Είναι καθόλου επίκαιρη σήμερα η Κοινοπολιτεία;

Σε ένα επεισόδιο της σειράς The Crown η νεαρή βασίλισσα Ελισάβετ υπερασπίζεται με πάθος το ρόλο της ως επικεφαλής της Κοινοπολιτείας.

Η ένωση των 56 πρώην αποικιών ήταν τότε πολύ σημαντική για το αγγλικό στέμμα και η εκλιπούσα βασιλίσσα Ελισσάβετ το επιβεβαίωνε με τις συχνές αναφορές της στην Κοινοπολιτεία αλλά και με επισκέψεις στις χώρες που την αποτελούν.

Τον περασμένο Απρίλιο η Κοινοπολιτεία των Εθνών έγινε 75 ετών. Έχει δηλαδή την ίδια ηλικία με τον επικεφαλής της, τον βασιλιά Κάρολο. Σήμερα, όμως ο θεσμός αυτός φαντάζει τόσο απαρχαιωμένος όσο και ο θεσμός της μοναρχίας.

Ουσιαστική πολιτική δεν ασκείται και δεν είχε ασκηθεί και ποτέ, η αλήθεια να λέγεται. Εκτός από τη διοργάνωση αθλητικών αγώνων, την παροχή υποτροφιών και την ανταλλαγή κάποιων πολιτιστικών επισκέψεων, τίποτα άλλο δεν δένει ούτε τα μέλη μεταξύ τους, ούτε τα μέλη με την Βρετανία. Ούτε καν ως αστείο, για παράδειγμα δεν μπορεί να ειπωθεί για τις σχέσεις της Κύπρου με το Πακιστάν ή νησιά Σαμόα επειδή είναι μέλη της ίδια ομάδας.

Το πόσο απαρχαιωμένη είναι η Κοινοπολιτεία φάνηκε και από την τελευταία της σύνοδο που διεξάγεται αυτές τις μέρες στα νησιά Σαμόα. Ο πρωθυπουργός της Ινδίας και ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, δύο από τους πιο ισχυρούς αρχηγούς κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας που κανονικά θα συμμετείχαν, προτίμησαν να παραλείψουν τη φετινή σύνοδο κορυφής για να παραστούν στη συνάντηση των BRICS υπό τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Ο Καναδάς δεν εκπροσωπείται από τον πρωθυπουργό του ούτε καν από τον υπουργό των Εξωτερικών του, όπως και η Σρι Λάνκα. Κάποιες δε χώρες μεταξύ τους και η Αυστραλία ετοιμάζουν τα επόμενά τους βήματα ώστε να σταματήσει πλέον ο Κάρολος να είναι ο βασιλιάς τους.

Παρόλα αυτά η Βρετανία διατηρεί ένα θετικό όραμα για την Κοινοπολιτεία, που περιλαμβάνει σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού και, εκτός από τα Ηνωμένα Έθνη, είναι αναμφισβήτητα η πιο ποικιλόμορφη ομάδα κρατών, από άποψη πλούτου, μεγέθους, γεωγραφίας και θρησκευτικής σύνθεσης.

Δεν είναι άλλωστε, εύκολο ούτε για το Λονδίνο ούτε για το θρόνο να απαρνηθούν το αυτοκρατορικό παρελθόν τους και την αίσθηση μεγαλείου που αυτό τους δίνει. Θεωρούν ακόμη την Κοινοπολιτεία κρίσιμη για τα συμφέροντα και τους συμβολισμούς της στο εξωτερικό.

Σε αντίθεση, όμως με τη Βρετανία, που ήταν η αποικιακή δύναμη όλο και λιγότερα μέλη βλέπουν την ομάδα με το ίδιο θετικό, νοσταλγικό πρίσμα. Πράγμα που αμφισβητεί την ίδια την ύπαρξη της υποτιθέμενης κοινότητας και που καθιστά επιτακτικό το ερώτημα. Έχει τελικά νόημα η Κοινοπολιτεία των Εθνών στις μέρες μας;