά ανακοινώσεις από τα μεγάφωνα για τον τάδε ανελκυστήρα στον δείνα σταθμό που οδηγεί από το Α επίπεδο στο Β, ο οποίος είναι «προσωρινά εκτός λειτουργίας για τεχνικούς λόγους» – το «προσωρινά» διαρκεί μέρες. Πώς θα βγει έξω κάποιος με κινητικά προβλήματα ή με παιδικό καροτσάκι; Α, μα είναι απλό: Προτρέπεται να κατέβει στον επόμενο σταθμό και να επιστρέψει από την πλευρά που ο ανελκυστήρας λειτουργεί («προσωρινά» κι αυτός, εννοείται).

Για την εικόνα της πόλης –όπως κάθε πόλης, βεβαίως– ευθύνη έχουν και οι άνθρωποί της. Που πετάνε σκουπίδια, που παρκάρουν όπου να ’ναι, που μονίμως διαμαρτύρονται γιατί τους φταίνε οι άλλοι, κυρίως η κυβέρνηση – ποτέ οι ίδιοι που την ψηφίζουν ή που αδιαφορούν για τον διπλανό. Αν δεν μιλάνε δυνατά στο κινητό, στριμωγμένοι ο ένας πάνω στον άλλο, γυμνάζουν τους αντίχειρές τους σκρολάροντας ακόμα και όρθιοι, εμποδίζοντας την έξοδο και την είσοδο. Κατά τα άλλα, πάντα υπάρχουν οι νέοι που σηκώνονται για να κάτσει ένας μεγαλύτερος ή ανήμπορος. Ωστόσο, στους δέκα αγενείς που δεν νοιάζονται αν ενοχλούν (αυτό ισχύει και στην Κύπρο, και αν υπήρχαν αληθινά δημόσια μέσα μεταφοράς θα βλέπαμε το ίδιο), ρατσιστές, ανόητους ξερόλες, μισογύνηδες ή φανατικούς, πάντα βρίσκονται ένας-δυο άνθρωποι, άντρες και γυναίκες, με ευαισθησίες και ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπό τους, που κάνουν την πόλη καλύτερη – ή έστω προσπαθούν.

Αυτό που κάνει την Αθήνα ξεχωριστή και ενδιαφέρουσα είναι η πληθώρα πολιτιστικών προτάσεων για θέατρα, μουσεία, εκθέσεις κάθε είδους, συναυλίες και άπειρες άλλες εκδηλώσεις. Σε όλους τους σταθμούς του μετρό υπάρχουν έργα τέχνης από σπουδαίους Έλληνες καλλιτέχνες (Κεσσανλής, Μυταράς, Χρύσα, Στίβεν Αντωνάκος, Λαζόγκας, Θόδωρος, Γαΐτης κ.ά.), δεν υπάρχουν όμως τουαλέτες ή είναι μονίμως κλειστές και δεν βρίσκεται κανείς να σου ανοίξει. Η Αθήνα διαθέτει πάμπολλους χώρους με πράσινο για να ανασάνεις χωρίς καυσαέριο: Ανάμεσα στις πολυκατοικίες, στο τσιμέντο και στη φασαρία, ξάφνου βρίσκεσαι μπροστά σ’ ένα αλσύλιο, έναν μεγάλο κήπο, αλλού ένα πραγματικό δάσος – αυτά είναι ο λόγος που επιβιώνουν ακόμα οι κάτοικοι, σωματικά και ψυχικά. Ο άλλος είναι οι πάμπολλες ταβέρνες και εστιατόρια για έξοδο με ποιοτικό φαγητό, η πιο εύκολη και συνηθισμένη επιλογή για να τα βρεθείς με φίλους σε μια έξοδο, τη μέρα ή το βράδυ.

Φυσικά, όπως σε κάθε μεγαλούπολη, το μποτιλιάρισμα είναι σχεδόν μόνιμο. Στην Κύπρο ευθύνονται οι υποτυπώδεις συγκοινωνίες, στην Αθήνα όμως γιατί να ξοδέψεις τις ώρες σου μέσα στο αυτοκίνητό σου, δοκιμάζοντας τα νεύρα και την ψυχική σου υγεία στο κέντρο της πόλης, όταν έχεις τη δυνατότητα να πας παντού με το μετρό ή το λεωφορείο; Ακόμα και την ώρα της κίνησης θα στριμωχτείς για 10 με 20 λεπτά το πολύ. Από την άλλη, όπως και στην Κύπρο, παντού υπάρχουν έργα που δεν τελειώνουν ποτέ: Οι αχρείαστοι νέοι σταθμοί του μετρό σε Εξάρχεια και αλλού, οι δρόμοι που όλο φτιάχνονται αλλά δεν…

Αχ, Αθήνα, δεν μπορώ να πάψω να σε νοσταλγώ και να ξαναγυρίζω σ’ εσένα… Μήπως είμαι λίγο μαζοχιστής;

chrarv@philelefheros.com

MINORITY REPORT, 06.04.2025