Σχετικές έρευνες υποδεικνύουν ότι τα βάσανα των προγόνων ή τα κατορθώματα τους μπορούν να επηρεάσουν την προσωπικότητα των απογόνων κληροδοτώντας τους τα άγχη ή την ανθεκτικότητα και επιμονή τους μεταβάλλοντας τις επιγενετικές εκφράσεις γονιδίων στον εγκέφαλο (Scientific America, Rogers, 16/1/12). Σύμφωνα με τη θεωρία, τραυματικές εμπειρίες στο δικό μας παρελθόν ή αυτό των προγόνων αφήνουν «μοριακές ουλές» στο DNA. Δηλαδή, οι απόγονοι των Εβραίων του ολοκαυτώματος ή των Κινέζων της εποχής του Μάο ή των σκλάβων που μεταφέρθηκαν βίαια από την Αφρική στις Ηνωμένες Πολιτείες ή απόγονοι αλκοολικών ή κακοποιημένων παιδιών φέρουν μέσα τους «μνήμες» που ενσωματώνονται στο είναι τους. Κάτι ανάλογο με το νερό μετά από τσουνάμι που υποχωρεί μεν αλλά αφήνει πίσω τα ίχνη του.
Στην επιστήμη της γενετικής έχει προστεθεί και η επιστήμη της «επιγενετικής», της επιστήμης που μελετά τους μηχανισμούς που ενεργοποιούν και απενεργοποιούν τα γονίδια, αλλάζοντας έτσι τον τρόπο που ένα κύτταρο αναπτύσσεται (Tim Spector, καθηγητής Γενετικής Επιδημιολογίας, King’ s College του Λονδίνου). Επιγενετική είναι η μελέτη των κληρονομήσιμων αλλαγών στη λειτουργία των γονιδίων χωρίς αλλαγή στο DNA. Αφορά τη μελέτη των μηχανισμών που ενεργοποιούν και απενεργοποιούν τα γονίδια, αλλάζοντας έτσι τον τρόπο που ένα κύτταρο αναπτύσσεται χωρίς να αλλάζει ο γενετικός κώδικας. Οι επιγενετικοί μηχανισμοί παραμένουν ενεργοί και άρα σημαντικοί σε όλη τη ζωή.
Όπως η δίαιτα και οι χημικές ουσίες προκαλούν επιγενετικές αλλαγές, το ίδιο και κάποιες τραυματικές εμπειρίες (π.χ. παραμελημένα παιδιά, κατάχρηση ναρκωτικών, άγχη). Οι έρευνες έδειξαν ότι οι επιγενετικές αλλαγές, που μπορεί να συμβούν και σε ενήλικες, μπορούν να περάσουν από τον γονιό στο παιδί για πολλές γενιές. Χωρίς να αλλάζει το ίδιο το DNA μπορούν να προστεθούν ή αφαιρεθούν δομικά συστατικά των οργανικών μορίων που δρουν ως ένας δείκτης σε ένα βιβλίο μαγειρικής, αποδίδοντας στο DNA του κάθε κυττάρου να επιλέξει εκείνα τα γονίδια (συνταγές) – απαραίτητα για τις πρωτεΐνες του κυττάρου. Οι αλλαγές είναι κληρονομήσιμες. Επειδή επικάθονται ονομάζεται επιγενετική. Στην έρευνα αναφέρεται ότι καταγράφονται οι εμπειρίες των προγόνων μας σε βάθος χρόνου, εκατοντάδες γενεών.
Μήπως αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει το ραγιαδισμό, τη δουλοπρέπεια, την ηττοπάθεια, την υποταγή στην εξουσία που μας χαρακτηρίζει;
Αν έχουμε επιγενετικές «αναμνήσεις» μέσα μας της τουρκοκρατίας ή πιο πρόσφατα της αγγλοκρατίας τότε κάποια χαρακτηριστικά εξηγούνται.
Έχουν δημιουργηθεί, για το θεαθήναι, επιτροπές και υποεπιτροπές για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Θεωρητικά δικαιούται ο καθένας να καταγγέλλει γραπτώς, επισήμως και με ένορκη δήλωση. Όμως, υπάρχει ο όρος ότι αν δεν αποδειχτεί η κατηγορία, επομένως είναι ψευδής, ο καταγγέλλων υπόκειται σε κυρώσεις (δίωξη, φυλακή, πρόστιμο). Πέστε μου ποιος «τρελλός» θα υποβάλλεται σε αυτό το ρίσκο, ίσως κανένας. Διότι στην κυπριακή νοοτροπία ισχύει το «ας μεν εύρει που μένα» και «από φορτώνει πόσσω σου, τάνα του να φορτώσει». Ας θυμηθούμε παλαιότερα πρόεδρο της Βουλής των αντιπροσώπων που είχε δηλώσει ότι έχει ένα συρτάρι γεμάτο σκάνδαλα. Γιατί τα μάζευε και γιατί δεν τα κατάγγελλε; Μήπως σε δεδομένη στιγμή ανακάλυψης δικού του σκανδάλου να πει «κρύψετε να περάσουμε».
Σε μια μικρή κοινωνία όπως τη δική μας, που δεν υπάρχει η έννοια του privacy, γνωρίζουμε όλοι για τον αθέμιτο πλουτισμό μερικών. Κανένας δεν καταγγέλλει επίσημα, όλοι διαμαρτύρονται κατ’ ιδίαν και όλοι «κρύβουν» επίσημα.
Ο Κύπριος μοιρολατρικά έχει περιχαρακωθεί στην καχυποψία, στις ανασφάλειες, και στη σιωπή. Συνεχώς αποκαλύπτονται μικρά και μεγάλα σκάνδαλα (φυσικά αυτό επί Οδυσσέα), των οποίων ο λογαριασμός πληρώνεται από την τσέπη του Κύπριου πολίτη.
Τι είδους άνθρωποι είναι οι Κύπριοι;
Στο βιβλίο του Lawrence Durrell «BITTER LEMONS OF CYPRUS», περιγράφει τις εμπειρίες του από τους Κυπρίους την εποχή 1952-6.
Στέκεται ιδιαίτερα το πόσο φιλικοί και φιλόξενοι ήταν οι κάτοικοι˙ σχολιάζει τη λέξη «κοπιάστε» που του εκστόμιζαν οι κάτοικοι που ερμηνευόταν έλα να μοιραστούμε το φαγητό.
Ο μέσος Κύπριος είναι (τουλάχιστον ήταν) ζεστός, καλός, βοηθητικός, φιλόξενος, με ήρεμο ρυθμό ζωής, με χαμόγελο στα χείλη, εργατικός, σκληροτράχηλος (έχουν αντισταθεί και έχουν προσαρμοστεί στη διαδοχή των κατακτητών σε όλη την ιστορία τους). Ακόμα ισχύει η αξία της οικογένειας που παραμένει στενά συνδεδεμένη˙ θρησκεία και γιορτές έχουν βαθιές καταβολές.
Τι είδους κοινωνία είμαστε;
Ένα παράδειγμα: Στις 16 Μαρτίου 2013 υπογράφηκε η συμφωνία για Μνημόνιο με «κούρεμα» καταθέσεων των Κυπρίων πέραν των €100.000. Πώς αντέδρασε η κοινωνία μας; Συνέχισαν τους συνήθεις εορτασμούς για τη Δευτέρα της Καθαράς. Στην Ισπανία δημιουργούνταν ογκώδεις διαδηλώσεις.
Ενώ έχαναν τα λεφτά τους οι Κύπριοι έψηναν σούβλες όπως έκαναν οι πρόγονοι τους 12.000 χρόνια (10.000 π.Χ.) πριν. Στην τοποθεσία Αετόκρεμμος (Ακρωτήρι) βρέθηκαν χιλιάδες προϊστορικά κόκκαλα πυγμαίων ιπποποτάμων, που φαγώθηκαν ψητά στα κάρβουνα και τέθηκε το ερώτημα κατά πόσον η σπηλιά αποτελούσε το πρώτο προϊστορικό ταχυφαγείο (take away) της περιοχής («Αρχαίο προϊστορικό εστιατόριο στην Κύπρο;» Michele Kambas, 19/8/2009). Δύσκολο να αλλάξεις συνήθειες.
Για να καταπολεμηθεί η διαφθορά πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία όλου του κόσμου της Κύπρου επειδή μετά από τόσα χρόνια σκλαβιάς έχουν μείνει κατάλοιπα δουλοπρέπειας και ωχαδελφισμού.
Σύμφωνα με το λεξικό νοοτροπία είναι ιδιαίτερος τρόπος σκέψης ατόμου ή ομάδας, τα χαρακτηριστικά της νόησης και της αντίληψης (κάποιου). Είναι το σύνολο των αντιλήψεων και των πεποιθήσεων ενός ατόμου ή μιας κοινωνικής ομάδας, που καθορίζουν τον τρόπο της σκέψης τους, την τοποθέτησή τους απέναντι στα προβλήματα της ζωής και τη συμπεριφορά τους.
Επαφίεται σε όλους μας να καταπολεμήσουμε το ρουσφέτι και τη διαφθορά.
