Άλλο ένα σοκ βιώσαν μαζί με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, οι Ευρωπαίοι ηγέτες όταν είδαν την σκληρή επίθεση που υπέστη στο Οβάλ Γραφείο ο πρόεδρος της Ουκρανίας από τους Τραμπ και Βανς (28.02.2025).

Μάλιστα ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ συγκάλεσε Σύνοδο Ευρωπαίων συμμάχων του Κιέβου στο Λονδίνο ενώ ο Εμανουέλ Μακρόν αντέδρασε επιχειρώντας να γεφυρώσει το ρήγμα μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας, λαμβάνοντας ωστόσο ένα πολύ σοβαρό μήνυμα από τον Πούτιν χωρίς να τον κατονομάσει. Συγκεκριμένα ο Γάλλος πρόεδρος είχε αποκαλέσει τη Ρωσία απειλή για την Ευρώπη και είχε επαναλάβει την ιδέα να τεθούν υπό την πυρηνική ομπρέλα της Γαλλίας άλλες ευρωπαϊκές χώρες.  

Ο Ρώσος πρόεδρος, μια μέρα μετά το διάγγελμα Μακρόν είπε ότι, «Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που θέλουν να επιστρέψουν πίσω στην εποχή του Ναπολέοντα, ξεχνώντας πώς τέλειωσε».  Είναι γνωστό ότι ο Γάλλος αυτοκράτορας αψηφώντας τον σκληρό ρωσικό χειμώνα, πήρε τον στρατό του διέσχισε τη Ρωσία κι έφτασε στη Μόσχα το 1821, όπου υπέστη τεράστιες απώλειες καθώς σε εκείνη την εκστρατεία έχασε 380,000 στρατιώτες, ενώ ο στρατός του τσάρου Αλέξανδρου του Α΄, καταδίωξε τον Ναπολέοντα μέχρι το Παρίσι.  

 Μετά από 213 χρόνια και αφού η Γηραιά Ήπειρος βίωσε δύο παγκόσμιους πολέμους με δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς , δημιούργησε την Ε.Ε., για προώθηση της ειρήνης και συνεργασίας, τώρα Λονδίνο και Παρίσι ερίζουν για την πρωτοκαθεδρία ενός ευρωπαϊκού στρατηγείου. Ταυτόχρονα και  για να προλάβει την έκτακτη σύνοδο κορυφής των ηγετών της Ευρώπης την Πέμπτη,  η Γερμανίδα  πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν έσπευσε και παρουσίασε την Τρίτη σχέδιο για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών της ΕΕ με το όνομα «ReArm Europe» και μια «προίκα-δάνειο» 800 δισ. ευρώ.  

Η Πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε ότι «βρισκόμαστε σε μια εποχή επανεξοπλισμού. Και η Ευρώπη είναι έτοιμη να αυξήσει μαζικά τις αμυντικές της δαπάνες. Τόσο για να ανταποκριθεί στη βραχυπρόθεσμη επείγουσα ανάγκη να δράσει και να υποστηρίξει την Ουκρανία, όσο και για να αντιμετωπίσει τη μακροπρόθεσμη ανάγκη να αναλάβει πολύ μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική μας ευρωπαϊκή ασφάλεια».  Το ερώτημα είναι ποιος έδωσε την εξουσία στην Φον Ντερ Λάιεν να αποφασίζει ότι «η Ευρώπη είναι έτοιμη να αυξήσει μαζικά τις αμυντικές της δαπάνες» για να υπερασπιστεί περαιτέρω την Ουκρανία αλλά και να δημιουργήσει ασφάλεια τρισεκατομμυρίων για «τον εαυτό της»; Ή μήπως είδε τη ρωγμή που δημιουργήθηκε στη συνάντηση της Δευτέρας στο Οβάλ Γραφείο και θεώρησε ότι ναυάγησε η προσπάθεια Τραμπ για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και θα έπρεπε οι Βρυξέλλες να ρίξουν καύσιμο στη φωτιά που ο Ζελένσκι προσπαθεί κα κρατήσει ζωντανή; Όταν όμως η ίδια, ο Στάρμερ και ο Μακρόν επινοούσαν σχέδια για να επαναεξοπλίσουν  την Ευρώπη αντί να γιατρέψουν τις πληγές της επανοικοδομώντας την Ευρώπη, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε ήδη συγκολλήσει τη ρωγμή που δημιούργησε με τον αντιπρόεδρο του στη συνάντηση με τον Ζελένσκι, με τον τελευταίο να ανακοινώνει στο Χ ότι «η Ουκρανία είναι έτοιμη να υπογράψει τη συμφωνία για τα ορυκτά και την ασφάλεια ανά πάσα στιγμή και με οποιαδήποτε μορφή» καθώς και πως «Η ομάδα μου και εγώ είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε υπό τη σταθερή ηγεσία του προέδρου Τραμπ για να επιτύχουμε μια διαρκή ειρήνη». Η ανάρτηση Ζελένσκι προέκυψε μετά την ανακοίνωση Τραμπ ότι παύει την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία.

Μετά το σάλο που δημιουργήθηκε από το επεισόδιο στο Οβάλ Γραφείο, το επιτελείο Τραμπ έσπευσε άμεσα να ρίξει πάγο και τα δεδομένα από την πρώτη στιγμή διαφοροποιήθηκαν προς το καλύτερο με Ουάσιγκτόν και Κίεβο να ανοίξουν ξανά τους διαύλους επικοινωνίας που έκλεισαν ερμητικά μετά το πρώτο σοκ. Το πρωί της Πέμπτης η Ευρώπη ξυπνά με την είδηση ότι την ερχόμενη Τετάρτη 12.03.2025 ξεκινά νέος γύρος διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ουκρανία τστη Σαουδική Αραβία και πως ο διπλός στόχος του Τραμπ είναι να μπουν οι υπογραφές. Το Fox News μετέδωσε σχετικά ότι μια αμερικανική αντιπροσωπεία, μεταξύ των οποίων ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο, ο ειδικός απεσταλμένος του Αμερικανού ηγέτη για τη Μέση Ανατολή Στίβεν Γουίτκοφ και ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Μάικ Γουόλτς, θα μεταβούν στο Ριάντ την Τρίτη για να συναντηθούν με Ουκρανούς, μεταξύ των οποίων ο επικεφαλής του γραφείου του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, Αντρί Γέρμακ. Την ίδια στιγμή, ρεπορτάζ του Bloomberg ανέφερε πως ο Ντόναλντ Τραμπ φέρεται να απαίτησε από το Κίεβο να συμφωνήσει σε μια γρήγορη κατάπαυση του πυρός με τη Ρωσία ως προϋπόθεση για την υπογραφή μιας συμφωνίας για τα ορυκτά.

Από την πλευρά του ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανέφερε πως οι ουκρανικές και αμερικανικές ομάδες έχουν ξαναρχίσει τη συνεργασία τους, με την ελπίδα ότι την επόμενη εβδομάδα θα πραγματοποιηθεί μια σημαντική συνάντηση. Ως ήταν φυσικό έβαλε και τους δικούς όρους, όπως την  ανάγκη η Ρωσία, ως η μοναδική πηγή αυτής της σύγκρουσης, να αποδεχθεί την ανάγκη για την ολοκλήρωσή της. Αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο, μπορεί να επιτευχθεί μέσω μιας εκεχειρίας. «Mε την αποφυγή επιθέσεων σε ενεργειακή και άλλη υποδομή πολιτών, και με τη διακοπή στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Μαύρη Θάλασσα»… Ακόμα τόνισε ότι η απελευθέρωση των κρατουμένων «θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μέσο για την εγκαθίδρυση βασικής εμπιστοσύνης», η οποία θα μπορούσε στη συνέχεια να χρησιμεύσει ως «πρόλογος» για μια «πλήρη και δίκαιη διευθέτηση». Αυτό, πρόσθεσε, θα οδηγούσε «σε μια συνολική συμφωνία για τις εγγυήσεις ασφαλείας και το τέλος του πολέμου».

Πάντως ο Τραμπ φαίνεται ότι δεν είναι καθόλου διατεθειμένος να μπει σε μια κατάσταση κωλυσιεργίας όπως φαίνεται να προωθεί ο Ζελένσκι. Μάλιστα στην «απαίτηση» Ζελένσκι «για τη διακοπή στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Μαύρη Θάλασσα», ήρθε η αποκάλυψη των Financial Times για την παρασκηνιακή προσέγγιση της Ουάσιγκτον με την Μόσχα για την επανεκκίνηση του αγωγού Nord Stream 2 με τη στήριξη Αμερικανών επενδυτών. Τη συμφωνία που θα αλλάξει εκ νέου το ενεργειακό παιχνίδι στην Ευρώπη «τρέχει» σύμφωνα με την εφημερίδα ένας πρώην κατάσκοπος της Στάζι και στενός φίλος του Βλαντίμιρ Πούτιν. Πρόκειται για τον Ματίας Βάρνιγκ, ο οποίος μέχρι το 2023 διηύθυνε τη μητρική εταιρεία του Nord Stream 2 για τον ελεγχόμενο από το Κρεμλίνο γίγαντα φυσικού αερίου Gazprom. Το σχέδιο του Βάρνιγκ, που έχει ξεκινήσει να υλοποιείται πριν την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ περιελάμβανε την προσέγγιση της ομάδας του Αμερικανού προέδρου μέσω επιχειρηματιών των ΗΠΑ, ξεδιπλώνεται ουσιαστικά στο πλαίσιο της μεσολάβησης για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και την παράλληλη εμβάθυνση των οικονομικών δεσμών μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας, σύμφωνα πάντα με τους Financial Times.

Πάντως, όπως προκύπτει από τις δηλώσεις Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν μετά την έκτακτη σύνοδο των ηγετών στις Βρυξέλλες η Ε.Ε. επιχειρεί να τραβήξει το δικός της δρόμο χωρίς όμως να έχει το αναγκαίο βαρύ καύσιμο: «Όλοι θέλουμε μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη μέσω της ισχύος κι αυτό είναι προς το συμφέρον και του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Αν ο πρόεδρος Τραμπ θέλει να το πετύχει αυτό, είναι δυνατό μόνο με την υποστήριξη της ΕΕ και των κρατών μελών της», είπε  η πρόεδρος της Κομισιόν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά την ολοκλήρωση της έκτακτης Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες.

Με βάση τα σημερινά δεδομένα, όπως προκύπτει από τις βαρύγδουπες διακηρύξεις μετά την έκτακτη Συνόδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, η Ευρώπη βρίσκεται εκτός ουσιαστικής συνοχής και χωρίς συγκροτημένη πολιτική σε ό,τι αφορά στην Ουκρανία και τη δική της ασφάλεια.  Η Ευρώπη, ιστάμενη στην κόψη του ξυραφιού, είτε θα αναλογιστεί τα συμφέροντα των πολιτών της και θα αναζητήσει τρόπους συνεννόησης με τον Τραμπ, είτε θα τραβήξει ένα δρόμο, όπως τώρα, χωρίς ζώνες ασφαλείας και φώτα πορείας με τον κίνδυνο να εκτροχιαστεί, η Ε.Ε. να διασπαστεί πλήρως και να διαλυθεί στα εξών συνετέθη.

paraschos.andreas@gmail.com