Με την αρωγή των ΗΠΑ και της Γαλλίας, το Ισραήλ και ο Λίβανος ξεκίνησαν σήμερα συνομιλίες με τελικό στόχο την κατάληξη σε μία συμφωνία ανάλογη εκείνης του Οκτώβρη του 2022, για την οριοθέτηση θαλάσσιων συνόρων και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Αυτή όμως τη φορά σε σχέση με τα χερσαία σύνορα τους. Το θέμα είναι εξαιρετικά σύνθετο, ωστόσο, όλα δείχνουν πως οι οιωνοί είναι καλύτεροι ιδιαίτερα μετά και από την καταστροφή την οποία το Ισραήλ προκάλεσε στη Χεζμπολάχ αποδυναμώνοντας σοβαρά και την πολιτική της επιρροή.

Οι σχέσεις του Ισραήλ με το Λίβανο είναι πολύπλοκες και ίσως οι πιο ιδιαίτερες του εβραϊκού κράτους με οποιαδήποτε άλλη αραβική χώρα. 

Το γεγονός ότι ο Λίβανος ήταν πλειοψηφικά χριστιανική χώρα επέτρεψε τη δημιουργία μιας κάπως διαφορετικής σχέσης και μιας πιο ανεκτικής αντιμετώπισης του Ισραήλ (και) των Εβραίων του Λιβάνου, της μοναδικής κοινότητας Εβραίων στη Μέση Ανατολή η οποία όχι μόνο δεν εκδιώχθηκε αρχικά αλλά συνέχιζε να μεγαλώνει για χρόνια. 

Παρόλο που ο Λίβανος έλαβε μέρος στον Πόλεμο των Αράβων κατά του Ισραήλ το 1948 – και μόνο σ’ αυτόν – και παρότι οι δύο χώρες είναι ακόμα σε καθεστώς πολέμου, μέχρι τη δεκαετία του ’70 υπήρχε ηρεμία μεταξύ τους. Μεσολάβησαν πολλά. Ένα χρόνο μετά την εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο το 1982, οι δύο χώρες υπέγραψαν το 1983 συμφωνία εξομάλυνσης των σχέσεων τους υπό την πίεση της Ουάσιγκτον την οποία ο Λίβανος ακύρωσε έναν χρόνο αργότερα. 

Τα σκαμπανεβάσματα σ’ αυτή την ιστορία είναι αμέτρητα αλλά, πίσω στο σήμερα, αυτό που απομένει είναι να λυθεί η διαφορά των δύο για τα χερσαία σύνορα.

Κι αν αυτό ακούγεται απλό, κάθε άλλο παρά απλό είναι. Πέρα από τα έντεκα σημεία εντός του λιβανικού εδάφους στα οποία το Ισραήλ παραμένει μετά την επέμβαση του τον περασμένο Σεπτέμβρη ενάντια στη Χεζμπολάχ, και παραμένει λόγω της μη τήρησης των όρων της ειρηνευτικής συμφωνίας από την τρομοκρατική σιιτική οργάνωση, υπάρχουν οι Φάρμες Σεμπάα ή Όρος Ντοβ όπως αποκαλούν οι Ισραηλινοί το σημείο, ένα εξαιρετικό δύσκολο θέμα το οποίο αφορά μια λωρίδα γης – γεωγραφικά – στα Γκολάν η οποία πέρασε στον έλεγχο του Ισραήλ μετά την απώλεια των Υψωμάτων από τη Συρία το 1967 και προσαρτήθηκε το 1981 μαζί με τα Γκολάν από το Ισραήλ. Το Ισραήλ το θεωρεί μέρος των Γκολάν, η δε Συρία μετά που πέρασε στον έλεγχο του Ισραήλ στήριζε για πολιτικούς λόγους, αλλά όχι, πάντα τη θέση της Βηρυτού ότι ήταν μέρος του εδάφους του Λιβάνου. Γιατί είναι τόσο σημαντικό το σημείο; Διότι όπως θέλει να πειράξει το Ισραήλ, και η Χεζμπολάχ το εκμεταλλεύθηκε στο παρελθόν, έχει ένα ιδανικό πεδίο λόγω της μορφολογίας της περιοχής.

Το δέκατο τρίτο σημείο είναι το Γάτζαρ, ένα σιιτικό χωριό το καθεστώς του οποίο είναι μια μεταφορά της παράνοιας της σύγχρονης Μέσης Ανατολής. Το χωριό βρίσκεται ανάμεσα στο Ισραήλ και το Λίβανο, ενώ μέχρι την κατάληψη των Γκολάν ήταν μέρος του Λιβάνου, πάνω στα σύνορα (τότε) με τη Συρία. Η Μπλε Γραμμή που καθόρισε ο ΟΗΕ ως προσωρινά σύνορα μετά το 1967, χώρισε το χωριό και «επίσημα» στα δύο. Όλοι έχουν Ισραηλινά διαβατήρια, καθώς το χωριό ελέγχεται έστω και με ένα ειδικό καθεστώς από το Ισραήλ, όμως στο βόρειο τμήμα έχουν και λιβανέζικα, ενώ οι περισσότεροι κάτοικοι θεωρούν εαυτόν… Σύρους στην καταγωγή. 

Από όλα αυτά, Ισραήλ και Λίβανος θα είναι πανευτυχείς, ο τελευταίος μετά την εκλογή του Ζοζέφ Aούν, εάν επιλύσουν τα πιο πρόσφατα των προβλημάτων αν και το Ισραήλ πριν από την ισχυροποίηση της Χεζμπολάχ είχε εκφράσει πρόθεση να αποχωρήσει από το Γάτζαρ. 

Για να συμφωνήσουν έστω στα έντεκα χρειάζεται μια εξαιρετικά λεπτή διαχείριση. Το Ισραήλ λέει πως θα φύγει από το Λίβανο μόνο εάν η Χεζμπολάχ συμμορφωθεί με τη συμφωνία, με κυριότερο σημείο την εφαρμογή του ψηφίσματος 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ το οποίο λέει ότι νοτίως του ποταμού Λιτάνι δεν θα υπάρχει καμία παρουσία στρατού πλην του επίσημου Στρατού του Λιβάνου. Η Χεζμπολάχ στο απόγειο της ισχύος της είχε μετατρέψει το κομμάτι αυτό σε προπύργιό της από το οποίο έπληττε το Ισραήλ.

Η Βηρυτός αντιλαμβάνεται τις ενστάσεις του Ισραήλ λόγω της μη συμμόρφωσης του ότι απομένει από τη Χεζμπολάχ και ανομολόγητα έστω τις συμμερίζεται. Όμως η θέση του νέου Προέδρου δεν είναι εύκολη ούτε και σίγουρη και οι δυνατότητες να αντιδράσει είναι περιορισμένες, πολιτικά και στρατιωτικά. Η Ιερουσαλήμ από την άλλη ξέρει πως εάν ο IDF αποχωρήσει ο Στρατός του Λιβάνου δεν θα μπορέσει άμεσα τουλάχιστον να διατηρήσει την τάξη και θα ξαναρχίσουν τα παρατράγουδα.

Το μόνο βέβαιο είναι πως μια συμφωνία συμφέρει τόσο τη Βηρυτό η οποία ισχυροποίησε τη θέση της έναντι των όποιων ομάδων, ειδικά δε της Χεζμπολάχ, το δε Ισραήλ για να βρει την ησυχία του. Ελλείψει όμως μιας ευρύτερης ειρήνευσης και των όποιων σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες, η ηρεμία αυτή έχει ημερομηνία λήξης. Την οποία και πάλι δεν την γνωρίζει κανείς.