Η Ελεγκτική Υπηρεσία, σύμφωνα με υπόμνημα, που κατέθεσε προχτές στη Βουλή, είχε προειδοποιήσει την κυβέρνηση πολύ έγκαιρα για τις καθυστερήσεις στο δρόμο Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς. «Το έργο παρουσίαζε εξαρχής σοβαρές καθυστερήσεις», έλεγε, «οι εργασίες ουδέποτε παρουσίαζαν ουσιαστική πρόοδο»…

Όμως οι αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες έδιναν αναβολές στις ημερομηνίες μέχρι που έφτασε η κατάσταση στο απροχώρητο και διέκοψαν τη σύμβαση. Μπορεί να είναι ένα μόνο παράδειγμα. Παρότι τελευταία είχαμε κι άλλα. Το λιμάνι και η μαρίνα Λάρνακας, ο τερματικός σταθμός στο Βασιλικό για το φυσικό αέριο, η ανάπλαση στον ποταμό Λιοπετρίου. Έφτασαν όλα στο απροχώρητο, διογκώθηκε το κόστος, κι όταν αποδείχτηκε ότι έργα δεν θα έχουμε τερματίστηκαν. Αν έγκαιρα ενεργούσαν, αφού υπήρχαν οι διαπιστώσεις, θα γλυτώναμε χρόνο αλλά και πολλά εκατομμύρια.

Μπράβο στην παρούσα κυβέρνηση που έδειξε αποφασιστικότητα. Έστω κι αν τώρα, εδώ που φτάσαμε, είναι ακόμα πιο δύσκολο να προχωρήσουν τα έργα. Και φυσικά, θα κοστίσουν πολλά εκατομμύρια περισσότερα.

Αλλά, αν ήταν μόνο αυτά τα λίγα έργα που επηρεάζονται να δεχτούμε το κόστος και την ταλαιπωρία, ίσως να μας γίνει και μάθημα για να τα πάμε καλύτερα από δω και μπρος. Το πρόβλημα είναι που αυτό το φαινόμενο είναι γενικό, ως να μας χαρακτηρίζει ως λαό και ως κράτος. Η Πλατεία Ελευθερίας στη Λευκωσία ίσως να είναι το πιο κραυγαλέο παράδειγμα. Θα είναι σημείο αναφοράς για πάρα πολλά χρόνια ακόμα. Αποφασίστηκε το 2003, η πρώτη εκτίμηση κόστους ήταν γύρω στα €6,5 εκατομμύρια, το 2011 υπογράφτηκε συμβόλαιο για €22.969.825,  τα έργα ξεκίνησαν το 2012 τέλειωσαν το 2021 και το τελικό κόστος ήταν κοντά στα €40 εκατομμύρια.

Αυτά θα πάθουμε και με τα έργα που δεν διακόπτονται έγκαιρα όταν παρουσιάζουν προβλήματα, αλλά και με αυτά για τα οποία αναβάλλονται οι αποφάσεις. Δεν ξέρω αν ο χαρακτηρισμός που ταιριάζει στο φαινόμενο είναι η αναβλητικότητα. Νομίζω ότι είναι κι αυτό αλλά και πολλά άλλα. Όπως η ανευθυνότητα και η αποφασιστικότητα. Το ότι απουσιάζουν από το δημόσιο και τη διοίκηση του κράτους τα στελέχη που παίρνουν αποφάσεις και αναλαμβάνουν την ευθύνη. Μελετούν, ξαναμελετούν, ξαναμελετούν και πάνε τα χρόνια, αλλάζουν οι κυβερνήσεις και ξανά από την αρχή. Ως να μην υπάρχει συνέχεια.

Τι να πεις για τον Ακάμα, για παράδειγμα. Πόσες δεκαετίες να μην μπορούν να καταλήξουν σε ένα σχέδιο εθνικού πάρκου και να το εφαρμόσουν; Πόσες κυβερνήσεις να βάζουν το δικό της όραμα στις αποφάσεις και αποτέλεσμα να μην υπάρχει; Η εισαγωγή φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή; Πόσα εκατοντάδες εκατομμύρια να πληρώνουμε για τους ρύπους του μαζούτ της ΑΗΚ και να μην μπορούν αποφασιστικά να υλοποιήσουν αποφάσεις;

Δεν είναι μόνο στα έργα το φαινόμενο, είναι σε όλα τα μεγάλα προβλήματα. Ο χουλιγκανισμός, ας πούμε; Είναι απίστευτο αλλά όσο θυμάμαι τον εαυτό μου σε αυτή τη δουλειά (δεκαετίες, δηλαδή) θυμάμαι όλους τους Προέδρους και όλους τους υπουργούς Δικαιοσύνης να έχουν σχέδια και να δηλώνουν αποφασιστικοί για την πάταξη του φαινομένου. Σχεδόν κάθε βδομάδα έχουμε την εγκληματική δράση των ανεγκέφαλων (προχωρημένοι τώρα, ανακάλυψαν και τις ναυτικές φωτοβολίδες!) και κάθε βδομάδα έχουμε και την αποφασιστικότητα των υπουργών. Αλλά, ούτε καν με την ΚΟΠ μπορούν να συντονιστούν όταν κρίνουν επικίνδυνο έναν αγώνα.

Ακούστε παραδειγματική ιστορία. Τα κτήρια του ΣΟΠΑΖ (Συνεργατικός Οργανισµός Παραγωγής Ζωοτροφών) στην Παλλουριώτισσα, σε μια υποβαθμισμένη περιοχή, είναι κτήρια εξαιρετικής αρχιτεκτονικής αξίας αλλά και σε περιοχή που επιβάλλεται να γίνουν επενδύσεις. Αγοράστηκαν από το δήμο Λευκωσίας το 2019 για €2,1 εκατομμύρια. «Η τελική χρήση του κτιρίου και του περιβάλλοντος χώρου θα συζητηθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο», έλεγε τότε ανακοίνωση του δήμου. Τον Γενάρη του 2023, ο τότε Πρόεδρος Αναστασιάδης ανακοίνωσε ότι στο εργοστάσιο του ΣΟΠΑΖ, μετά από προσφορά του δήμου Λευκωσίας, δρομολογείται η ανέγερση ιδιόκτητου κτηρίου του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου.

Όποιος περνά σήμερα, το 2025, από εκείνα τα κτήρια μαραζώνει πραγματικά. Όχι μόνο δεν έγινε τίποτε απολύτως, αλλά ούτε καν καθαρίστηκε ο χώρος, τουλάχιστον να συντηρηθεί κάπως. «Η τελική χρήση του κτηρίου», που έλεγε ο δήμος το 2019, μάλλον δεν υπάρχει πια στον ορίζοντα. Ή κι αν υπάρχει θα χρειάζονται πολλά περισσότερα εκατομμύρια για να αξιοποιηθεί, από όσα θα χρειάζονταν τότε.

Να πω κι άλλο παράδειγμα; Πόσες δεκαετίες πρέπει να περάσουν ακόμα για να αποφασιστεί πώς θα αξιοποιηθεί ο τεράστιος χώρος της παλιάς Κρατικής Έκθεσης στην Έγκωμη; Άλλος ανακοινώνει ότι θα κτίσει εκεί κυβερνητικά γραφεία κι άλλος ότι θα το κάνει πάρκο, αλλά δεν γίνεται τίποτε. Ερημώνει ο τόπος. Διότι, έτσι είμαστε σε όλα. Έχουν οράματα αλλά τα περιμένουν να γίνουν εφιάλτες για να ασχοληθούν μαζί τους.