Ο χρόνος έχει δώδεκα μήνες, αλλά για την ΕΤΥΦΑ και το έργο της κατασκευής τερματικού φυσικού αερίου στο Βασιλικό ο χρόνος έχει λιγότερους μήνες, λένε οι τεχνοκράτες που ασχολούνται με αυτή τη μεγάλη υπόθεση.
Το 2025 για την ΕΤΥΦΑ και το τερματικό έχει το πολύ 8 μήνες. Και το 2026 άλλους τόσους.
Κόντρα στους ήπιους χειμώνες που όλο και πιο συχνά ζούμε στην Κύπρο, η θάλασσα στην περιοχή Βασιλικού, αλλά και αλλού στα κυπριακά παράλια, δεν είναι καθόλου φιλόξενη για δύσκολες τεχνικές εργασίες εντός της. Οι θαλασσοταραχές είναι συχνές από τον Νοέμβριο και μετά και κρατούν μέχρι και τον Μάρτιο. Και η προσπάθεια να εγκαταστήσεις μία προβλήτα περίπου 1,200 μέτρων, από μέταλλο και μπετόν, μέσα στη θάλασσα του Βασιλικού εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να προχωρήσει από Νοέμβριο μέχρι και Φεβρουάριο. Συνέβη όταν η κινεζική CPP είχε τον συντονισμό των εργασιών, θα συμβεί πολύ πιθανό και όταν το έργο αναλάβουν άλλοι εργολάβοι.
Αυτή τη στιγμή που μιλάμε δεν υπάρχει εργολάβος στο Βασιλικό, άρα και καλές να ήταν οι συνθήκες μέσα στη θάλασσα, πάλι δεν θα εκτελούνταν εργασίες.
Πότε είναι πιθανό να επαναρχίσει η εγκατάσταση της προβλήτας; Όταν η ΕΤΥΦΑ θα πάρει την απόφαση να προσλάβει νέο εργολάβο. Πότε θα το κάνει αυτό; Υπάρχουν δύο επιλογές γι’ αυτή την ερώτηση. Η πρώτη είναι «όποτε το θελήσει, και σε 10-15 μέρες ακόμα» και η δεύτερη είναι «όταν προσληφθεί η εταιρεία που θα λειτουργήσει ως Project Manager, για να συντονίσει όσα πρέπει να γίνουν από εδώ και μπρος και να ετοιμάσει τους όρους των προσφορών για επιλογή νέου εργολάβου».
Πρόθεση της ΕΤΥΦΑ ήταν και ίσως είναι ακόμα να ακολουθήσει τη δεύτερη διαδρομή, που είναι πιο συμβατή με τη νομοθεσία και τη δεοντολογία και τη «σωστή σειρά των πραγμάτων», αλλά είναι και αρκετά πιο μακρινή.
Η επιλογή του Project Manager μοιάζει πολύ δύσκολο να γίνει εντός Φεβρουαρίου. Οι υποψήφιοι θα καταθέσουν τις τελικές οικονομικές τους προτάσεις περίπου 20 Φεβρουαρίου. Να μην υπολογίσουμε 2-3-4 εβδομάδες για την τελική απόφαση της ΕΤΥΦΑ, τα διαδικαστικά, τις υπογραφές, κλπ;
Πιάνουμε Μάρτη. Αν όντως μέσα στον Μάρτιο αναλάβει ο Project Manager και βάλει μπρος, δεν θα χρειαστεί μερικούς μήνες για να διαχειριστεί το τεράστιο χάλι που άφησαν πίσω τους οι κύριοι της CPP; Δεν θα χρειαστεί χρόνος για την παραλαβή υλικών, εξοπλισμών και συμφωνιών-συμβολαίων από τους Κινέζους; Άλλο μπέρδεμα αυτό. Και για την προκήρυξη προσφορών για νέο εργολάβο, δεν θα χρειαστεί χρόνο; Θα χρειαστεί. Και μετά, αξιολόγηση, κατακύρωση, κλπ. Και από Μάρτιο, πιθανότατα θα «φάμε» και το καλοκαίρι.
Αν όντως ο νέος εργολάβος αναλάβει αρχές φθινοπώρου, ο ωφέλιμος χρόνος που θα έχει μπροστά του για εργασίες στη θάλασσα θα είναι περίπου δύο μήνες, αν εμφανιστεί πανέτοιμος να οργανώσει συνεργεία, να φέρει εξοπλισμό, κλπ. Το αναγνωρίζουν και οι τεχνοκράτες της κρατικής μηχανής. Ακόμα και αν όλα πάνε πρίμα, θα πρέπει να διακόψει ο εργολάβος αρχές Νοεμβρίου και να ξαναπιάσει δουλειά τον Μάρτιο του 2026. Και θα δουλέψει μέχρι αρχές Νοεμβρίου ‘26. Και ξανά διακοπή μέχρι τον Μάρτιο του ’27.
Τι θέλουμε να πούμε με όλα αυτά; Ότι η ΕΤΥΦΑ και η Κυβέρνηση έχουν να διαχειριστούν αυτές τις μέρες που μιλάμε μια πολύ δύσκολη συνθήκη. Αν αποφασίσουν τις επόμενες 10-15 μέρες για τον νέο εργολάβο, ίσως αυτός να είναι έτοιμος να πιάσει δουλειά τον Απρίλιο. Και θα έχει διαθέσιμους περίπου 7 μήνες μέσα στο 2025 για να προχωρήσει την προβλήτα.
Αν όμως η ΕΤΥΦΑ αφήσει την πρωτοβουλία κινήσεων στον Project Manager (που λέγεται ότι θα είναι μια πολύ μεγάλη εταιρεία, εξειδικευμένη στη διαχείριση περίπλοκων ημιτελών έργων) που θα επιλεγεί προς το τέλος του Φεβράρη και μετά να πάρει αυτός τις κρίσιμες αποφάσεις μέσω της αυστηρής διαδικασίας του νόμου για τις προσφορές, η ωφέλιμη περίοδος εντός του ’25 θα χαθεί. Και οι εργασίες θα ξεκινήσουν αρχές 2026 και η ολοκλήρωση μετατίθεται για το 2027. Και αν.
Η θέση της ΕΤΥΦΑ είναι πάρα πολύ δύσκολη. Και του Υπουργείου Ενέργειας. Μπορούν σήμερα-αύριο να αναθέσουν το έργο σε κάποιον εργολάβο χωρίς τις διαδικασίες του νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις; Κάποιοι λένε πως από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες αναφέρθηκε πως μπορεί να ακολουθηθεί μία διαδικασία εξπρές, με απευθείας διαπραγμάτευση με κάποιους ενδιαφερόμενους εργολάβους και απευθείας ανάθεση. Με την ελπίδα οι εργασίες να ξεκινήσουν αυτή την άνοιξη. Και να μην χαθεί σχεδόν όλο το 2025.
Και ποιοι εργολάβοι θα μπορούσαν να ανταποκριθούν τόσο γρήγορα και να αναλάβουν το μπάχαλο στο Βασιλικό μάνι-μάνι; Ίσως η κοινοπραξία υπεργολάβων που είχε αξιοποιήσει η CPP για ένα διάστημα, πριν τα παρατήσει στη μέση και μας αφήσει σύξυλους. Αυτή η κοινοπραξία έχει έτοιμο τον εξοπλισμό, έχει διαθέσιμο μεγάλο μέρος των υλικών που απαιτούνται για να ξεκινήσει δουλειά, έχει έτοιμες και πολλές από τις μπετονένιες κατασκευές που θα πρέπει να τοποθετηθούν στη θάλασσα για την στήριξη της προβλήτας.
Εδώ ξεκινούν τα (ακόμα πιο) δύσκολα. Πώς θα είναι βέβαιη η ΕΤΥΦΑ ότι θα καταλήξει σε συμφέρουσα οικονομική συμφωνία αν σπεύσει να υπογράψει με εργολάβους μέσω μιας επείγουσας -έστω νόμιμης- διαδικασίας, κατά παρέκκλιση της συνήθους -χρονοβόρας- διαδικασίας που προβλέπει ο βασικός νόμος; Και αν συμφωνήσει π.χ. στα 60-70 εκατ. για την προβλήτα και αύριο-μεθαύριο κάποιος άλλος πει «εγώ την έκανα με τα μισά», τι χαμπάρια; Και αν όμως πάμε με την ασφαλή διαδικασία του νόμου και δεν έχουμε το τερματικό φυσικού αερίου ούτε το 2027 ή ’28, ποιος θα φάει το ξύλο»;
Οι κυβερνήσεις και οι κρατικοί οργανισμοί – εταιρείες θα καλούνται πάντα να παίρνουν δύσκολες αποφάσεις, μέσα σε πολύ πιεστικά χρονοδιαγράμματα και κάποτε εν μέσω καχυποψίας και προκατάληψης. Αυτή δυστυχώς είναι μια συνταγή που συχνά οδηγεί σε σοβαρά λάθη. Η αποφυγή λήψης απόφασης στον σωστό χρόνο μπορεί επίσης να αποδειχθεί μεγάλο λάθος.
Τα πιο πάνω τα σημειώνουμε προς ενημέρωση της κοινής γνώμης και μόνο. Η στήλη δεν ξέρει ποια θα ήταν η σωστή επιλογή από την ΕΤΥΦΑ και ούτε της πέφτει λόγος.
