Οι ωραιότεροι δρόμοι της Λευκωσίας, κατά γενική ομολογία, είναι οι Γλάδστωνος, Βύρωνος και Μάρκου Δράκου. Είναι οι δρόμοι που πιο πολύ από όλους τους άλλους κατάφεραν να διασώσουν την ταυτότητα τους, η οποία ορίζεται -εν πολλοίς- από τα κτίσματα που υπήρχαν: πέτρινα σπίτια κτισμένα πριν ένα και πλέον αιώνα, μεγάλες αυλές, δεντροφυτεμένοι κήποι.
Μέχρι τη δεκαετία του ’80 την ίδια περίπου εικόνα παρουσίαζε κι η Μακαρίου. Ένα ένα ωστόσο τα σπίτια κατεδαφίζονταν δίνοντας τη θέση τους σε άχαρες πολυκατοικίες. Πολλές εκ των οποίων σήμερα παραμένουν άδειες, σαν εκδίκηση κάποιας θεότητας που ήθελε να μας συνετίσει. Να μας πει «κοιτάξτε πως θα μπορούσε να είναι η πόλη και πως την καταντήσατε».
Παρόλο όμως που όσα από αυτά τα υπέροχα σπίτια γλύτωσαν είναι σήμερα περιζήτητα, η αξία τους δεν μπορεί να συγκριθεί με τα όσα μπορεί να αποφέρει ένας πύργος με δεκάδες διαμερίσματα ή ένα ξενοδοχείο. Κι ο ιδιώτης, ο επιχειρηματίας, ο ντιβέλοπερ, θα μετρήσει το χρήμα. Αυτοί που πρέπει να μετρήσουν την ουσιαστική αξία, την ιστορική και πολιτισμική, είναι οι αρχές. Οι οποίες θα πρέπει να μεριμνήσουν να προστατεύσουν ότι απέμεινε.
Ο υπουργός Εσωτερικών χαρακτηρίζει την κατοικία που κατεδαφίστηκε στη γωνία Αρνάλδας και Στασίνου ως αξιόλογη, αλλά… Ο περιφερειάρχης και τέως δήμαρχος Λευκωσίας λέει πως η άδεια κατεδάφισης του συγκεκριμένου κτηρίου δόθηκε από το Δήμο Λευκωσίας πριν τη Μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τη δημιουργία των ΕΟΑ, ως νέων αρχών αδειοδότησης.
Δηλαδή η άδεια κατεδάφισης δόθηκε επί δημαρχίας του, αλλά δεν φταίει ο ίδιος και ο Δήμος, φταίει η Πολεοδομία που δεν το κήρυξε διατηρητέο. Η Πολεοδομία δεν είπε απολύτως τίποτα. Ούτε και ο νέος δήμαρχος. Ούτε καν μία έκφραση λύπης, ας πούμε. Ίσως να συμφωνούν με τον ΕΟΑ πως «ο ιδιοκτήτης έχει το νόμιμο δικαίωμα να αξιοποιήσει την περιουσία του σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, χωρίς τον κίνδυνο αυθαίρετης στέρησής της».
Φυσικά, όλοι συμφωνούμε στο δικαίωμα της ιδιοκτησίας. Ωστόσο, οι αρχές, δημοτικές και κρατικές, έχουν το δικαίωμα -και οφείλουν- να παρέμβουν ώστε να διαφυλάξουν σημαντικά στοιχεία του πολιτισμού του τόπου, αποζημιώνοντας ταυτόχρονα τους ιδιοκτήτες. Αλλιώς όλα θα χαθούν. Άλλα θα καίγονται μυστηριωδώς κι άλλα θα γκρεμίζονται νυχτιάτικα.
Σε λίγα χρόνια τίποτα δεν θα υπάρχει εκτός από πολυώροφα κτήρια. Τα οποία μπορεί να είναι άδεια, χωρίς κατοίκους, χωρίς χρήστες, χωρίς ζωή, αλλά κάποιοι θα έχουν κερδίσει από την ανέγερση τους. Αυτό θα πει βιώσιμη ανάπτυξη; Αυτό θα πει πράσινη οικονομία και πράσινα άλογα;
Τουλάχιστον αυτοί που τα γκρεμίζουν έχουν συνείδηση της βαρβαρότητας που διαπράττουν και το κάνουν στο σκοτάδι όπως και όσοι εγκληματούν.
