Το πόθεν έσχες των Εισαγγελέων, η κίνηση-ματ του Κληρίδη και η ήττα Χριστοδουλίδη

Αυτή τη φορά η απόφαση ήταν έκπληξη. Πρέπει να το παραδεχθούμε. Το Ανώτατο Δικαστήριο έδωσε χθες μια περιποιημένη κλωτσιά στον Γενικό Εισαγγελέα και στον Βοηθό του. Τους είπε με δυο λόγια, «δεν είμαστε ίσοι και όμοιοι κύριοι, δεν είστε δικαστές». Και τους έστειλε να υποβάλλουν υποχρεωτικά πόθεν έσχες, το οποίο θα δημοσιοποιείται. Πώς θα το αντέξουν Σαββίδης και Αγγελίδης, οι οποίοι πάσχιζαν για πολύ καιρό να πείσουν ότι η δημοσιοποίηση των περιουσιακών τους θα εξυπηρετούσε μόνο κακόπιστα σχόλια, ένας Θεός το ξέρει.

Παράλληλα, όμως, η απόφαση αποτελεί ηχηρό χαστούκι και για τον Νίκο Χριστοδουλίδη, αφού εκείνος αρνήθηκε να υπογράψει το νόμο της Βουλής και τον ανέφερε στο Ανώτατο. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για διπλή ήττα του Προέδρου. Πρώτον, διότι έχασε τη μάχη στο Ανώτατο. Δεύτερον, διότι στην προσπάθειά του να ικανοποιήσει τους δύο Εισαγγελείς, πρώην συναδέλφους του στην κυβέρνηση Αναστασιάδη, βρέθηκε σε σύγκρουση με την πλειονότητα της κοινωνίας. Κόντρα στην απαίτηση της για διαφάνεια.

Πριν εστιάσουμε στη σημασία της χθεσινής απόφασης, οφείλουμε να υπενθυμίσουμε τον πόλεμο που έκαναν οι δύο Εισαγγελείς και το έντονο παρασκήνιο στη Βουλή. Τρία ολόκληρα χρόνια συζητούσε η Επιτροπή Θεσμών το συγκεκριμένο νόμο. Για πολύ καιρό πάλευαν μερικά μέλη της να εντάξουν και τους δύο Εισαγγελείς στον κατάλογο των αξιωματούχων που πρέπει να υποβάλουν πόθεν έσχες δημοσίως.

Οι αναγνώστες πιθανότατα να ενθυμούνται πόσες φορές χρειάστηκε η στήλη να ασχοληθεί με το συγκεκριμένο θέμα ώστε να αναδείξει την προκλητική στάση των δύο Εισαγγελέων. Είχαν αποστείλει και επιστολή στην οποία ζητούσαν να τύχουν του προνομίου της αυτορρύθμισης, όπως έγινε με τους δικαστές του Ανωτάτου. Ισχυρίζονταν πως είχαν το ίδιο στάτους και ζητούσαν να αποστέλλουν την κατάσταση των περιουσιακών τους στον πρόεδρο του Ανωτάτου και να μην δημοσιοποιούνται.

Υπενθυμίζουμε ακόμη ότι στην Επιτροπή Θεσμών είχε γίνει πραγματικά μάχη. Τελικά, επικράτησε με ψήφους 6-4 η συμπερίληψη των Εισαγγελέων. Χρειάστηκε ο πρόεδρος της Επιτροπής, Δημήτρης Δημητρίου του ΔΗΣΥ να ψηφίσει υπέρ, σε αντίθεση με τους άλλους δύο βουλευτές του ιδίου κόμματος, οι οποίοι ψήφισαν εναντίον, ώστε να σχηματιστεί ισχνή πλειοψηφία. Χάριν της ιστορίας αναφέρουμε ότι υπέρ ψήφισαν οι Δημητρίου του ΔΗΣΥ, οι τρεις βουλευτές του ΑΚΕΛ Πασιουρτίδης, Χαραλαμπίδου, Κέττηρος, ο Παύλος Μυλωνάς του ΔΗΚΟ και η Αλεξάνδρα Ατταλίδου. Εναντίον οι Κάρουλλας και Γεωργίου του ΔΗΣΥ, Κουλίας του ΔΗΚΟ και Θεμιστοκλέους!

Στη συνέχεια και αφού η Βουλή ψήφισε το νόμο, αναπτύχθηκε έντονο παρασκήνιο, το οποίο έφτασε στο Προεδρικό, ώστε ο Χριστοδουλίδης να μην υπογράψει το νόμο και να προσφύγει στο Ανώτατο, ζητώντας να κριθεί αντισυνταγματικός ο νόμος. Όπως και τελικά έγινε.

Μάταια η στήλη προειδοποιούσε τον Πρόεδρο στις 18 Ιουλίου 2024: «Ο Πρόεδρος οφείλει να επιμετρήσει δύο ξεκάθαρες κατευθυντήριες γραμμές. Πρώτον, ότι η κοινωνία έχει καταστήσει πλειστάκις σαφές ότι απαιτεί πλήρη διαφάνεια για όλους τους χρυσοπληρωμένους αξιωματούχους. Δεύτερον, ότι ειδικά η Νομική Υπηρεσία όφειλε να είναι η πρώτη που θα απαιτούσε να ελέγχεται δημοσίως για τα περιουσιακά δεδομένα των Εισαγγελέων. Επειδή ήδη στην Ιστορία έχει καταγραφεί η φυλάκιση Βοηθού Γενικού Εισαγγελέως για υπόθεση διαφθοράς. Ο Πρόεδρος οφείλει να υπογράψει το νόμο. Αν οι δύο Εισαγγελείς πιστεύουν ότι είναι αντισυνταγματικός, ας αποταθούν στο Ανώτατο και να βρεθούν εκείνοι σε σύγκρουση με την κοινωνία».

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης έμεινε από τη χθεσινή εξέλιξη, περισσότερο εκτεθειμένος απ’ ό,τι οι δύο Εισαγγελείς. Πολλοί, όμως, θα αναρωτιούνται πώς και το Ανώτατο εξέθεσε τους Εισαγγελείς. Ιδίως μετά από τις εντυπώσεις οι οποίες είχαν προκληθεί από την απόφαση στην υπόθεση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη.

Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για μια κίνηση-ματ του δικηγόρου Χρίστου Κληρίδη, ο οποίος εκπροσωπούσε την Βουλή των Αντιπροσώπων. Συνταγματικά, ο Γενικός Εισαγγελέας και ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας υπηρετούν με τους ίδιους όρους υπηρεσίας όπως και οι δικαστές του Ανωτάτου. Ο Γενικός Εισαγγελέας υποστήριξε ότι η υποβολή πόθεν έσχες περιλαμβάνεται στους όρους υπηρεσίας. Ως εκ τούτου, όπως οι δικαστές είχαν προχωρήσει σε αυτορρύθμιση του πόθεν έσχες τους το ίδιο έπρεπε να ισχύσει και για εκείνους.

Ο Χρίστος Κληρίδης πρόταξε στο Ανώτατο Δικαστήριο ότι το Σύνταγμα προβλέπει ότι οι όροι υπηρεσίας των δικαστών ρυθμίζονται με νόμο. Ως εκ τούτου, οι δικαστές έπρεπε να επιλέξουν: Εάν το πόθεν έσχες αποτελεί όρο υπηρεσίας, τότε η αυτορρύθμιση την οποία είχαν αποφασίσει είναι αντισυνταγματική αφού δεν είναι νόμος. Εάν το πόθεν έσχες δεν είναι όρος υπηρεσίας, τότε ο ισχυρισμός του Γενικού Εισαγγελέα απορρίπτεται αμέσως. Όπερ και συνέβη. Η πρώτη επιλογή θα εξέθετε τους ίδιους. Η δεύτερη τους Εισαγγελείς!

Αν πρέπει κάτι να κρατήσουμε από την υπόθεση είναι ότι οι γνωματεύσεις του Γ.Ε. δεν αποτελούν θέσφατο. Άραγε, έπρεπε να απολογηθούν για όλο αυτό το μπάχαλο που προκάλεσαν; Ο Πρόεδρος μήπως; Επειδή βρέθηκε σε σύγκρουση με την απαίτηση της κοινωνίας;