Η δήλωση ή καλύτερα η εντολή του Βενιαμίν Νετανιάχου στις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις στη Συρία να υπερασπιστούν το χωριό των Δρούζων Τζαραμάνα, τρία μόλις χιλιόμετρα από τη Δαμασκό, χάθηκε σε μεγάλο βαθμό στην επικαιρότητα λόγω της σύγκρουσης Ζελένσκι – Τραμπ στο Λευκό Οίκο και τα όσα ακολούθησαν.
Ήταν όμως μια εξαιρετικά σημαντική στιγμή, τόσο λόγω της σημειολογίας όσο και – κυρίως – λόγω της ουσίας. Και η ουσία είναι το τι έπεται στην περιοχή.
Οι Δρούζοι είναι μια εθνική και θρησκευτική μειονότητα ενός περίπου εκατομμυρίων ανθρώπων στη Μέση Ανατολή και άλλων 200.000 στη διασπορά. Οι πλείστοι, περίπου 600.000 ζουν στη Συρία. Άλλες 250.000 περίπου ζουν στο Λίβανο και οι υπόλοιπες 150.000 στο Ισραήλ. Είναι Άραβες και παρόλο που η θρησκεία τους προήλθε από το σιιτικό ισλάμ κυρίως, δεν είναι μουσουλμάνοι.
Αυτό ειδικά, η προέλευση της πίστης τους, τους έκανε στόχο διαχρονικά ως «αιρετικούς» του ισλάμ ή και «άπιστους». Δεν είναι τυχαίο που, η κοινότητα των Δρούζων της Γαλιλαίας (και της Χάιφας), η μοναδική του είδους μέχρι την κατάληψη των υψωμάτων Γκολάν το 1967 από το Ισραήλ, τάχθηκε από το 1948 υπέρ του εβραϊκού κράτους. Υπηρετεί στον στρατό – μόνο οι άντρες – με δική της απόφαση έκτοτε και είναι ίσως η πιο πιστή στο Ισραήλ μη εβραϊκή κοινότητα λόγω της ασφάλειας και της ελευθερίας που απολαμβάνει εκεί.
Η ιστορία των Δρούζων στη Συρία, όμως, δεν είναι καθόλου η ίδια. Ήταν ανέκαθεν ένα παιγνίδι ισορροπιών προκειμένου να επιβιώσουν και αυτό ακριβώς συνεχίστηκε και επί του καθεστώτος Άσαντ. Ο Εμφύλιος στη Συρία ξεκαθάρισε ακόμη περισσότερο τα πράγματα αφού το καθεστώς «τιμώρησε» τους Δρούζους για την άρνησή τους να στρατευθούν αφήνοντάς τους στο έλεος των ισλαμιστικών οργανώσεων, ανάμεσά τους και η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σιαμ (HTS) του σημερινού ηγέτη του καθεστώτος που ελέγχει τη χώρα Άχμεντ αλ Σιάρα. Η άρνησή τους είχε ως βασικότερο λόγο το ότι εάν όσοι μπορούσαν να πολεμήσουν έφευγαν κάποια στιγμή στην όποια μετακίνηση στρατού, η κοινότητά τους θα ακολουθούσε τη μοίρα των Γιαζίντι στα χέρια των ισλαμιστών. H εγκατάλειψη τους από τον Άσαντ, έδωσε την ευκαιρία στους ισλαμιστές να επιτεθούν και να σφάξουν μερικές εκατοντάδες Δρούζους αμάχους.
Οι Δρούζοι της Συρίας δεν συγχώρεσαν ποτέ τον Άσαντ και πανηγύρισαν την πτώση του ενώ και πριν από αυτήν διαδήλωναν ανοιχτά εναντίον του. Την ίδια ώρα όμως ήξεραν και ξέρουν ότι ο μεγαλύτερος εχθρός τους είναι οι ισλαμιστές οι οποίοι θέλουν να «καθαρίσουν» τα εδάφη τους όχι μόνο από τους «άπιστους» αλλά ειδικά από τους Δρούζους. Αυτός ήταν και ο λόγος που οι Δρούζοι στα εδάφη στα οποία προέλασε το Ισραήλ μετά την πτώση του Άσαντ κάλεσαν επίσημα, μέσω της συνέλευσης των δημογερόντων τους, το εβραϊκό κράτος να τα προσαρτήσει.
To Ισραήλ είχε δημόσια προειδοποιήσει εξ αρχής το νέο καθεστώς στη Δαμασκό να μην διανοηθεί να πειράξει τους Δρούζους. Πριν από μερικές μέρες, σημειώθηκαν αψιμαχίες στην πόλη Τζαραμάνα, μια πόλη με πλειοψηφία Δρούζων (τρία από τη Δαμασκό και εξήντα μόλις από τα σύνορα με το Ισραήλ) στις οποίες σκοτώθηκε ένας αξιωματούχος του υπουργείου Άμυνας του νέου καθεστώτος.
Η Δαμασκός έστειλε αμέσως στρατεύματα χρησιμοποιώντας το επεισόδιο ως αφορμή για να απαιτήσει εφαρμογή της απόφασης του για αφοπλισμό όλων των πολιτοφυλακών. Για τους Δρούζους όμως, όπως και για τους Κούρδους στα βόρεια, ο αφοπλισμός θα τους άφηνε στο έλεος των ισλαμιστών και ούτε οι μεν ούτε οι δε είναι διατεθειμένοι να δεχθούν κάτι τέτοιο.
Οι Δρούζοι της Συρίας όπως και οι Ισραηλινοί θα ήταν ευτυχείς εάν η μειονότητα κατάφερνε να αποκτήσει αυτονομία, όπως συνέβη και το 1921 για δεκαπέντε χρόνια μέχρι το 1936. Η επιδίωξη αυτή αποτυπώνεται στο χάρτη της φωτογραφίας με το ανατολικό πράσινο μέρος να είναι οι περιοχές των Δρούζων, το δυτικό πράσινο κομμάτι επίσης και το μωβ τα εδάφη που περιήλθαν σε ισραηλινό έλεγχο μετά την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ. Το ενδιάμεσο έχει κυρίως σουνιτική πλειοψηφία αν και ένα κομμάτι το οποίο εφάπτεται στη δυτική πράσινη περιοχή είναι αρμενικό.
Το Ισραήλ ήδη έχει απαιτήσει την αποστρατιωτικοποίηση όλου αυτού του κομματιού, νοτίως της Δαμασκού. Εάν οι Δρούζοι της Συρίας με τη βοήθεια των Ισραηλινών φτιάξουν ένα de facto κρατίδιο εκεί, είναι βέβαιο ότι θα προσελκύσουν σταδιακά και εναπομείναντες Χριστιανούς οι οποίοι γνωρίζουν ότι δεν έχουν μέλλον με ένα ισλαμικό καθεστώς αυτού του τύπου.
Το Ισραήλ θα έχει καλύψει τα βόρειά του σύνορα σε μεγάλο βαθμό οι δε Δρούζοι θα ενωθούν και πάλι με τους Δρούζους των Γκολάν οι οποίοι, ας σημειωθεί, παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ έχει αναπτύξει πολύ τις περιοχές τους δίδοντάς τους ισχυρά κίνητρα, είναι αναγκασμένοι να κρατούν ιδιαίτερα χαμηλούς τόνους φοβούμενοι για την τύχη των συγγενών τους οι οποίοι έμειναν στην άλλη πλευρά της ζώνης κατάπαυσης του πυρός του 1967.
Αρκετοί άλλωστε, θεωρούν εαυτούς Σύρους και δεν έχουν, παρότι μπορούν, πάρει ισραηλινή υπηκοότητα. Αυτό βέβαια, άλλαξε δραματικά μαζί με το κλίμα στην κοινότητα των Δρούζων στα Γκολάν, μετά την τραγωδία τον περασμένο Αύγουστο στην πιο μεγάλη τους πόλη στην περιοχή, το Ματζντάλ Σαμς, όταν μια από τις ρουκέτες που έριχνε για μήνες η Χεζμπολάχ και στην περιοχή τους, έπεσε στο γήπεδο όπου έπαιζαν παιδιά σκοτώνοντας δώδεκα από αυτά και προκαλώντας προκαλώντας οργή στην κοινότητα αλλά και παγκόσμιο αποτροπιασμό για το… κατόρθωμα της τρομοκρατικής οργάνωσης.
Με δεδομένο όμως ότι το κομμάτι που απαιτείται να περιέλθει στον έλεγχό τους για να ενωθούν οι περιοχές τους κατοικείται από σουνίτες, εκεί άλλωστε βρίσκεται και η πόλη Νταράα από την οποία ξεκίνησε και η εξέγερση κατά του καθεστώτος Άσαντ το 2011 και ο Εμφύλιος στην ουσία, το όλο εγχείρημα δεν θα είναι εύκολο. Εμπερικλείει δε μεγάλους κινδύνους και για το 25% του συνολικού αριθμού των Δρούζων στην περιοχή οι οποίοι ζουν στο Λίβανο – κυρίως βορείως του τριγώνου Λιβάνου, Ισραήλ, Συρίας αλλά και στο όρος Λίβανος και τη γύρω περιοχή.
O ιστορικός ηγέτης τους, ο Ουαλίντ Τζούμπλαντ ο οποίος στις 22 Δεκεμβρίου είχε ταξιδέψει στη Δαμασκό και συνάντησε τον Άχμεντ αλ Σάρα, κάλεσε χθες τους Δρούζους της Συρίας «να είναι επιφυλακτικοί έναντι των συνωμοσιών του Ισραήλ». Όμως είναι ξεκάθαρο πως τα συμφέροντά τους αυτή τη στιγμή διαφέρουν πολύ από αυτά του Τζούμπλαντ.
Σήμερα η αναίμακτη και πολύ προσεκτική ανάπτυξη δυνάμεων του νέου καθεστώτος στην Τζαραμάνα έθεσε, προσωρινά μάλλον, ένα τέλος στη σύγκρουση. Ωστόσο, η επόμενη απόπειρα της Δαμασκού να επιβάλει τη δική της θέληση στους Δρούζους δεν θα αργήσει και εκεί τα πράγματα ίσως εξελιχθούν αλλιώς. Η προειδοποίηση του Ισραήλ άλλωστε είναι εκεί.
Η Δαμασκός αποφεύγει με κάθε τρόπο τη σύγκρουση με το Ισραήλ αλλά την ίδια ώρα το καθεστώς της, ιδιαίτερα ευάλωτο, έχει να ικανοποιήσει και τους δικούς του οπαδούς οι οποίοι δεν εκτιμούν τέτοιες… αδυναμίες.
Υστερόγραφο: Σε ένα σπάνιο συμβάν ένας Δρούζος μαχαίρωσε σήμερα στη Χάιφα τέσσερις Ισραηλινούς πολίτες πριν πέσει νεκρός από πυρά αστυνομικών. Ο ένας από τους τέσσερις, ένας Άραβας υπέκυψε. Η κοινότητα των Δρούζων εξέδωσε ανακοίνωσε καταδικάζοντας έντονα την ενέργεια αλλά σημειώνοντας την αναφορά των Αρχών ότι ο άντρας ο οποίος ζούσε στη Γερμανία για καιρό φέρεται να αντιμετώπιζε σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα.
