Θα μπορούσαν να ήταν χειρότερα τα πράματα ασφαλώς. Να κηρυχθεί ακόμα ένα ναυάγιο στη Γενεύη ή και να δεχθεί ο Γκουτέρες να καταθέσει ο Τατάρ στο τραπέζι το γραπτό σημείωμά του περί λύσης δύο κρατών.
Το ότι συμφωνήθηκε ένας οδικός χάρτης επόμενων βημάτων είναι κάτι περισσότερο από το καθόλου. Είναι γεγονός, όμως, ότι αυτός ο οδικός χάρτης μπορεί να εφαρμοστεί ή να ακυρωθεί αναλόγως των διαθέσεων (και των συμφερόντων) της Άγκυρας. Κι αυτό πρέπει να κρατήσει την πολιτική ηγεσία μας σε διαρκή συναγερμό.
Ακόμα και για το ορόσημο του Ιουλίου όπου θα φανεί εάν η Τουρκία θα επιτρέψει ή όχι τη συνέχεια. Ή και αργότερα όταν θα διαφανεί κατά πόσο θα συντηρήσει τον Τατάρ (ή αν θα τον αντικαταστήσει με τον Ερτογρούλογλου ή κάποιον ανάλογης πολιτικής εμβέλειας) ή αν θα τον αντικαταστήσει με τον Ερχιουρμάν. Αν γίνει αυτό θα δείξει ασφαλώς μια στροφή υπέρ της συντήρησης του κλίματος διαλόγου χωρίς αυτό να σημαίνει αλλαγή στόχων. Ως τακτική μόνο, γιατί για αλλαγή στόχων χρειάζονται πολύ περισσότερα.
Επειδή αυτό που δηλώνει η δική μας ηγεσία είναι πως σκοπός της είναι να φτάσουμε σε λύση και όχι απλώς να υπάρχει κινητικότητα ως αυτοσκοπός, οφείλει αυτό το διάστημα να προετοιμάσει το έδαφος για να φτάσουμε σε αποτέλεσμα. Δεν πιστεύω ότι θα το κάνει. Η προηγούμενη εμπειρία μετά το 2017 αυτό δείχνει. Την απόλυτη αδράνεια. Αλλά, εμείς οφείλουμε να το υποδεικνύουμε ούτως ή άλλως και πάντα ελπίζοντας.
Τι μπορεί να κάνει; Όλη η πολιτική ηγεσία να ενισχύσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην προσπάθεια να καταστήσει το Κυπριακό ευρωπαϊκό πρόβλημα. Ακόμα κι αν πολλοί το θεωρούν αυτό ουτοπία είναι φανερό ότι αν πέτυχε κάτι ουσιαστικό όλο αυτό το διάστημα ο Νίκος Χριστοδουλίδης είναι η πολιτική του προς αυτή την κατεύθυνση.
Να θυμίσω ότι όταν πρωτοανέφερε ότι θα επιδιώξει ενεργή εμπλοκή της ΕΕ στις διαδικασίες η κομματική ηγεσία σχεδόν τον κορόιδευε. Τον κατηγορούσαν, μάλιστα, ότι θέλει να αποσπάσει τους χειρισμούς από τα Ηνωμένα Έθνη, που δεν ήταν αλήθεια. Οι σημερινές εξελίξεις τον δικαιώνουν. Διότι, αν υπήρξε κάποια θετική στάση της Άγκυρας στη Γενεύη και δεν επέτρεψε στον Τατάρ να σαμποτάρει τη διάσκεψη και την όποια κινητικότητα, ήταν διότι ήθελε να δείξει διαλλακτικό πρόσωπο προς την ΕΕ, ούτε προς τον Γκουτέρες, ούτε προς εμάς.
Η επιτυχία του Προέδρου, ακόμα κι αν παραμείνει σε επίπεδο συμβολισμών, είναι που έγινε σαφές από την ίδια την ΕΕ ότι η σχέση της Τουρκίας με την ΕΕ περνά από το Κυπριακό. Τόσο με την επιστολή των κορυφαίων αξιωματούχων της ΕΕ (Αντόνιο Κόστα και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν) προς τον Γκουτέρες κατά την έναρξη της πενταμερούς, όσο και με όσα ακολούθησαν στη Σύνοδο των Βρυξελλών αμέσως μετά. Όπου και η συγκυρία της παρουσίας εκεί του Αντόνιο Γκουτέρες έδωσε την ευκαιρία να τονιστεί αυτό ακόμα πιο εμφαντικά.
Ειδικά όταν η ευρωπαϊκή Σύνοδος των ηγετών των 27, στη «Λευκή βίβλο» για θέματα άμυνας της ΕΕ που κυκλοφόρησε την Τετάρτη, κάνει σαφή αναφορά στην «αμοιβαία επωφελή εταιρική σχέση με την Τουρκία» (να σημειωθεί η επιθυμία της Τουρκίας να συμμετέχει στις αποφάσεις για την ευρωπαϊκή άμυνα και αυτός ήταν ένας από τους λόγους της θετικής στάσης του Φιντάν στην πενταμερή) και τονίζει: «βάση ισότιμης δέσμευσης της Τουρκίας να προχωρήσει σε μια πορεία συνεργασίας σε όλα τα ζητήματα που είναι σημαντικά για την ΕΕ, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του ΣΕ του Απριλίου 2024». Τα συμπεράσματα του 24 διασυνδέουν την όποια πρόοδο στα ευρωτουρκικά με την πρόοδο στο Κυπριακό.
Αυτά, λοιπόν, τα μηνύματα πρέπει να ενισχυθούν αν πραγματικά θέλουμε ουσιαστική πρόοδο τον Ιούλιο. Είναι εφικτό να παίξει η ΕΕ περισσότερο ρόλο και να ασκήσει πίεση; Δεν είναι εύκολο. Άλλη επιλογή όμως δεν έχουμε. Διότι, δεν αρκεί να λένε όλοι ούτε ότι πρέπει να έχει κόστος η Τουρκία από τη μη λύση, ούτε ότι πρέπει να αντιληφθεί ότι θα έχει όφελος από τη λύση. Οφείλουμε να εργαστούμε πολιτικά και διπλωματικά και με αφοσίωση ώστε πραγματικά να πάρει το μήνυμα ότι τη συμφέρει να απαλλαγεί από το Κυπριακό.
Αν μπορεί, δηλαδή, να γίνει κάτι τέτοιο, διότι έχουμε να κάνουμε και με μια δικτατορία, που φυλακίζει αβέρτα τους αντιπάλους του δικτάτορα. Και ως γνωστό οι δικτάτορες είναι εκ πεποιθήσεως ανισόρροποι φασίστες. Γιατί να μην προσπαθήσουμε, όμως; Μήπως είναι τα ΜΟΕ που θα λύσουν το Κυπριακό;
