Πριν λίγες μέρες, ο γ.γ. του ΑΚΕΛ με επιστολή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ζήτησε ενημέρωση για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης.

Ο κ. Στεφάνου έθεσε επτά ερωτήσεις στον Πρόεδρο, όλες ουσιαστικές.
Θα ήταν χρήσιμο να υπήρχε και μια όγδοη: Τι γνωρίζει η κυπριακή Κυβέρνηση για την καθυστέρηση στην έκδοση navtex από την ελληνική Κυβέρνηση για βυθομετρήσεις σε διεθνή ύδατα από ιταλική εταιρεία, για τους σκοπούς της πόντισης του καλωδίου;
Θα χωρούσε και μία 9η ερώτηση: Πότε εκτιμάται ότι θα εκδοθεί navtex από την κυπριακή Κυβέρνηση για έρευνες στη δυτική ΑΟΖ για τον ίδιο λόγο;

Είναι γνωστό ότι ο λεγόμενος γεωπολιτικός κίνδυνος για την ηλεκτρική διασύνδεση ηγέρθη ως ζήτημα αρχικά από τον ΑΔΜΗΕ, όταν διεκδίκησε από τη ΡΑΕΚ και τον ρυθμιστή ενέργειας στην Ελλάδα να του διασφαλίσουν πως όλα τα έξοδά του θα του επιστρέφονταν από τους καταναλωτές ηλεκτρισμού, στην περίπτωση που η διασύνδεση ναυαγούσε για λόγους ανωτέρας βίας και όχι με ευθύνη του.

Όταν προκλήθηκε σάλος για τη σοβαρότητα του γεωπολιτικού κινδύνου και όταν η κοινή γνώμη, ιδιαίτερα στην Κύπρο, ανησύχησε πως με την Τουρκία στη μέση πολύ δύσκολα θα προχωρήσει η υλοποίηση του έργου των 2 δισ., με τεράστιο οικονομικό κόστος για τους καταναλωτές στις δύο χώρες (χώρια η πολιτική ζημιά), ξεκίνησε μια προσπάθεια από τις δύο κυβερνήσεις, ιδιαίτερα αυτήν της Ελλάδας, να πειστεί ο κόσμος ότι όλα αυτά είναι υπερβολές. Πολλοί άλλοι είπαν «και κίνδυνος παρέμβασης της Τουρκίας να υπάρχει, δεν πρέπει να το λέμε δημόσια, για να μην τους ανοίξουμε τα μάτια»…

Και διαβεβαίωναν υπουργοί στην Ελλάδα και την Κύπρο ότι η πόντιση καλωδίων ηλεκτρισμού και τηλεπικοινωνιών είναι εργασία ρουτίνας σε όλο τον κόσμο, που δεν απαιτεί διακρατικές συμφωνίες ή περίπλοκες άδειες και δεν δικαιολογεί σε καμία περίπτωση την παραμικρή επέμβαση της Τουρκίας. Καθ’ ότι μιλάμε για τις ΑΟΖ Κύπρου και Ελλάδας και διεθνή ύδατα.

Ναι. Αλλά εκεί που θεωρούσαμε όλοι πως αν είναι να υπάρξει πρόβλημα με την Τουρκία θα ήταν στη φάση της πόντισης καλωδίου, μάς προέκυψαν τα γνωστά που έγιναν πέρσι στην Κάσο, έστω και αν η ελληνική Κυβέρνηση επέμενε να δηλώνει πως οι έρευνες εκεί έγιναν κανονικά, χωρίς τουρκική ενόχληση.

Κι αφού μάς είπαν ότι δεν υπήρξε τότε τουρκική ενόχληση, πολλοί θεωρούσαν δεδομένο πως θα ξεκινούσαν τέλη του 2024 ή αρχές του ’25 οι νέες έρευνες στον βυθό ανοικτά της Κάσου, στην ελληνική ΑΟΖ, και ανοικτά της Πάφου, κυπριακή ΑΟΖ. Και έγιναν και υπουργικές -και άλλες- δηλώσεις ότι ήταν θέμα λίγου χρόνου να επεκταθούν οι έρευνες του IEVOLI RELUME σε διεθνή ύδατα.

Δεν επεκτάθηκαν. Και ήδη γράφτηκε από έγκυρα ΜΜΕ στην Ελλάδα, με πληροφορίες από την ελληνική Κυβέρνηση και τον ΑΔΜΗΕ, ότι οι εργασίες έχουν παγώσει. Γράφτηκε επίσης ότι ενημερώθηκαν από τον ΑΔΜΗΕ οι ρυθμιστικές αρχές Κύπρου και Ελλάδας ότι οι έρευνες σε διεθνή ύδατα δεν άρχισαν γιατί δεν εκδόθηκε η navtex προειδοποίησης της ναυσιπλοϊας για τις δραστηριότητες του ερευνητικού πλοίου. Και γιατί δεν εκδόθηκε η navtex; Γιατί δεν είναι ξεκάθαρο από ελληνικής πλευράς τι ακριβώς θα ακολουθήσει από τουρκικής πλευράς αν οι έρευνες επεκταθούν στη θαλάσσια περιοχή που η Τουρκία θεωρεί ότι εμπίπτει στο λεγόμενο τουρκολιβυκό μνημόνιο ή σε περιοχές δυτικά της Κύπρου, που επίσης η Τουρκία θεωρεί ότι ανήκουν στην υφαλοκρηπίδα της.
Ο γεωπολιτικός κίνδυνος, εν ολίγοις, είναι ενώπιόν μας.

Σε πρόσφατη τηλεδιάσκεψη, με συμμετοχή και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία μάς είχε τάξει πως όλα θα γίνουν στην ώρα τους, χωρίς προβήματα, υπό την αιγίδα της, ο ΑΔΜΗΕ ενημέρωσε την Κομισιόν και τους δύο ρυθμιστές πως το ΥΠΕΞ της Ελλάδας δεν επέτρεψε -τουλάχιστον έως την περ. Τρίτη- την έκδοση της navtex. Και ελλαδικές ιστοσελίδες έγραψαν πως δεν αναμένεται πρόοδος πριν τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, τον Φεβρουάριο. Θα χρειαστεί, συνάγεται, απόφαση στο ανώτατο επίπεδο των δύο κυβερνήσεων για να προχωρήσει το έργο.

Για το οποίο έχει ήδη εγκριθεί υπέρ του ΑΔΜΗΕ η ανάκτηση περίπου 550 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 125 θα καταβάλει η Κύπρος, σε δόσεις των 25 εκατ. τον χρόνο, από το 2025 έως και το 2029. Και θα χρωστά πολλά άλλα από το 2030 και μετά, αν προχωρήσει το έργο.
Προφανώς το θέμα χρήζει σοβαρής εξέτασης από την Προεδρία και την πολιτική ηγεσία.