Οι «σεισμικές» αναταράξεις στην περιοχή, παρά τη ρευστή κατάσταση, διαμορφώνουν συνθήκες για ενίσχυση και αναβάθμιση βασικών παικτών, όπως είναι η Τουρκία, η οποία σε αυτή τη φάση βρίσκεται σε σχέση με τη Συρία στην πλευρά των «νικητών».
Την ίδια ώρα, σε μια κρίσιμη και εν πολλοίς επικίνδυνη κατάσταση, η Κυπριακή Δημοκρατίας επιχειρεί με κινήσεις σε διάφορα επίπεδα να δημιουργήσει και εδραιώσει μέσα από τη γεωπολιτική της αξία, που όλοι της αναγνωρίζουν, συμμαχίες. Βασικός άξονας της Λευκωσίας είναι η θωράκιση της και η ασφάλεια. Μέσα, λοιπόν, στο δύσκολο αυτό περιβάλλον στην περιοχή, καλείται να κινηθεί η κυπριακή πλευρά.
Σε ότι αφορά τα θέματα της ασφάλειας, η Κυπριακή Δημοκρατία ενισχύει την αμυντική της ικανότητα με αγορά εξοπλισμού αλλά και με την εξασφάλιση οπλικών συστημάτων, που παραχωρούν φιλικά κράτη. Σημειώνεται ότι η Κυπριακή Δημοκρατία διαχρονικά ενίσχυε την άμυνα της με αγορές από Γαλλία, Σερβία και Ισραήλ ενώ εσχάτως προστέθηκαν και οι Ηνωμένες Πολιτείες ( στο παρελθόν στις χώρες ήταν και η Ρωσία και πριν από αυτή η ΕΣΣΔ). Υπενθυμίζεται ότι τελευταία χρόνια έγιναν αγορές από Ισραήλ, ΗΠΑ, Γαλλία, Σερβία ενώ δεν αποκλείεται να γίνουν και από χώρα της περιοχής, από την οποία έχουμε βολιδοσκοπηθεί και το υλικό που παράγει η βιομηχανία της ταιριάζει με τις ανάγκες της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Στο πλαίσιο της λογικής για εφαρμογή του δόγματος «γεωπολιτική αξία στην πράξη», η Κυπριακή Δημοκρατία λειτουργεί στη βάση της αμοιβαιότητας. Δηλαδή, με κράτη τα οποία θέλουν να χρησιμοποιήσουν υποδομές στο νησί, ζητούν διευκολύνσεις, συζητά στη βάση της αμοιβαιότητας.
Ο στρατηγικός στόχος είναι η θωράκιση του νησιού έναντι των όποιων απειλών. Κι αυτό τυγχάνει διαχείρισης έχοντας υπόψη ότι οι συνεργασίες έχουν στρατηγικό όριο. Προφανώς κανείς δεν πρόκειται να μπει στη λογική να υπερασπιστεί ή προστατεύσει την Κύπρο, εκτός κι εάν πληγούν τα δικά του συμφέροντα.
Σε πολιτικό, διπλωματικό επίπεδο η αξιολόγηση των εξελίξεων είναι συνεχής όπως και οι παρασκηνιακές συζητήσεις. Η Λευκωσία κινείται αποτρεπτικά για όλα τα ενδεχόμενα καθώς μέσα σε ένα ρευστό περιβάλλον, σύγχυσης, που επικρατεί στην περιοχή, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να γίνουν ενέργειες από τρίτους σε σχέση με το καθεστώς των κατεχομένων. Εάν, για παράδειγμα, η επικρατούσα κατάσταση στη Συρία είναι τουρκικής επιρροής, τότε τίποτε δεν θα πρέπει να αποκλειστεί. Ενόψει τούτου γίνονται ενέργειες προς διάφορες κατευθύνσεις ενώ στο πλαίσιο αυτό, καλούνται να συνδράμουν αποτρεπτικά η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και οι Αμερικανοί. Όπως συναφώς ανέφερε αρμόδια πηγή, «κρατική ασφάλεια και εθνικοί λόγοι επιβάλλουν να γίνονται κινήσεις και προς τρίτες χώρες», που είναι ισχυροί παίκτες και έχουν δυνατότητες να βοηθήσουν. Εξ ου και Κυπριακή Δημοκρατία, ανέφερε αξιωματούχος της, διατηρεί σχέσεις με όλα τα κράτη της περιοχής και όχι μόνο.
Η αναβαθμισμένη Τουρκία
Για άλλη μια φορά επιβεβαιώνεται πως η Τουρκία προκαλεί με τις μεθόδους της συνθήκες χάους και στη συνέχεια σπεύδει να εκμεταλλευτεί τις καταστάσεις. Όπως γίνεται τώρα στη Συρία. Όπως έγινε στο παρελθόν και σε άλλες περιοχές. Με ρόλο, όπως άλλωστε συνηθίζει «πυρομανή», συντηρώντας για χρόνια τον εμφύλιο στη Συρία, ενισχύοντας στρατιωτικά τις συγκρούσεις, κατέλαβε έδαφος, το οποίο τώρα θα διευρύνει. Η Τουρκία θέλει εν πολλοίς να παίξει το ρόλο που είχαν το Ιράν και η Ρωσία στη Συρία. Και σε αυτό ζητά και τη στήριξη τρίτων ισχυρών παικτών, όπως είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες. Ο ρόλος του χωροφύλακα, που θέλει να παίξει η Τουρκία, δεν είναι ο ίδιος όπως στον παρελθόν, του εντεταλμένου δηλαδή, του αντιπρόσωπου. Θέλει αυτόνομο ρόλο βασικού περιφερειακού παίκτη με τη συναίνεση των Αμερικανών.
Είναι σαφές πως ο πονοκέφαλος της Τουρκίας είναι το κουρδικό και γι αυτό και ζητά διακαώς να μην ανακηρυχθεί κράτος, εξαπολύοντας απειλές πολέμου. Παρά τις προειδοποιήσεις, τις απειλές, ο φόβος για κουρδικό κράτος υπάρχει και «κυνηγά» το καθεστώς Ερντογάν. Το ζητούμενο, βέβαια, είναι πώς θα ενεργήσουν οι Αμερικανοί στο ζήτημα αυτό, έχοντας υπόψη και τη στάση του Ισραήλ έναντι των Κούρδων.
Η περίπτωση της Συρίας, η στάση και εν γένει συμπεριφορά της Τουρκίας, δεν είναι μεμονωμένη αλλά εντάσσεται σε ευρύτερο επεκτατικό σχεδιασμό της Άγκυρας. Περιλαμβάνεται κι αυτή στα «σύνορα της καρδιάς» του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν όπως κι άλλες περιοχές του κόσμου.
Την ίδια ώρα η Λευκωσία, γνωρίζοντας τα δεδομένα, επιχειρεί να… κάνει ταμείο σε μια περίοδο κατά την οποία αναγνωρίζεται η γεωπολιτική της αξία.
Αποκατάσταση του ρόλου της στην περιοχή επιδιώκει η Βρετανία
Οι λόγοι της επίσκεψης του Βρετανού Πρωθυπουργού, Κιρ Στάρμερ, στην Κύπρο ήταν περισσότερο γεωπολιτικοί ενόψει και των εξελίξεων στην περιοχή. Περαιτέρω συνδέεται και με το γεγονός ότι στο Λονδίνο φαίνεται να ανησυχούν για το ενδεχόμενο να χάσουν «έδαφος» στο νησί. Ξένοι διπλωμάτες, που προέρχονται από ευρωπαϊκές χώρες, εκτιμούν πως οι Βρετανοί παρακολουθούν τις κινήσεις των Αμερικανών στο νησί, τις εξαγγελίες της Λευκωσίας για τη μορφή της συνεργασίας με τις ΗΠΑ και ενόψει όλων αυτών επιδιώκουν επαναπροσέγγιση με την κυπριακή πλευρά.
Την ίδια ώρα, είναι σαφές ότι οι εξελίξεις είναι τόσο ραγδαίες, που οδηγούν το Λονδίνο σε μια έντονη κινητικότητα με στόχο την αποκατάσταση της θέσης τους στην περιοχή. Οι διεθνείς παίκτες δεν είναι πολλοί, ρόλο αναζητούν όλοι και προφανώς υπάρχει ένα μεγάλο ερωτηματικό, το οποίο δεν μπορεί να απαντηθεί αυτή τη στιγμή: Πώς θα ενεργήσει ο νέος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, όταν θα αναλάβει τα καθήκοντά του στο Λευκό Οίκο, στις 20 Ιανουαρίου; Θα παραμείνει στην περιοχή ή θα πράξει όπως ήταν Πρόεδρος ξανά; Να αποσυρθεί, δηλαδή, σε μεγάλο βαθμό από την περιοχή αφήνοντας τη «γεωπολιτική διαχείριση» σε αντιπροσώπους. Κι αυτή τη στιγμή, προφανώς και το Ισραήλ λόγω του πολέμου, δεν μπορεί να παίξει αυτό το ρόλο. Μπορεί, όμως, να τον διαδραματίσουν οι Βρετανοί, όπως οι ίδιοι υποστηρίζουν. Είτε αυτό μετά από συνεννόηση με τους Αμερικανούς είτε σπεύδοντας οι ίδιοι να καλύψουν το κενό. Στην εξίσωση αυτή μπαίνει, βέβαια, και η Άγκυρα.
Το όλο εγχείρημα δεν είναι καθόλου εύκολο και για κανένα ενόψει των δεδομένων που διαμορφώνονται. Κυρίως γιατί η κατάσταση είναι ρευστή. Και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα την επόμενη ημέρα.
Η περιοδεία του Βρετανού Πρωθυπουργού στην περιοχή επιβεβαιώνει ότι το Λονδίνο θέλει μόνιμα αναβαθμισμένο ρόλο, που δεν έχει σήμερα. Η Βρετανία θέλει να αποκαταστήσει το ρόλο της στην περιοχή. Και αυτό για να γίνει προφανώς και χρειάζεται και την Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτό το γνωρίζει το Λονδίνο, το αναγνωρίζει και το ζητούμενο είναι πώς θα γίνει, χωρίς η συνεργασία μεταξύ των δυο κρατών να μπει σε μια άλλη βάση.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Κιρ Στάρμερ στη Λευκωσία τέθηκε και το Κυπριακό. Και τέθηκε από την κυπριακή πλευρά. Τα ζητήματα, που εγέρθηκαν από τη Λευκωσία είναι η συμμετοχή, σε πολιτικό επίπεδο, της Βρετανίας στην Άτυπη Πενταμερή ( με τον υπουργό Ευρώπης) καθώς και το θέμα των Εγγυήσεων. Η Κυπριακή Δημοκρατία θέτει το θέμα ξεκάθαρα: Ότι οι Εγγυήσεις θα πρέπει να καταργηθούν πως είναι σημαντικό οι δυο από τις τρεις εγγυήτριες ( Ελλάδα και Βρετανία) να το υποστηρίζουν.
Μάρτη, μάλλον, η άτυπη Πενταμερής
Η Βοηθός Γ.Γ. του ΟΗΕ, Ρόζμαρι Ντι Κάρλο αναμένεται να επισκεφθεί την Κύπρο στο τέλος Ιανουαρίου έχοντας στην ατζέντα της προς συζήτηση δυο βασικά ζητήματα. Το πρώτο αφορά τη διάνοιξη νέων διόδων επί της γραμμής Αττίλα, που έχει συμφωνηθεί στο δείπνο, που παρέθεσε τον περασμένο Οκτώβριο ο Γενικός Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ. Αναμενόταν αυτό το θέμα να είχε τελειώσει προ πολλού, αλλά η τουρκική πλευρά θέτει προσκόμματα και ζητά να γίνουν μονομερείς κινήσεις από την ελληνική πλευρά, χωρίς η ίδια να πράξει οτιδήποτε. Το δεύτερο, αφορά την προετοιμασία της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η σύγκληση της άτυπης Πενταμερούς, χρονικά τοποθετείται στις αρχές Μαρτίου. Κι αυτό χωρίς να υπάρχει οτιδήποτε δεδομένο πρωτίστως επειδή ο Γενικός Γραμματέας ζητά πριν την πραγματοποίηση της άτυπης σύναξης κάποιες- ελάχιστες έστω- διασφαλίσεις.
