Το νομοσχέδιο για την τροποποίηση του νόμου περί Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού είναι -άνευ ανταγωνισμού- το σημαντικότερο θέμα που αποφάσισε να συζητήσει στη σημερινή της συνεδρία η κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας.
Διότι είναι νομοσχέδιο και τα νομοσχέδια κατά κανόνα προηγούνται της συζήτησης θεμάτων που γράφτηκαν αυτεπάγγελτα από βουλευτές για συζήτηση προβλημάτων ή αιτημάτων. Και, επιπλέον, αυτό το νομοσχέδιο είναι εναρμονιστικό: Εισάγει στην κυπριακή νομοθεσία διατάξεις Οδηγίας της ΕΕ για την ηλεκτρική ενέργεια (2024/1711).
Η Οδηγία θα έπρεπε να είχε ενσωματωθεί στο εσωτερικό δίκαιο από τις 17/1/2025. Η καθυστέρηση -που δεν είναι μεγάλη, αν λάβουμε υπόψη πόσες φορές καθυστερήσαμε για μήνες ή για χρόνια- δεν είναι της Βουλής, αλλά της Κυβέρνησης, καθώς το νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή μέσα Φεβρουαρίου ’25.
Ένας πρόσθετος λόγος που καθιστά αναγκαία τη συζήτηση αυτού του νομοσχεδίου με ταχύτητα είναι η συμπερίληψη σε αυτή την Οδηγία (και στο νομοσχέδιο) ονομαστικής παρέκκλισης στην Κυπριακή Δημοκρατία (από την Ευρωπαϊκή Ένωση), με την οποία επιτρέπεται στον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου να έχει και να διαχειρίζεται εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας, χωρίς να ακολουθεί ανοικτή διαδικασία σύναψης συμβάσεων, έως ότου το σύστημα μεταφοράς στην Κύπρο συνδεθεί με το σύστημα μεταφοράς άλλου κράτους μέλους (ηλεκτρική διασύνδεση).
Έχουμε ξαναγράψει πως αυτή η τροποποίηση είναι πολύ σημαντική και ίσως αποτελεί τον μοναδικό πρόσφορο τρόπο να διασφαλιστεί σε 1-2 χρόνια (όταν ολοκληρωθεί η εγκατάσταση της αποθήκευσης) η ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος σε περιόδους μεγάλων αυξομειώσεων στη ζήτηση και παραγωγή ηλεκτρισμού, σε ώρες μεγάλης αυξομείωσης στην παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά και σε ώρες που απειλείται η επάρκεια ηλεκτρισμού. Επίσης, η δυνατότητα του Διαχειριστή να λειτουργεί κεντρική -κρατικά ελεγχόμενη και εκ των πραγμάτων μη κερδοσκοπική- αποθήκευση στο δίκτυο, είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να περιορίζονται οι αποκοπές πράσινης ενέργειας από οικιακά φωτοβολταϊκά.
Η Επιτροπή Ενέργειας είναι αλήθεια ότι ανταποκρίθηκε με σχετική ταχύτητα στη συμπερίληψη του θέματος στην ατζέντα δύο συνεδριάσεων της. Όμως, στην πρώτη συνεδρία το θέμα δεν συζητήθηκε, αφού προτίμησαν βουλευτές και προσκεκλημένοι να συζητούν περί ανέμων και υδάτων, γενικότερα για το θέμα της αποθήκευσης από ιδιωτικά πάρκα και τις χορηγίες που ζητούν. Δεν συζήτησαν το θέμα που καίει και τον Διαχειριστή και την ΑΗΚ αλλά και όλους μας, στον βαθμό που αντιλαμβανόμαστε τη σημασία του, υπό τις σημερινές συνθήκες.
Σήμερα το θέμα είναι ξανά στην ημερήσια διάταξη της Επιτροπής Ενέργειας. Δημιουργούνται όμως υποψίες ότι υπάρχει και πάλι ο κίνδυνος να μην συζητηθεί με τη σοβαρότητα που του αρμόζει.
Ενώ στην προηγούμενη συνεδρία της Επιτροπής τέθηκε προς συζήτηση μόνο ένα θέμα (οι διαφημίσεις των τραπεζών), στη σημερινή συνεδρία υπάρχουν τέσσερα θέματα προς συζήτηση και το νομοσχέδιο για την υιοθέτηση της Οδηγίας είναι το 4ο στη σειρά. Προηγούνται δύο προτάσεις νόμου που δεν σχετίζονται με την αποθήκευση ενέργειας και μία πρόταση νόμου του Κυριάκου Χατζηγιάννη, που σχετίζεται μεν με την παραγωγή ενέργειας από οικιακά συστήματα ΑΠΕ, αλλά εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να έχει την ίδια σημασία με το νομοσχέδιο για την υιοθέτηση ευρωπαϊκής Οδηγίας και της παρέκκλισης για κεντρική αποθήκευση.
Συνήθως, σε τέτοιες περιπτώσεις, τα θέματα που εγγράφονται στο κάτω μέρος της ημερήσιας διάταξης συζητούνται -αν δεν γίνει επίκληση έλλειψης χρόνου- βιαστικά και πρόχειρα και παραπέμπονται σε επόμενες συνεδρίες.
Και επειδή ήδη ο ιδιωτικός τομέας της πράσινης ενέργειας έχει αντιδράσει στην παρέκκλιση και διεκδικεί (με επιστολή στην Επιτροπή Ενέργειας) να παρέμβει η ΡΑΕΚ για να μην αδειοδοτηθεί ο Διαχειριστής να δημιουργεί απόθεμα ηλεκτρισμού για ώρες ανάγκης του συστήματος, δεν είναι παράλογο να υπάρχει ανησυχία για τις προθέσεις αυτής της Επιτροπής Ενέργειας ή του προέδρου της. Ο οποίος κατά κανόνα τάσσεται υπέρ των αιτημάτων του ιδιωτικού τομέα της ενέργειας και θα αναμένουμε να δούμε πώς θα τοποθετηθεί σήμερα.
Είναι σημαντικό να εξηγηθεί σήμερα αρμοδίως, στους βουλευτές αλλά και στην κοινή γνώμη, ποια είναι η ειδοποιός διαφορά μεταξύ των ιδιωτικών αυτόνομων κερδοσκοπικών συστημάτων αποθήκευσης (αδειοδοτήθηκαν πολλά αλλά έμειναν στις άδειες), στο πλαίσιο της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού (εάν λειτουργήσει κάποτε) και της κεντρικής -κρατικής- αποθήκευσης, εκτός αγοράς, με μόνο σκοπό την αποφυγή κατάρρευσης του ηλεκτρικού συστήματος σε μια δύσκολη ώρα, με τη χρήση φθηνού αποθηκευμένου ηλεκτρισμού, αλλά και τον περιορισμό -κατά το δυνατό- των περικοπών ηλεκτρισμού από οικιακά φωτοβολταϊκά.
