Πρωταπριλιάτικο ψέμα… – Τα ερωτήματα για τα παλικάρια του τότε είχαν ξεκάθαρες απαντήσεις

Η 1^η Απριλίου δεν είναι περίπου σαν πρωταπριλιάτικο ψέμα που προσπερνιέται και τόσο εύκολα ξεχνιέται. Είναι ένα γεγονός που δεν περιορίζεται να ξυπνά έτσι απλά μνήμες… Και κουβέντα να γίνεται σε τετριμμένα επετειακά στερεότυπα. Πρόκειται για άλλη μια ιστορική πραγματικότητα που όσο αθόρυβα και πηγαία επωάστηκε, τόσο εκκωφαντικά ξεπετάχτηκε για ν’ αποτελέσει ιστορία αυτού του τόπου.

Το έχει η μέρα αύριο, ανάμεσα στα τόσα άλλα προβλεπόμενα, να παρακολουθούμε το γνωστό σκηνικό που κάθε χρόνο εξελίσσεται και στα Φυλακισμένα Μνήματα. Εκεί όπου μόνο κατ’ όνομα μπορεί να είναι φυλακισμένα τα μνήματα, γιατί μέσα τους χώρεσε και χωρεί όλο το μεγαλείο του ελεύθερου φρονήματος, που διαπερνούσε το είναι των αθανάτων. Όλων εκείνων στους οποίους θέλουμε, τέτοια που είναι η μέρα, ν’ αποτίνουμε έστω τον ελάχιστο φόρο τιμής.

Τα ερωτήματα για τα παλικάρια του τότε είχαν ξεκάθαρες απαντήσεις. Για το ποιοι ήταν, τι φρονούσαν για την πατρίδα και προπαντός τι ήθελαν και γιατί βάδιζαν με περισσό θάρρος το δρόμο της θυσίας. Ακόμα, γιατί ο θάνατος γι’ αυτούς ήταν εντελώς απαλλαγμένος από το στοιχείο της τραγικότητας. Αντίθετα, αποτελούσε δείκτη προς την αιωνιότητα και την αθανασία, ως τρόπος και ποιότητα ζωής.

Τα ερωτήματα σήμερα βασανιστικά και οι απαντήσεις σ’ αυτά βραχυκυκλωμένες από παντού. Σ’ ένα νέο καθ’ όλα σκηνικό – κι αυτό βγαλμένο από τα σπλάχνα μιας νέας τάξης, επενδυμένης με τον δήθεν εκσυγχρονισμό και την πρόοδο – δεν επιτρέπει ν’ ατενίσεις πρώτα απ’ όλα με ειλικρίνεια τα πρόσωπα εκείνα που μεγαλούργησαν και έγραψαν με τη θυσία τους ιστορία. Διότι αν είμαστε ειλικρινείς απέναντί τους, θα ξέραμε και τι θα τους λέγαμε πέραν όλων εκείνων που καταντούν ν’ ακούγονται ως επετειακές φλυαρίες και φλομώσεις…

Θέλει σίγουρα τόλμη και αρετή η ελευθερία, αλλά ακόμα μεγαλύτερη τόλμη και αρετή θέλει το να θυμόμαστε και να θυμίζουμε, να συνειδητοποιούμε τι είναι μια επέτειος και ποιο είναι το αληθινό περιεχόμενό της. Σε σχέση με το τότε, το σήμερα, αλλά και το αύριο… Ναι, οι επέτειοι και πιο πέρα τα όποια τελετουργικά τις περιστοιχίζουν, παραμένουν το ελάχιστο χρέος μας. Αρκεί να μην ασελγούμε ακόμα και στην ίδια την ιστορία, όταν αυτή καταλήγει να είναι η μεγαλύτερη διάψευση του τι λέμε και τι πράττουμε. Όταν μετατρέπεται σε μια φτηνή ρητορική, για να την προσπερνούμε κάτω από τον πήχη που τοποθετούμε…