Μετά τις 4 Μαρτίου και τη δημόσια ανακοίνωση του ReArm Europe, το θέμα ανέβηκε στα πρώτα της ευρωπαϊκής επικαιρότητας: «Η ΕΕ πρέπει να αυξήσει τις στρατιωτικές της δαπάνες για να μην εξαρτάται τόσο πολύ η ασφάλειά της από τις ΗΠΑ».

Τρία χρόνια από τη λεγόμενη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, που οδήγησε σε εξαρτήσεις από άλλες χώρες και άλλα οικονομικά συμφέροντα, η ΕΕ ξεκινά να απεξαρτηθεί και αμυντικά. Ενεργειακά, πάντως, δεν απέκτησε αυτονομία.

Η οριστικοποίηση του ReArm Europe χρειάζεται χρόνο, αλλά σταδιακά αντιλαμβάνονται οι ευρωπαϊκές κοινωνίες πως δεν είναι ακριβώς «η ΕΕ» που θα επανεξοπλιστεί, αλλά οι χώρες μέλη. Όσες μπορούν να πληρώσουν για να το κάνουν και όσες έχουν τις υποδομές για να παράξουν (και να πωλήσουν).
Έριξε λίγο φως στο γκριζόμαυρο ReArm Europe χθες ο Επίτροπος Άμυνας Άντριους Κουμπίλιους, μιλώντας στο Euronews. Το ευρωομόλογο και άλλες μορφές κοινού δανεισμού να τα ξεχάσουμε, ήταν το μήνυμα του.

Η ΕΕ δεν είναι έτοιμη να εκδώσει ευρωομόλογα για να ενισχύσει τις αμυντικές της ικανότητες, είπε. Γιατί; Γιατί έχουμε άλλους μπελάδες τώρα: Να εξοφλήσουμε τα χρέη από τον κορωνοϊό: «Τα ευρωομόλογα σημαίνουν ότι η ΕΕ θα έχει ένα μεγαλύτερο χρέος, το οποίο θα πρέπει να εξυπηρετηθεί και πάλι από όλα τα κράτη μέλη και τώρα έχουμε μια πρόκληση για το πώς θα αποπληρώσουμε το υπάρχον χρέος».

Και πόσα θα χρειαστούν για να προστατευθούν οι Ευρωπαίοι από τους εχθρούς τους (και να ήταν και κοινοί, να πεις εντάξει, αλλά είναι;). Η φον ντερ Λάιεν πέταξε έναν αριθμό (800 δισ.) αλλά περιμένουμε καλύτερους λογαριασμούς, καθότι αυτοί κάνουν τους καλούς φίλους.

Χθες, ο Επίτροπος για την Άμυνα είπε ότι «για τα επόμενα 4 χρόνια, σε κάποιο ιδανικό σενάριο τα μέλη θα αρχίσουν να δαπανούν το 3,5% του ΑΕΠ στην άμυνα, άρα θα δαπανηθούν 2,4 τρισ. ευρώ για την άμυνα. Το ερώτημα είναι: θα καλύψουν όλες τις ανάγκες ή θα χρειαστούμε πρόσθετη χρηματοδότηση;»! Θα αναμένουν μέχρι τον Ιούνιο, είπε, για τις «πραγματικές ανάγκες»…

Το απόγευμα χθες έσκασε και μία άλλη σχετική είδηση, από το ΑΠΕ: Η σουηδική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει μέσα στα επόμενα 10 χρόνια τις αμυντικές δαπάνες κατά περίπου 28 δισεκατομμύρια ευρώ. Η αύξηση αυτή αποτελεί τον μεγαλύτερο επανεξοπλισμό μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, δήλωσε ο πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον. Στόχος είναι οι αμυντικές δαπάνες να φτάσουν έως το 2030 στο 3,5% του ΑΕΠ της χώρας, έναντι 2,4% που είναι σήμερα.

Όταν ακούμε Σουηδία το μυαλό μας συνήθως πάει σε νοικοκυρεμένη κατάσταση και εκτεταμένο κοινωνικό κράτος, αλλά χθες έπαιξε και μία άλλη είδηση για τη Σουηδία, από το ΑΠΕ και αυτή: «Αυξάνονται οι οικονομικές ανισότητες μεταξύ των οικογενειών στη Σουηδία». Και επικαλείται έρευνα που δημοσίευσαν τέσσερις μη κυβερνητικές οργανώσεις, ανάμεσά τους και ο Ερυθρός Σταυρός: Μία στις τρεις μονογονεϊκές οικογένειες στη Σουηδία πεινά και τα παιδιά βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των αυξανόμενων οικονομικών ανισοτήτων στη χώρα.

Εννοείται πως δεν είναι μόνο η Σουηδία που έχει τέτοια προβλήματα. Κατά σύμπτωση, δημοσιεύτηκαν χθες στοιχεία και για την Ιταλία: Το 23% των νοικοκυριών στην Ιταλία αντιμετώπισε κίνδυνο ένδειας ή κοινωνικού αποκλεισμού το 2024, έναντι 22,8% το 2023, σύμφωνα με το ιταλικό Ινστιτούτο Στατιστικής Istat. Παράλληλα, το 10,3% των κατοίκων ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας. Σε εμάς είναι 15% και βάλε, πέριξ του ορίου.

Και αν με τις αμυντικές δαπάνες να είναι σήμερα κατά μέσο όρο στο 1.99% του ΑΕΠ στην ΕΕ τα λεφτά για κοινωνικό κράτος δεν αρκούν, τι θα γίνει όταν η άμυνα θα καταπίνει ποσοστά ΑΕΠ κατά 60 και 70% υψηλότερα;
Θα δούμε. Θα αναδομηθούν οι κρατικοί προϋπολογισμοί και πόσο; Ποιοι τομείς θα πληρώσουν τη νύφη; Οι γνωστοί (υγεία, παιδεία, κοινωνική στήριξη;). Θα αντληθούν τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια για εξοπλισμούς μόνο από δάνεια; Και θα είναι παρηγοριά αυτό;

Πάντως, για τον Γιάνη Βαρουφάκη «ο επανεξοπλισμός της Ευρώπης είναι η επόμενη μεγάλη ανοησία της ΕΕ». Σε συνέντευξή του στο Euronews υποστήριξε πως ο ευρωπαϊκός επανεξοπλισμός θα «διαλύσει τον κοινωνικό ιστό χωρίς να εγγυάται την ευρωπαϊκή ασφάλεια». Κατά τον ίδιο, αν η Ευρώπη θέλει να διαδραματίσει ρόλο στη διεθνή σκηνή, χρειάζεται πρωτίστως μια «πολιτική ένωση», όχι στρατό.