Ασφαλώς και είναι σημαντική η διήμερη πενταμερής για το Κυπριακό, που ξεκινά τη Δευτέρα. Αλλά σημαντική μόνο για το γεγονός ότι η σύγκλιση της συνάντησης από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ συμβάλλει στην προσπάθεια να μην εγκαταλειφθεί η αναζήτηση μιας μόνιμης διευθέτησης, να μην εγκαταλειφθεί η Κύπρος στη μοίρα της.
Θα ήταν και ιστορικό ορόσημο αν υπήρχε έστω και μια ένδειξη ότι θα μπορούσε να προκαλέσει την έναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων. Κάτι που δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα σήμερα. Αύριο, ουδείς ξέρει τι θα προκύψει. Αλλά, με δεδομένες τις θέσεις της τουρκικής πλευράς δεν αναμένεται θετικό αποτέλεσμα. Κοινό έδαφος δεν υπάρχει πουθενά. Με μια επιφύλαξη. Ότι έγινε προεργασία από τα Ηνωμένα Έθνη και ο Γενικός Γραμματέας δεν θα προχωρούσε αν δεν υπήρχε έστω και αμυδρή ελπίδα.
Γι΄ αυτό και ο Νίκος Χριστοδουλίδης πρέπει να είναι διπλά και τριπλά σε εγρήγορση εκεί. Μην πάει αποφασισμένος να ικανοποιήσει κομματικές ηγεσίες, ειδικά των μεγάλων κομμάτων, και να επιστρέψει με ακόμα ένα βάρος στα κεφάλια μας. Έχουμε την εμπειρία της προηγούμενης πενταμερούς. Τον Απρίλη του 2021. Όπου, ο Γενικός Γραμματέας ήταν της λογικής ότι επειδή ήταν άτυπη η σύνοδος μπορούσαν όλοι να θέτουν ελεύθερα το όποιο ζήτημα κι ας είναι εκτός των όρων εντολής του από το Συμβούλιο Ασφαλείας, και τελικά έθεσαν οι Τούρκοι (Τατάρ και Τσαβούσογλου) την επιμονή τους στη λύση δύο κρατών. Και από τότε όλες οι διαβουλεύσεις, ακόμα και των απεσταλμένων του Γκουτέρες, που έρχονται ψάχνοντας κοινό έδαφος, γίνονται γύρω από αυτή τη θέση.
Σε αυτό περιστρεφόταν και η διερεύνηση της Τζέιν Χολ Λούτ μετά από εκείνη την πενταμερή. Όταν ήρθε να βρει το έδαφος και στη συνάντηση με τον Αναστασιάδη και τους συνεργάτες του βολιδοσκόπησε αν θα συναινούσαν ώστε στην επόμενη έκθεση του Γενικού Γραμματέα (τον Ιούλιο του 21), να γίνει αναφορά σε «αυτοδιοικούμενες περιοχές». Κι αυτό, τους είπε, για να ικανοποιηθούν οι «ανησυχίες» των Τουρκοκυπρίων.
Αλλά και αργότερα η Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, που έψαχνε να ικανοποιήσει με κάποιο τρόπο τα τρία Α του Τατάρ (απευθείας πτήσεις, απευθείας εμπόριο, απευθείας διεθνείς επαφές) και βολιδοσκοπούσε ακόμα και πολιτικούς που συναντούσε.
Με αυτά τα δεδομένα δεν δικαιολογούνται προσδοκίες. Μόνο ανησυχία δικαιολογείται. Κι όταν ακούς την τουρκική πλευρά η ανησυχία κορυφώνεται. Επειδή υπάρχει πιθανότητα να γίνει βαθύτερη η λογική των δύο κρατών. Και δεν υπάρχει πιθανότητα να ξαναρχίσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις «από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντάνα», όπως δηλώνει κατ΄ επανάληψη ο Πρόεδρος.
Αν ο Γενικός Γραμματέας θελήσει να αποτρέψει το ναυάγιο, το πιο πιθανό είναι να κινηθεί ξανά μακριά από τη βάση του προβλήματος και να προτείνει κάποια συγκεκριμένα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Όπως είναι το άνοιγμα νέων οδοφραγμάτων, που θεωρείται σημαντικό. Άλλωστε αυτό είναι σημείο στο οποίο συμφωνούν και οι δυο πλευρές. Διαφωνούν στα σημεία. Κάτι που μπορεί να ξεπεραστεί με την παρέμβαση του Γενικού Γραμματέα.
Αυτό είναι άλλο κεφάλαιο, όμως. Η ουσία, που δεν απασχόλησε ποτέ τις διαβουλεύσεις, παρά μόνο στο Κραν Μοντάνα, είναι αυτό που ακόμα και χθες ακούγαμε από τα κατεχόμενα, από τον «πρόεδρο» της «βουλής» Ζιγιά Όζτουρκλερ (για να μην νομίζουμε ότι είναι μόνο ο Τατάρ το πρόβλημα) ο οποίος απαντούσε στην Αννίτα Δημητρίου που μίλησε για λύση χωρίς τουρκικές εγγυήσεις. «Διαφωνούμε κάθετα με αυτή τη λογική», είπε. «Οι εγγυήσεις της Τουρκίας και η παρουσία του στρατού της στο νησί αποτελεί κόκκινη γραμμή για εμάς».
Εμείς δεν έχουμε κόκκινες γραμμές. Και όσες κατά καιρούς αποφασίστηκαν, ακόμα και με ομόφωνες αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου, στην πορεία άλλαξαν χρώμα. Σήμερα, πριν την έναρξη μιας νέας προσπάθειες, οι φωνές που ακούει ο Πρόεδρος στο εσωτερικό μέτωπο είναι φωνές που τον καλούν να μην μείνει στις «παραδοσιακές θέσεις» της πλευράς μας, να κάνει βήματα… Εννοούν βήματα που θα προσεγγίζουν τις θέσεις της τουρκικής πλευράς ώστε να σπάσει το αδιέξοδο και αγνοούν όλα τα βήματα που έγιναν μέχρι τώρα και τα οποία βάζει στο συρτάρι η Άγκυρα και περιμένει τα επόμενα…
