Για τους αερόσακους, για την πολιτιστική κληρονομιά, για τα σκουπίδια, για την παιδεία και το πανεπιστήμιο, για τις δημόσιες (ιμίς) ακροάσεις, για την «τάτσα»… Σχεδόν για όλα όσα αφορούν στην καθημερινότητα της ζωής, αφήστε την ποιότητα της ζωής, άλλο μέγιστο και πονεμένο κεφάλαιο, σωρηδόν τα παραδείγματα με κοινό παρονομαστή την οφειλόμενη «ευθύνη» για τον τόπο και το μέλλον του.
Να ξεκινήσω από αυτό που γνωρίζω. Ζω σ’ ένα σπίτι του 1933 που δεν είναι, ενώ έπρεπε να είναι, διατηρητέο, σε οδό που έχει ακόμη τουλάχιστον 4-5 περιπτώσεις διατηρητέων οικοδομών. Αποκτήσαμε και πληρώνουμε πλατιούς χώρους στάθμευσης μπροστά από τα σπίτια μας- τα νομάτισαν πεζοδρόμια οι υπεύθυνοι- που κατά τη διάρκεια των εργασιών διέλυσαν τα παλιά σπίτια λόγω των τεράστιων μηχανημάτων που χρησιμοποιήθηκαν, ενώ η περιοχή μας είναι ΠΕΧ, δηλαδή Περιοχή Ειδικού Χαρακτήρα! Πλήρωσε κανείς για τις ζημιές; Αμέλεια ή όγκος εργασίας; Ποιος ευθύνεται;
Για τις ανάγκες των ΠΕΧ ψηφίστηκαν νόμοι στο παρελθόν για την προστασία του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα της περιοχής, ψηφίστηκαν κριτήρια, επιδοτήσεις, και περιορισμοί. Άλλο παράδειγμα, κεραία τηλεφωνίας έχει στηθεί εδώ και ένα χρόνο απέναντι από το Δημοτικό Σχολείο του Αγίου Ανδρέα. Οι κάτοικοι αντέδρασαν, μάζεψαν υπογραφές, έστειλαν υπομνήματα… Σε ποιον ανήκει η ευθύνη, ξέρουμε, η κεραία όμως παραμένει λόγω άλλου φόρτου εργασίας.
Στο παρελθόν το κράτος αποφάσιζε ποια κτίρια έχουν αξιόλογο αρχιτεκτονικό χαρακτήρα και με τη σύμφωνο γνώμη των ιδιοκτητών, προχωρούσε σε κήρυξη τους ως διατηρητέα. Βέβαια, στο μυαλό των περισσοτέρων κυριαρχούσε η άποψη ότι το διατηρητέο ισοδυναμεί με «μπελά τζιαι φασαρίες» λόγω της δυστροπίας που επικρατούσε, με αποτέλεσμα πολλοί – έχουμε παραδείγματα- προτίμησαν την πολύ πιο προσοδοφόρα Σαββατιάτικη κατεδάφιση. Το ερώτημα όμως παραμένει: τον χαρακτήρα της πόλης κρίνουν οι ιδιοκτήτες ή η πολιτεία; Και το δημόσιο συμφέρον; Η διατήρηση της αξιόλογης πολιτιστικής κληρονομιάς;
Είναι όντως όγκος δουλειάς ή είναι πιο απλό και γρήγορο να εκδοθεί μια άδεια για κατεδάφιση και μια για επένδυση που αποφέρει; Ποιος έχει ευθύνη; Ο Δήμος, ο ΕΟΑ, το ΥΠΕΣ…; Μπάχαλο η πολιτιστική κληρονομιά. Αυτό δεν είναι είδηση, είναι τρόπος σκέψης και νοοτροπία. Και συμπληρωματικό τραγελαφικό που παρακολουθήσαμε, ο πανικός και η παραζάλη για τις αγορές εκ μέρους ξένων της πολύτιμης γης μας. Αφού θέλουμε επενδυτές! Ανάθεμα κι αν αγοράζουν στην εντός των τειχών πόλη/πόλεις, από τη στιγμή που τους δίνουμε προνόμια, λογής-λογής φοροελαφρύνσεις και τους τάσσουμε φούρνους ποξαμάθκια. Κι όμως! Η εντός των τειχών είναι στο σύνολό της ΠΕΧ. Αλλά, είπαμε, όγκος δουλειάς!
Τραγικά ερωτήματα που δεν είναι σημερινά… Η πόλη φθίνει, έχει γίνει ένα τεράστιο και κακόγουστο φαγάδικο με νέους χρυσοποίκιλτους καθεδρικούς και μάρμαρα πανάκριβα. Άστε τους άρχοντες που ανάλογα με το ακροατήριο αναφέρονται στη σημασία της διατήρησης της «εντός των τειχών πόλης», το στολίδι μπλά, μπλά. Το έργο της διατήρησης ογκώδες μεν, η ευθύνη απούσα δε. Αποτέλεσμα, όσοι εχούμενοι έχουν αριστουργηματικά αρχιτεκτονήματα ως ιδιοκτησίες δε θα σκεφτούν δύο φορές ιδιαίτερα τώρα που υπάρχει και προηγούμενο.
Υπάρχει νόμος για τις δημόσιες διαβουλεύσεις, υπάρχει η συνθήκη του Αάρχους…μάθαμε ότι υπάρχει πρόταση για τεράστια επένδυση «μαμούθ» από τη Μητρόπολη Λεμεσού. Η πρόταση, βρίσκεται, είπαν, σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 5/3! Πού, πώς, ποιος ξέρει τι σημαίνει δημόσια διαβούλευση…είναι επιπλέον όγκος δουλειάς για να είμαστε πληροφορημένοι πολίτες, πιο απλό μια ανακοίνωση, έτσι και αλλιώς συνήθως η άποψη του κόσμου είναι αμελητέα.
Για τους αερόσακους προσεύχομαι στο δικό μου θεό να μη χάσει τη ζωή του ακόμη κάποιος για να καταλάβουν οι ιθύνοντες το βάρος της ευθύνης σε σχέση με τον όγκο της δουλειάς.
Έχει συνέχεια όμως το θέμα της παιδείας που είναι στα πρωτοσέλιδα! Γονέας 1 και Γονέας 2; Αγγλικά, η τρισκατάρατη γλώσσα των κατακτητών ή ελληνικά, που πάει χέρι- χέρι με την επιλογή σημαίας: ελληνική, κυπριακή, ή και βυζαντινή αγκαλιά με το πρωθύστερο «Δεν ξεχνώ»! Όγκος εργασίας για να ορθοποδήσουμε…και ευθύνη, ποιος τη φέρει, το κράτος ή οι γονείς;
Άδειασε, είπαν, το φράγμα του Μαυροκόλυμπου! Άραγε σου εκατράστηκεν τους ο Τυχικός, τζαι έφυε το νερό! Τα παράνομα έργα στον Ακάμα κατάστρεψαν μια μεγάλη περιοχή, τη μοναδική χλωρίδα και αλλάξαν το τοπίο! Ουδείς καταδικάζεται, ουδείς πληρώνει αδρά για κακοτεχνίες! Ποιος φταίει, ποιος ελέγχει, ποιος πήγε στη δικαιοσύνη; Θα γίνει Δημόσια Διαβούλευση (όχι στα μουλωχτά και στα χαρτιά). Ο Ακάμας ανήκει σε όλους! Μνημείο της φύσης είναι. Για τα άλλα μνημεία και τις ευθύνες, σε επόμενα!
Πώς να το κάνουμε, πώς ν’ αλλάξουμε. Πώς να εμφυτέψουμε στη νέα γενιά το θέμα της ευθύνης. Πώς και πότε θα το διδάξουμε στα σχολεία; Στεκόμαστε ακόμη μια φορά με απάθεια μπροστά σε όλο αυτό το αλλαλούμ που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας…και μας αφορά. Λαός απαθής. Απόδειξη ότι δεν είμαστε από την ίδια πάστα φτιαγμένοι, όπως οι χιλιάδες Παλαιστίνιοι που όρθιοι επέστρεψαν στα ερείπια των σπιτιών τους.
Δεν είδα ακόμη (Πέμπτη σήμερα) αντίδραση της κυβέρνησης για τα απαράδεκτα που ξεστόμισε ο Πλανητάρχης για τη νέα Κυανή Ακτή που θα κτιστεί απέναντι από τη Λάρνακα! Θράσος, κυνισμός, εγκληματική απουσία ενσυναίσθησης και γνώσης της ιστορίας έναντι ενός λαού που θρηνεί 47 χιλιάδες νεκρούς και δεν τα βάζει κάτω, δεν υποχωρεί έναντι αμοιβής, δε λυγίζει.
Ελεύθερα, 9.2.2025
