Πριν ακόμα ο Νίκος Χριστοδουλίδης αναχωρήσει από την Αθήνα και την πρώτη του συνάντηση με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη αναγκάστηκε να δώσει εξηγήσεις για το τι ακριβώς προνοούσε η συμφωνία των δύο ηγετών για κοινές συνεδρίες των υπουργικών συμβουλίων των δύο χωρών. Να πει πως επρόκειτο για διακυβερνητικό διάλογο, όπως αυτό που ήδη υπάρχει τόσο από πλευράς Κύπρου όσο και Ελλάδας με άλλες χώρες.
Χρειάστηκε να δώσει εξηγήσεις γιατί κάποιοι κακεντρεχείς στο νησί έσπευσαν κακοπροαίρετα να ερμηνεύουν τη συγκεκριμένη ανακοίνωση ως πράξη απώλειας της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, περίπου ως μιας ενέργεια που παραπέμπει στην… ένωση! Και δεν χρειάστηκε και πολύ τα κυπριακά σχόλια να απασχολήσουν τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, την τουρκική ηγεσία, κ.ο.κ.
Και όπως φάνηκε στην πράξη μετά από δύο συνόδους στο πλαίσιο τους διακυβερνητικού διαλόγου μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας, τίποτε απ’ όσα προέβλεπαν δεν έχει συμβεί. Αντίθετα σήμερα κάποιοι προσπαθούν να μειώσουν τη σημασία αυτής της μορφής του διαλόγου κρίνοντας τον αχρείαστο και επικοινωνιακό τρικ. Το παράδοξο είναι πως εκείνοι οι οποίοι θεωρούν πως είναι άνευ ουσίας μια διακυβερνητική σύνοδος, ή βλέπουν επικοινωνιακά παίγνια Μητσοτάκη-Χριστοδουλίδη, είναι οι ίδιοι που εκτιμούν, υποστηρίζουν και προβαίνουν σε βαθυστόχαστες αναλύσεις, πως ο Μητσοτάκης δεν θα αφήσει τον Χριστοδουλίδη να αποφύγει τις συνομιλίες. Είναι οι ίδιοι που έβλεπαν αθηναϊκό δάκτυλο πίσω από τις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό, κ.λπ.
Μπαίνει λοιπόν το ερώτημα, είναι ή όχι αναγκαία μια συνεργασία ουσίας ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις; Πρέπει ή όχι τα αντίστοιχα υπουργεία να έχουν μια φόρμουλα συνεργασίας και να μην τρέχουν όταν και άμα προκύψει ένα ζήτημα; Ή μήπως θα πρέπει κάθε φορά που προκύπτει ένα ζήτημα να τρέχουμε σε δικαιολογίες, που παραπέμπουν στο παρελθόν, ότι τάχατες δεν ήταν ενήμερο το ένα ή το άλλο υπουργείο.
Η ιστορία της Κύπρου και της Ελλάδας, μεταξύ πολλών άλλων, περιλαμβάνει και ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο, αυτό της επικοινωνίας/συνεργασίας ή καλύτερα ένα κεφάλαιο όπου καταγράφονται ουκ ολίγα παραδείγματα μονομερών ενεργειών από τη μια ή την άλλη πλευρά. Ενέργειες για τις οποίες στο τέλος της ημέρας το τίμημα το πλήρωσαν αμφότερες οι πλευρές, ανεξαρτήτως του ποιος έφερε μεγαλύτερη ή λιγότερη ευθύνη.
Είναι σημαντικό να ανατρέχουμε πίσω στα γεγονότα, σε όλα τα γεγονότα που σημάδεψαν την σύγχρονη μας ιστορία, και να βλέπουμε τα λάθη ή τις παραλείψεις. Το Σάββατο συμπληρώνονται 61 χρόνια από την ημέρα που ο πρώτος Πρόεδρος της Κύπρου, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, αποφάσισε να προχωρήσει σε υποβολή προτάσεων προς τον αντιπρόεδρο Φαζίλ Κιουτσούκ. Τα γνωστά «13 σημεία» του Μακαρίου για βελτίωση του συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Είναι μια επέτειος κι αυτή, όπως πολλές άλλες στη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου, την οποία εντέχνως όλοι προσπερνούν ενώ δεν θα έπρεπε. Κυρίως την προσπερνούν ένεκα της γενικότερης προσπάθειας να μην καταγραφούν λάθη στον Μακάριο!
Όμως η κίνηση της 30ης Νοεμβρίου 1963 είναι κάτι για το οποίο όφειλαν και οφείλουν οι εκάστοτε κυβερνώντες στην Κύπρο, αλλά και στην Ελλάδα θα πρέπει να θυμούνται και να έχουν ως παράδειγμα αποφυγής. Πρόκειται για χαρακτηριστική περίπτωση λανθασμένου υπολογισμού του ευρύτερου πολιτικού και γεωπολιτικού περιβάλλοντος. Πρόκειται και επίσης για πράξη που δείχνει ότι ο τότε Κύπριος Πρόεδρος επιχειρούσε να φέρει προ τετελεσμένων την Αθήνα. Θεωρούσε, ενδεχομένως, ότι οι πολιτικές αναταράξεις στην Ελλάδα του πρόσφεραν την ευκαιρία να προβεί σε ενέργειες, χωρίς την ίδια ώρα να μπορεί να αντιληφθεί την αντίδραση της Τουρκίας.
Την ίδια περίοδο, είχαμε εκλογές στην Ελλάδα μέσα σ’ ένα έντονο κλίμα πολιτικού διχασμού ανάμεσα σε ΕΡΕ και Ένωση Κέντρου. Διεθνώς όλη η υφήλιος προσπαθούσε να ξεπεράσει το σοκ της δολοφονίας του Αμερικανού Προέδρου Τζον Φ. Κένεντι.
Χωρίς να τα λάβει όλα αυτά υπόψη ο Μακάριος προχώρησε σε μια πράξη την οποία η Τουρκία ως έτοιμη από καιρό και εκμεταλλεύθηκε στο έπακρο.
Αυτή λοιπόν επέτειος την οποία όλοι προσπερνούν, είναι καλά να την θυμόμαστε για να μπορούμε να αντιληφθούμε το πόσο σημαντικό είναι σήμερα να υπάρχει ένας σωστός διακυβερνητικός διάλογος ανάμεσα σε Κύπρο και Ελλάδα. Ένας σωστός και δομημένος διάλογος που δίνει αποτέλεσμα και δεν παράγει τετελεσμένα και εκπλήξεις.
