Χριστουγεννιάτικο πρωινό, η πρωτεύουσα δοσμένη στον απόλυτο άρχοντα Ήλιο! Πίσω από τον Πενταδάκτυλο ένα πιο ψηλό βουνό από ολόασπρα πυκνά σύννεφα προφήτευε τα χρώματα του δειλινού. Μέρα εξόδου με προορισμό τα Πλατάνια και το μονοπάτι προς τον Άγιο Νικόλαο της Στέγης.
Έλαμπαν τα κόκκινα νεοσπαρμένα χώματα της πράσινης πεδιάδας, στους όχτους λαψάνες και μολόχες στο ύψος μου, μόνο και μόνο η ιδέα της απόλυτης comfort food μολοχόσουπας που θα ακολουθούσε με γέμιζε χαρά και ευχαριστίες προς την κυρία Γιαννούλα που μου την έμαθε! Δεξιά ένα περήφανο Κυπαρισσόβουνο κρατούσε το ίσο της οροσειράς! Στο δικό του οροπέδιο ο Άγιος Γεώργιος ο Ρηγάτης, ο Ορειάτης που έλεγχε κάποτε μαζί με τον Αη Μάμα, τον Διγενή Ακρίτα και τα κοπέλια τους τα σύνορά μας.
Κόσμος και κοσμάκης στην αγαπημένη υπαίθρια αγορά της Περιστερώνας, η αφθονία της γη σε χρώματα, πορτοκάλια, λεμόνια, κιτρόμηλα, κολοκύθες τεράστιες, λαχανικά ολόφρεσκα και ένας πολύβουος κόσμος να διαλέγει τα προϊόντα του τόπου, να χαιρετά ο ένας τον άλλο με χαμόγελα και ευχές, ντόπιοι, ξένοι να γεύονται με ευγνωμοσύνη τη χαρά της ύπαρξης. Η ευρύτητα τόπου, στο βάθος οι «πυραμίδες» της Κύπρου, τα μεταλλεία, η απόδειξη της «μεγάλης διάρκειας» της ιστορίας του νησιού. Από κάθε καφκάλλα, κάθε λόφο η θέα προς την άλλη, τη θαλασσολουσμένη πατρίδα. Τη γη της σκιάζαν κατάμαυρα νέφη που ταξίδευαν με απίστευτη ταχύτητα δημιουργώντας περάσματα φωτός και σκοταδιού. Ένα chiaroscuro πραγματικό.
Τα χωριά μας απλωμένα στις λαξιές! Οικισμοί σε απόλυτη αρμονία καθότι έργα τέχνης ταπεινών μαστόρων που ήξεραν να ζυγίζουν τον σεβασμό τους στην ανωτερότητα της φύσης. Χωρίς υπεροψία και ανταγωνισμό με την ίδια τη φύση, τον Θεό ή τον γείτονα, φτιαγμένα από πλάσματα παλαιά και νούσιμα που ήξεραν πόθεν φκαίνει ο ήλιος τζαι που πρέπει να θωρούν οι καμάρες του ηλιακού. Έχει μια συνοχή και μια λογική το τοπίο, μια αρμονία δυσεύρετη και δυστυχώς παρεξηγημένη.
Τότε τα σπίτια δε συναγωνίζονταν το ύψος των παρακείμενων λόφων, δεν ήταν μονάδες ανεξάρτητες, ανήκαν και υπακούαν σ’ αυτό που λέγεται κοινωνική συνύπαρξη και αλληλοπεριχώρηση ζωής με επίκεντρο τα σημαντικά της βιοτής: η εκκλησία, η πλατεία, το σχολείο, το καφενείο, το μπακάλικο και πέριξ αυτών στενοί, συχνά ανηφορικοί δρόμοι, συνεχής δόμηση, ανώγεια με ξύλινα μπαλκόνια, ομοιόμορφες κεραμιδένιες στέγες, τσιμινιές, η αρχοντιά της πέτρας αλλά και του πλινθαριού, περβόλια, νερά, μαντρότοιχοι και οι γλάστρες της νοικοκυράς! Τις λιθοδομές του ερειπωμένου τοπίου έξω από τον Κουτραφά θα ζήλευε ο Πικιώνης. Αυτή την Κύπρο αγαπώ!
Τι μοναδικοί τόποι στον χρόνο και στον χώρο είναι ακόμη η αγέρωχη Σολιά και η αρχοντική Μαραθάσα. Δεν ξέρω για πόσο. Το νοσταλγικό συναίσθημα και αφήγημα της επιστροφής σε παλαιότερους και απείρως ομορφότερους, αλλά δυσκολότερους καιρούς ανήκει πια στη σφαίρα των ονείρων, κτήμα πολύτιμο ρομαντικών, αιθεροβάμονών και κυρίως ηλικιωμένων.
Γρηγορείτε να πάτε στη Σολιά και στη Μαραθασα αγαπητοί αναγνώστες, γιατί το τοπίο αλλάζει και η επιστροφή τους χρόνους της αθωότητας είναι ουτοπία. Στο διάβα μου είδα τα νέα και πολλά υποσχόμενα έργα ανάπτυξης που δικαιωματικά ζητούν οι κάτοικοι για να τους διευκολύνουν τη ζωή.
Ένα έχω να πω: Αυτό που αποτέλεσε την ιστορία και την παράδοση, το ανθρωπογενές τοπίο της Κύπρου φαίνεται να είναι μηδαμινό και ανάξιο προσοχής για τους κρατούντες που έχουν την ευθύνη των αποφάσεων για την εκτέλεση των μεγάλων και αναγκαίων έργων. Και δεν αναφέρομαι μόνο σ’ αυτήν την περιοχή. Τα ίδια συμβαίνουν και στον νέο περιλάλητο αυτοκινητόδρομο Πάφου – πόλης Χρυσοχούς. Η περιφρόνηση του τοπίου ως να μην είναι μέρος της ιστορίας του τόπου, η απόλυτη αποξένωσή του περιβάλλοντος και ο διαχωρισμός του από τις ανάγκες της σύγχρονης ζωής. Ως να μην είναι αυτό που μας προσδιορίζει ακόμη, και θα μπορούσε δυνητικά να καταστεί και πυρήνας έλξης. Ως να μην υπάρχει, οπότε μπορούμε άνετα στο όνομα της ούτω καλουμένης ανάπτυξης να τον ισοπεδώνουμε!
Αυτό που είδα στα νέα έργα της Σολιάς λέγεται αλλοίωση του περιβάλλοντος χώρου. Λαξιές και πεδιάδες, που θα μπορούσαν να καλλιεργούνται και να αποφέρουν, μετατρέπονται σε γιγαντιαία φωτοβολταϊκά πάρκα κατακερματίζοντας και καταστρέφοντας το τοπίο, ενώ ο αυτοκινητόδρομος που κατασκευάζεται στην ίδια περιοχή με τις τεράστιες κοιλαδογέφυρες αλλοιώνουν όχι μόνο την οπτική εικόνα αλλά ακρωτηριάζουν τη γη και τις δυνατότητές της.
Η ανάγκη των φωτοβολταϊκών πάρκων για την παροχή φθηνότερης ηλεκτρικής ενέργειας είναι δεδομένη και πολλές χώρες κατάφεραν και τα εγκατέστησαν σε χώρους μη επεμβατικούς για το περιβάλλον. Οι κάτοικοι της Σολιάς και της Μαραθάσας σίγουρα θα πηγαίνουν πιο γρήγορα και με λιγότερη ταλαιπωρία στις δουλειές τους. Αυτή όμως είναι η μια πλευρά της ζυγαριάς. Η άλλη;
Επιστρέφοντας δεν άντεξα σταμάτησα στον μικρό Αρχάγγελο της Γαλάτας να το συζητήσω μαζί του. Περπάτησα μέχρι τον μύλο της Ροδούς, παρέα με τον Κλάριο ποταμό, σκλήδρους, πλατάνια, λεύκες, κισσούς, μυρτιές, σπατζιές, βάτα, καρυδιές, και καλαμιές μέσα στην κοίτη του ποταμού. Όμορφοι χώροι αγγελικά πλασμένοι!
Καλό Νέο Χρόνο αγαπητοί αναγνώστες, για μας και τη γειτονιά μας. Είθε να είναι ειρηνικός και να κομίζει αγάπη και ειρήνη.
Ελεύθερα, 29.12.2024
